وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلهِ فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ وَ لا تَحْلِقُوا رُؤُسَکُمْ حَتَّى یَبْلُغَ الْهَدْیُ مَحِلَّهُ
منا جایى است که حجّاج از روز دهم تا دوازدهم و برخى تا روز سیزدهم در آن مى مانند. قسمت پایانى منا یعنى عَقَبه، جایى است که نخستین بار مسلمانان یثرب در آنجا با رسول خدا صلی الله علیه و آله بیعت کردند و بیعت آنها با نام «بیعة العقبة» شهرت یافت. در این باره، ذیل مدخل مسجد البیعه سخن خواهیم گفت. دورترین قسمت آن به مکه، وادى محسِّر است که میان مزدلفه و منا قرار دارد و محلى است که گفته مى شود سپاه ابرهه در آنجا گرفتار عذاب الهى شدند .
کار اصلى حُجّاج در منا، چنان است که در روز دهم، ابتدا جمره عقبه را رمى مىکنند. پس از رمى، «قربانى» و سپس «حَلْق» یا «تقصیر» انجام مى شود و بدین ترتیب از حالت احرام بیرون مى آیند. آنان موظفند در روز یازدهم و دوازدهم هر سه جمره اول، دوم و عقبه را رمى کنند و به علاوه شب‌ها را به تفصیلى که در مناسک آمده است در منا بیتوته کنند. اینها اعمالى است که از پیش از اسلام در حج وجود داشته و آغازگر آن ابراهیم علیه السلام بوده است.
۲. وجه تسمیه منا در روایات:
براى «منى» چندین معنا به دست داده اند:
• منا در لغت از ریشه اُمنیه یا آرزوست. گویند وقتى حضرت آدم علیه السلام به زمین هبوط کرد، در این مکان فرود آمد؛ از او در اینجا پرسیدند: آیا آرزویى دارى؟ از اینرو، این سرزمین به منا معروف شد.
• از دعاى امام صادق علیه السلام در منا برمى آید که ریشه منا از مِنّت است؛ زیرا خداوند بر مردم منّت گذاشت و در این مکان اعمال حج را به آنان یاد داد. «اللَّهُمَّ هَذِهِ مِنًى وَ هِیَ مِمَّا مَنَنْتَ بِهَا عَلَیْنَا مِنَ الْمَنَاسِکِ…».
• امام رضا علیه السلام: علّت آن که به مِنا، مِنا گفته شده، این است که جبرئیل علیه السلام، در آن جا به ابراهیم علیه السلام گفت: «هر چه مى خواهى، از خداوند تمنّا کن». ابراهیم علیه السلام هم در دل خود از خدا خواست که به جاى فرزندش اسماعیل علیه السلام، قوچى به عنوان فدیه قرار داده شود و خداوند، دستور دهد که آن را سر ببُرد. خداوند هم خواسته او را عطا کرد.
• آن را منى گفته اند زیرا «یمنى فیها من الدماء، اى یراق» در آنجا خون ریخته می‌شود.
• معناى دیگر که از ابن عباس نقل شده آن است که منى به معناى محلى است که مردم اجتماع می‌کنند، زیرا «ان العرب یسمى کل مجتمع للناس منى»، عرب هرجایى که مجتمعى باشد آن را منى می‌خواند.
• معناى دیگر آن است که خداوند بر بندگانش منت می‌گذارد و در آنجا گناهشان را می‌بخشاید.
• گفته اند کلمه «منا» بر گرفته از این سخن جبرئیل به حضرت آدم است که: «أتَمَنَّى الجَنّة؟»؛ «آیا آرزوى بهشت دارى؟»
۳. پاداش وقوف در مِنا
• امام صادق علیه السلام: هر گاه مردم، در جایگاه خود در مِنا استقرار یافتند، منادى ندا مى دهد: اگر مى دانستید در آستان چه کسى فرود آمده اید، پس از آمرزش الهى به جایگزینى [مخارجى که کرده اید]، یقین پیدا مى کردید.
• امام صادق علیه السلام: چون مردم در مِنا، در جاى خود قرار گرفتند، از سوى خداوند، منادى ندا مى دهد: «اگر مى خواستید من راضى شوم، راضى شدم».
• امام صادق علیه السلام: وقتى کسى از مِنا کوچ کرد، فرشته اى دست خود را بر شانه هاى او مى گذارد و مى گوید: «عمل، از سر گیر!». کنایه از اینکه حاجی با وقوف در منی، از گناهانش پاک مى شود، همچون روزى که مادرش او را زاییده است
http://hajj.ir
