به گزارش آستان نیوز، کارشناس مسئول ادارۀ مخطوطات سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، ابتدا به یکی از نفیس‌ترین آثار رازی در کتابخانة مرکزی آستان قدس رضوی اشاره کرد که موضوع آن، خواص داروها، درمان، دامپزشکی، کشاورزی و امثال آن است و اظهار داشت: این اثر ارزشمند با عنوان «مفید الخاص فی علم الخواص» با 50 مجلس تصویر رنگین از حیوانات و گیاهان کتابت شده و تاریخ کتابت آن را زمان پادشاهی سلطان قلاوون پادشاه مصر بین سال‌های 743 و 746 هجری قمری دانسته‌اند»
سید محمدرضا فاضل هاشمی وی از نسخة نفیس دیگری به کتابت 1059 قمری یاد کرد که حاوی ده مقاله در توضیح مفاهیم پایه‌ای پزشکی است و افزود: رازی این کتاب را با عنوان «کنّاش منصوری» یا «کتاب منصوری» به نام «ابوصالح منصور بن اسحاق سامانی» والی ری نوشت و در آن، از تشریح استخوان‌ها و عضلات، مغز، قلب، چشم، کلیه و مثانه، دستگاه گوارش، ستون فقرات، نخاع و... سخن گفته است و نسخة موجود، توسط «محمد شریف» به خط نستعلیق 18 سطری کتابت شده و اثر دیگر با عنوان «کنّاش فاخر» اهدایی مقام معظم رهبری در سال 1388 است.
اثر دیگری که فاضل هاشمی به آن اشاره کرد، با عنوان «برءالساعه» در موضوع طب فوری یا فوریت‌های پزشکی‌ است که نسخه‌های فراوانی از اصل کتاب به زبان عربی و ترجمة آن به فارسی در کتابخانة آستان قدس موجود است. اصل کتاب در 23 باب، به خط نستعلیق خوش در دورة صفویه سال 1102 قمری کتابت شده و در سال 1262 قمری توسط «تاج ماه بیگم» وقف آستان شده است.
وی اضافه کرد: نسخة دیگر «علاج الأمراض» در 36 باب است که به نام‌های «طب الفقرا» و «من لا یحضره الطبیب» نیز معروف است و مؤلف در این کتاب، روش‌های خوددرمانی را برای افرادی که به پزشک دسترسی ندارند، فراهم کرده است؛ نسخة آستان قدس، به کتابت 1122 قمری بوده و آقا زین‌العابدین خادم اصفهانی در 1166 قمری، آن را وقف نموده است.
فاضل هاشمی با بیان اینکه رازی، آثار فراوانی در علم کیمیا یا شیمی دارد، به معروف‌ترین اثر وی در این زمینه با عنوان «سر الأسرار» اشاره کرد و تصریح نمود: نسخة کتابخانه، به کتابت 1239 قمری، وقفی محمد ایرانی مجرد در 1250شمسی است و «محمود بن صاعد سنجری» آن را به فارسی ترجمه کرده که تعدادی نسخه کتابت قرن 13 دورة قاجار، در کتابخانه موجود است.
در پایان، کارشناس مسئول ادارۀ مخطوطات آستان قدس رضوی خاطرنشان ساخت: آثار دیگری از رازی همچون «الحاوی فی الطب»، «تقاسیم العلل» یا «التقسیم و التشجیر»، «الجدری و الحصبه»، مقاله در «النبض والقاروره»، «اُرجوزه»، «کتاب باه»، «کتاب الشواهد» و «المدخل التعلیمی» در کیمیا، «کتابان فی التجارب» و آثاری دیگر از این دست، از جمله نسخه‌های ارزشمند موجود در کتابخانة آستان قدس رضوی است.


http://news.aqr.ir/portal/home/?news/38388/662253/1013021/70-نسخه-خطی-و-چاپ-سنگی-نفیس-از-«زکریای-رازی»-در-کتابخانه-آستان-قدس-رضوی