این کار حضرت عباس و آب نخوردن آن حضرت سلام الله علیه از دو جهت قابل بررسی و توجه است:
1. از نظر سنت پیامبر(ص):
آیا از دیدگاه سنت پیامبر اکرم(ص) رفتار عباس درست بوده یا مغایر با سیره پیامبر اسلام است؟ اگر مغایر با سیره ی نبوی است عمل او با شرع مقدس مخالف و هیچ توجیه شرعی نداشته و حرام است، اما اگر عمل او با سیره نبوی و گفتار معصومین سازگاری دارد. کاملاً مشروع است و این اطاعت از سیره و گفتار پیامبر(ص) برای او ارتقاء مقام معنوی دارد چون هر یک از انسانها از نظر معنوی دارای رشد و تعالی هستند. معیار رسیدن به تعالی عمل کردن مو به مو به سفارشات و سیرهی نبوی و معصومان است خصوصاً در برخی از موقعیتها اگر انسان به سیره و گفتار آنها عمل کند از نظر درجات معنوی رشد فوق العادهای خواهد داشت مثلاً نماز خواندن در شرایط سخت اجر و پاداش بیشتری دارد.
این رفتار عباس(ع) نیز در این موقعیت اگر مطابق با سیرهی پیامبر و معصومان باشد مقامی فوقالعاده برای آن در نظر خداوند وجود دارد.
بر اساس روش پیامبر و گفتار موکد آن حضرت و جانشینان او کسی که ساقی یا سقّا است باید پس از همه دوستان یا قومش که برای آنها آب آورده است آب بخورد.
نقل شده که پیامبر اکرم(ص) در یکی از سفرها یا جنگها آبی آورد و با دست مبارک خود همه را سیراب کرد یکی از اصحاب گفت یا رسول ا... من قبل از شما هرگز آب نخواهم خورد حضرت فرود: ساقی القوم آخرهم...» آب دهنده هر گروه باید خودش بعد از همه بخورد ـ پس از پیامبر اکرم این روش در بین مسلمانان، یک روش مستمر شد[1].
روایات در این باب از حد تواتر افزون است و تمام امت اسلام این روش را از پیامبر نقل کردهاند.
امامان معصوم(ع) همه به این روایت تاکید کردهاند و از این شیوه تبعیت نمودهاند.
بنابراین از نظر شرع این عمل به هیچ وجه مغایر با شرع مقدس نیست و آنچه شرع حکم میکند عقل با آن مغایرت ندارد. (مَاحَکم به الشرع حکم به العقل).
2. از نظر عقل:
عقل علاوه بر این که این رفتار شرعی و اخلاقی را تایید میکند بلکه تحسین مینماید چون وقتی رضای خداوند در رضایت پیامبر و امام قابل دسترسی است و غایت وصال عقل به کمال که در این راه قابل تامین است برای عقل بسیار نیکوست چون کمال طلبی و کمال جویی و ترقی از غایات عقل است و عقل برای رسیدن به کمال آن راه را که پسندیده است برای انسان لازم و ضروری میداند.
از طرفی وقتی انسان محبوب و معشوقی دارد و معشوق او را در پی انجام کاری فرستاده و چیزی از او طلب کرده است، وقتی عاشق، خود را اغنا میکند که طلب معشوق را برای او فراهم کند و پس از فراهم کردن به او برساند آنگاه معشوق در این مقام او را مورد مدح و ستایش قرار میدهد.
لذا رفتار عباس علیه السلام هیچ مغایرت عقلی نیز ندارد چون رأفت و دلسوزی به اهل بیت حسین او را بر آن وا داشت تا پس از نوشیدن آنها آب بنوشد و گرنه دلش آرام نمیگرفت لذا او از این آزمایش آخرین لحظهها پیروز و موفق درآمد و خداوند به همین خاطر در بهشت مقامی به او میدهد که تمام شهیدان به آن غبطه میخورند.
[1] . شیخ حر عاملی وسائل الشیعه، ج 25، ص 264 و مستدرک الوسائل ج 1، ص 215 و ج 17، ص 20.
http://www.andisheqom.com
