تا اینجای کار مشخص شد که( الم) به توحید، یکتا پرستی، معاد و تغییر قبله اشاره می کند. ولی آنچه در ظاهر این حروف جلب توجّه می کند همانا قرار گرفتن علامت مّد (˜) بر روی لام و میم است؟ براستی چرا الف فاقد آن است؟!

اصولاً هر وقت یک قاری با علامت مّد بر بالای یک حرف از کلمه ای قرآنی بر خورد می کند می بایست آن حرف را کشیده خوانده و تلاوت کند همانند الم. حال سعی میکنیم شکل صوری علامت مّد را مورد بررسی قرار دهیم.

آنچه که مشهود است آن است که علامت مّد از دیدگاه اشکال هندسی همانند علامت مارپیچ است

«(...) دایره بویژه مارپیچ شکل اصلی مربوط به زمان است.»47 چنانچه دیده می شود این علامت(˜)، همانند علامت مار پیچ است بر روی لام و میم وجود دارد که می تواند نشانگر زمان و طول مدّت آن باشد. و حال (الف) فاقد آن است پس این علامت مّد بر روی لام و میم وجود دارند و رسانای زمان هستند. (لام) یاد گیری است و بر امر قبله تأکید دارد پس مبایست زمانی جاودانه و مدّت دار باشد و میم نور است و ایمان, زایندگی, خلاقّیت, آفرینش, معاد,رستاخیز و کعبه مقّدس. لام و میم بیشتر مورد توّجه بوده اند پس باید کشیده و رساتر تلفظ شوند ولی الف گاو نشانی بر شرک و بت پرستی، عدم تعهد، بی وفائی ، تمایلات دنیوی و انسانی، جهان مادّی و اشارت است بر سر کشی های قوم بنی اسرائیل و قبله پیشین مؤمنین. پس مورد توجّه نیست مدّت دار و جاودانه نمی باشد.

الف) alef ( + لام) lameth ( + میم ( mem)

↓ ↓ ↓

1- گاو 1- آموختن،آموزاندن 1- آب (الله) - 2- شرک و بت پرستی 2- قبله 2- آفرینش

3- تمایلات دنیوی و نفسانی 3- توحید و معاد2- 4 4- بیت المقّدس 4- کعبه

برای آنکه بتوان تفسیری موجّه و قابل قبول داشته باشیم از این حروف کوچک ولی بسیار بزرگ و عظیم باید ظواهر امر را نیز بررسی کنیم و به آیات بعد آنها نظری بیاندازیم. پس از (الم) خداوند از این آیه گفتار به میان آورده اند:« ذلِکَ الکِتاب لا رَیبَه فیِه هُدیً لِلمُتَقین2این کتاب بی هیچ شک راهنمای پرهیزگاران است.»

برای چه اللهُ العَظیم از عبارت «الکتاب» بعد از 24 سوره از سوره های مبارکۀ قرآنی استفاده کرده اند و آنهم بلافاصله پس از حروف مقطعه؟ آیا این حروف نماد و اشاره ای بر کّل قرآن مجید هستند؟!

آیت الله علامه حسین طباطبائی در این باب می فرمایند:« (...) در 24 مورد ازآغاز سوره هائی که با این حروف شروع شده اند، بلافاصله سخن از قرآن و عظمت آن به میان آمده این خود نشان می دهد که ارتباطی میان این دو، حروف مقطعه و قرآن موجود است.»48

برای اثبات این امر ما به تفسیر سوره حمد توسل جسته ایم. چنانچه مستحضرید از آیه 1 الی 3 « بِِسمِ اللهِ ٱلَرَّحمَنِِ ٱلرَّحیمِ1 ٱلحَمدُ لِلّهِ رَبِّ ٱلعَالَمینَ2 ٱلرَّحمَنِ ٱلرَّحیمِ3 » خداوند از زبان بنده شان نام خویش را آغاز نموده اند و در آن مبحث خدا پرستی و خدا شناسی را مطرح کرده اند ودر آیه چهارم « مالِکِ یَومِ ٱلدّینِ » 49 گفتار بر سر روز جزاست یا همان معاد و رستاخیز.

«در برابر این سؤال که چرا قرآن با سوره حمد آغاز شده؟ باید گفت: برنامه پیامبر(ص) در درجۀ اوّل آشنا کردن مردم با خدا و سپس توجّه دادن آنها به قیامت و روز رستاخیز است. این بود دو اصل اساسی برنامه پیغمبر(ص) و این دو قسمت (خداشناسی و معاد) در این سوره آورده شده است (...).»50 « در آیات قرآن، این سوره با خود قرآن همپایه قرار داده شده آنجا که می فرماید:« ما سوره حمد و قرآن عظیم را به تو عطا کردیم. (وَ لَقَد ٱتَیناکَ سَبعاً مِنَ ٱَلمَثانیِ وَٱلقُرآنِ ٱلعَظیم.»

چنانچه خود پیغمبر(ص) به این حقیقت اشاره کرده که: « خداوند سوره حمد را بطور مستقل از عطایای خود قلمداد نموده و آنرا همردیف قرآن قرار داده است»51

و (الم) نیز در خود دو رکن اساسی و اوّلیه دین را به همراه دارد: 1- توحید و خداشناسی 2- معاد و رستاخیز. بنا برین میتواند با قرآن همپایه و هم شأن باشد. و بالاخره بی چیزی نیست که خالق عزیزمان بعد از این حروف از کتاب عظیم خود صحبت به میان آورده اند. امّا همانطور که گفته شد (الم) نیز در خود معانی خداپرستی و معاد را به همراه دارد و بعد از تمام این حروف مقطعه گفته شد در 24 مورد صحبت از قرآن عظیم به میان آمده همچنان که در آیات 23 الی 24 سوره البقرة نیز گفتار بر سر کتاب قرآن است و ناتوانی انسان بر خلق نمونه ای از آن ( بلکه یک حرف از آن!)، این خود امری موجه بر ارتباط مستقیم بین این حروف مقطعه و قرآن است و جزء اعجاز عددی قرآن به حساب می آید. حال برای شناخت بهترالم در سوره فوق به ناچار به حروف ابجد و اعجاز عددی بعضی آیات از همین سوره دست می زنیم چرا که حروف ابجد از مشتقات زبان فنیقی است و زبان عبری به واسطه زبان آرامی از آن می آید.

اعجازعددی قرآن:

قبلاً اشاره شد که در24 سوره از قرآن مجید بلافاصله بعد از حروف مقطعه گفتار از کلام خدا و عبارت« ٱلکِتاب» می آید در آیات 23 و 24 از سوره البقرة و سوره آل عمران خداوند از کتاب خود قرآن مجید می گویند: « وَ اِن کُنتُم فِی ریبٍ مِما نَزَّلنا عَلَی عَبدِنا فاسِقا بِسورةً مِن مِثلِهِ وَ اَدعُوا شُهَدآۀَ کُم مِنّ دُونِ اللهِ اِن کُنتُم صَدِقین23 فََإن لَّم تَفعَلُوا فَاتَقُّو ٱلنّارَ ٱلَّتیِ وَ قُوُدُهَا ٱلنَّاسَ وَ ٱلحِجارَةُ اُعِدَّت لِلکفَرین»24« اگر شما را شکی است در قرآنی که ما به محمّد بندۀ خود فرستادیم پس بیاورید یک سوره به مثل آن و بخوانید گواهان خود را و از بزرگان و فصحا هر که را خواهید به جز خدا اگر راست می گوئید( که این کلام مخلوق است نه وحی خدا( 23 و اگر این کار نکردید و هرگز نتوانید کرد پس( طعن به قرآن مزنید ) و بترسید از آتشی که هیزمش مردم بدکارو سنگهای خارا است که مهیا شده برای کافران (از قهر الهی)24 » 52 و ما میدانیم که قرآن در لیالی قدر بر حضرت محمّد نازل شده است ایّام 19, 21 و23 ماه مبارک رمضان. این عدد 23با آیه 23 از سوره البقرة و مضامین آن جلب توجّه می نماید و می دانیم که در 24 سوره از سوره های قرآن مجید بلافاصله بعد از حروف مقطعه حرف از کتاب قرآن است. لیالی قدر در ماه رمضان واقع شده اند و سایر کتب آسمانی نیز با اختلاف 6 روز در این ماه مبارک نازل گشته اند .« (...) قرآن در این ماه (رمضان) نازل گردیده و در روایات اسلامی نیز چنین آمده است که همه کتابهای آسمانی "تورات"، " انجیل"،" زبور"، "صحف" و " قرآن" همه در این ماه نازل شده اند. امام صادق(ع) می فرمایند:« "تورات" در ششم ماه مبارک رمضان، "انجیل" در دوازدهم و " زبور" در هجدهم و قرآن مجید در شب قدر نازل شده است.»53 در عدد 24 عدد 6 نهفته است و ما می دانیم که کتاب آسمانی آمده قبل از قرآن مجید تماماً تحریف شده اند و انسان در آن دست برده است و خداوند میعادگاه آنها را آتش جهّنم معرفی کرده است و می گوید که آیه ای همانند آیه ای از قرآن مجید بیاورید. از 24 سوره از قرآن بعد ازحروف مقطعه عبارت (ٱلکِتاب) آمده است و دقیقاً خداوند رحمان در سوره ٱلسجدة ششمین سوره ای که (الم) را در خود دارد در آیه چهارم می فرمایند:« اللهُ الذی خََلَقَ السَّمَوَاتِ وَ الاَرض وَ ما بَینَهُم فِی سِتَّۀِ ایّامٍ ثُّمَ استََوَی عَلَی العَرش مالَکُم مِن دونِهِ مِن وَلِیٍ وَ لاَ شَفیعٍ أَ فَلاَ تَتَذَکَرون . خدا آن کسی است که آسمان و زمین و هر چه بین آنهاست همه را در 6 روز بیافرید آنگاه به خلقت عرش با عظمت پرداخت شما را او یارو یاور و شفیع و مدد کاری نیست.4 »54 در اینجا می توان این سؤال را مطرح کرد آیا بین خلقت کتب مقّدس و آسمانی و خلقت جهان و کائنات ارتباطی است یا اینکه این کتب تحریف شده به غیر از قرآن مجید همپا و هم شأن جهان و کائنات هستند؟! ما نمی دانیم ولی این امر احتیاج به تحقیق گسترده ای دارد بخصوص آنکه (الم) 6 بار در قرآن تکرار شده است ودر ابتدای 6 سوره.

ولی آیا اعداد 23و 24 از دیدگاه نجوم معنای خاصی را به ما القاء نمی کنند؟! در روز 23 ماه مبارک رمضان خداوند قرآن را به یک پارچه بر قلب حضرت محمّد(ص) نازل کرده اند.ولی آیه 24 چه؟

در ساعت 24 نیم شب به بعد ما وارد بامداد، روز و روشنائی میشویم.حال نگاهی به چرخش وضعی زمین می اندازیم:« حرکت زمین به دور محور شمالی و جنوبی آن مدّت این چرخش 23 ساعت و 56 دقیقه و 4 ثانیه است.»55 که دقیقاً این عدد 3 دقیقه و 56 ثانیه با بامداد فاصله دارد به عبارتی همان عدد 24 است ولی روز و بامداد چه معنائی را القاء می کنند و ارتباط آن با مضامین آیه 24 سوره البقرة چیست؟

«فََإن لَّم تَفعَلُوا فَاتَقُّوا النّارَ الَّتیِ وَ قُوُدُهَا النَّاسَ وَ الحِجارَةُ اُعِدَّت لِلکفَرین»« و اگر این کار نکردید و هرگز نتوانید کرد پس( طعن به قرآن مزنید ) و بترسید از آتشی که هیزمش مردم بدکارو سنگهای خارا است که مهیا شده برای کافران (از قهر الهی) 24 »56

ولی چه ارتباطی بین روز, بامداد سپیده دم و معاد و رستاخیز می تواند وجود داشته باشد؟!

رویش گیاهان از زمین, تبدیل سیاهی و ضلمت و تیرگی شب به سپیده دمان به مثابه بر خواستن مردگان در روز حشر و عروج ملکوتی آنها به جهان ابذّیت است. « (...) مولوی، انسان را در معرض حوادث و متأثر از احوال دانسته و توارد این احوال را بصورت فصول مختلف فرض کرده است. چنانکه خزان و بهار را نماد احوال گوناگون می داند و می گوید تغییر فصول (تغییر احوال ) دل انسان را مانند خاک پراکنده و سبز می کند و سپس این گیاهان در خزان پژمرده می شوند و از بین می روند و انسان دچار مرگ آئینی می شود مولانا از مرگ آئینی به مرگ سیاه تعبیر می کند و در پی مردن است که حیاتی جدید آغاز می شود. [حتّی به عنواین مختلف خداوند رویش گیاهان از زمین مرده و تغییر فصول را نماد و سمبل معاد و رستاخیز و جهان پس از مرگ معرفی می کنند]. (...) در مرگ آئینی خورشید ( نو آموزی که پس از غروب در چشمۀ آب گرم می رود و شبانگاه در زورقی با مردگان همسفر می شود و سحرگاه از آب بیرون می آید و طلوع می کند) نیز شاهد چنین تشریفات آئینی هستیم.»57 پس می توان به این نتیجه دست یازید که طلوع آفتاب و سپیده دمان می تواند تجلّی گر روز معاد و حیات پس از مرگ باشد. بنابراین به این نتیجه می رسیم که عدد 24 نمادی از حیات پس از مرگ است که با مضامین آیه فوق کاملاً هماهنگی دارد.

2- در آیات دهۀ 30 (30-39) خداوند از آفرینش انسان و فریب خوردن او صحبت به میان می آورد حال نگاهی به عدد 30 از دیدگاه اسطوره شناسی می اندازیم . عدد 30 در خود عدد 3 را دارد و « روانکاوان رقم 3 را علامت جنسی می دانند، هم چنین رقم 3 با معنای الهی در اعتقاد مسیحی همراه است: ( پدر، مادر، پسر) و باز سه می تواند سه مرحله از هستی را مادیّت، معنویت، الوهیت را القاء کند.»58 این ثنویت در ظهور سه عنصر (آدم، حوا, ابلیس) و یا (آدم، حوا، پروردگار) در آیات 30 متبلور می گردد. « سه نشان دهندۀ ترکیب روحانی است و دلالت بر حل شدن تعارضاتی دارد که به سبب ثنویت ایجاد شده است. سه نشانه رشد وحدت است و از این رو به بهشت مربوط می شود (...).»59 و در آیات 30-39 الله از تؤامانی (آدم، حوا، شیطان) (آدم، حوا، پروردگار) ،دانش انسان به لطف ایزد منان از اسماء الهی و اغوای آدم توسط شیطان با میانجیگری حوا صحبت می کند و آدم قبل از فریب خوردن حوا در بهشت می زیسته است.این بود داستان گزینش عدد 30 در سورۀ البقرة برای ارسال آیاتی چند بر هبوط آدمی.

3- و امّا آیات 40و47 نام بنی اسرائیل را در بر می گیرند که یاد آور سر کشی این قوم می باشد و یا به عبارتی یاد آور اندیشۀ پوچ آنها و تحمّل آتش دوزخ بمدّت 7 یا 40 روز.

« یبَنی اِسرائیلَ اَذکُروا اَنعَمِتَیَ التَّی انعَمتُ عَلَیکُم وَ أَََوفُوا بِعَهدی اُوفِ بِعَهدِکُم وَ إیَّی فَاَرهَبون40 »« ای بنی اسرائیل یاد آرید از نعمتهائی که به شما عطا کردم و وفا کنید به عهد من تا به عهد شما وفا کنم و از شکستن پیمان من بر حذر باشید.» و در آیه 80 که مضرب (40×2) می باشد خداوند می فرمایند:« وَ قالوا لَن تَمَسَناَّ النَّارُ إِلا أیَامًا مَعدُودَةٌ قُل أتَخَذتُم عِندَ اللهِ عَهدً فَلَن یُخلِفُ اللهَ عَهدَهُ أم تَقُولُونَ عَلَی اللهَ مَا لا تََعلَمون80 »« و یهود گفتند که هیچوقت خدا ما را در آتش عذاب نکند جزء چند روزی معدود (هفت روز یا چهل روز) بگو به آنان آیا بر آنچه دعوی می کنید عهد و پیمانی از خدا گرفته اید که آن عهد مسلم بپاید و هرگز تخلف نکند یا چیزی به خیال خود به خدا نسبت می دهید.»

ارتباط بین عدد 40 و این مبانی در آیات 40و 80 جلب توجّه می نماید در ثانی خداوند در آیه 40 از سفارش بر حفظ عهد و پیمان سخن می گویند و جالب آنست که در مدّت 40 روزی که پیامبر بزرگوارشان حضرت موسی (ع) در کوه طور برای دریافت وحی بسر می بردند بنی اسرائیل عهد شکسته و به پرستش آپیس پرداختند.

4- و امّا عدد 71 از تمامی این موارد از جایگاه ویژه ای در نگرش و تفحس بر خور دار است. می دانیم که حروف مقطعه چنانکه گفته شد به تعداد 71 می باشد برای ابراز شگفتی آورده شده در قرآن از حروف ابجد استفاده کردیم و آیه 71 از این سوره مبانی (الم) را در خود دارد!

پریسا جمشیدی کارشناس ارشد آموزش زبان فرانسه از دانشگاه تربیت مدرّس