عیبجوئی علاوه بر نافرمانی خداوند، حقّ النّاس نیز شمرده می شود و نوعی سلب حقوق معنوی و عِرضی می باشد و اثرات مخربی در دنیا و آخرت بر جای می گذارد که از جمله آنها:

1- زدودن مهر عیبجو از دلها

طبعاً دافعه عیبجو نسبت به جاذبه اش کمتر شده و لذا همه از وی دوری می گزینند تا روزی در معرض عیبجوئی او قرار نگیرند.

قال علی علیه السلام:

«مَنْ تَتَّبَعَ خَفیاتِ الْعُیوبِ حَرَّمَهُ اللَّهُ سُبْحانَهُ مَوَدّاتِ الْقُلُوبِ»

هرکس در پی عیوب پنهانی مردم افتد، خداوند مهر دل های مردم را از او می گیرد.

و نیز می فرمایند:

«ایاک وَمُعاشَرَةَ مُتَتَبِّعی عُیوبَ النّاسِ فانَّهُ لَمْ یسْلَمْ مُصاحَبَهُمْ مِنْهُم»

از معاشرت با عیبجویان بپرهیز، چرا که همنشین او هم از عیبجویی آنان در امان نمی ماند.

2- کشف عیوب عیبجو

ظرف حلم همه خلایق گسترده نیست و چه بسا آنکه مورد عیبجوئی واقع شده است، به خاطر تدارک آبروی بر باد رفته اش، عیب های عیبجو را جستجو کند و آنها رابر ملا سازد. و البته آنکه خود نگهدار و حلیم بوده و خود را آلوده نکند، خداوند متعال ضامن اخذ حقّ اوست.

قال علی علیه السلام:

«مَنْ بَحَثَ عَنْ اسْرارِ غَیرِهِ اظْهَرَ اللَّهُ سُبْحانَهُ اسْرارَهُ»

هرکس پرده از اسرار کسی بردارد، خداوند پرده از اسرارش برمی دارد.

3- سقوط در لغزش معاصی دیگر

عیبجوئی، قدم اول بسیاری از معاصی دیگر است.

قال علی علیه السلام:

«مَنْ شَغَلَ نَفْسَهُ بِغَیرِ نَفْسِهِ فَقَدْ تَحَیرَ فی الظُّلماتِ وَارْتَبَک فی الْهَلَکاتِ»

هرکس خود را به غیر خود مشغول سازد و به عیبجوئی دیگران پردازد، در تاریکیها سرگردان مانده و در هلاکت های معاصی افتد.

4- ارتکاب همان نقص

کسی که عیبی را از مردم پی گیری نماید، به همان عیب دچار می شود.

قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله:

«مَنْ عَیرَ اخاهُ بِذَنْبٍ لَمْ یمُتْ حَتّی یعْمَلَهُ»

کسی که برادرش را به گناهی مذمت نماید، نمی میرد تا اینکه به همان گناه دچار شود.

5- سرایت پیامدهای مخرب به خانواده

عواقب عیبجوئی می تواند علاوه بر عیبجو، خانواده وی را تحت تأثیر قرار داده و نتائج مخربی برای آنان نیز داشته باشد.

قال علی علیه السلام:

«مَنْ کشَفَ حِجابَ اخیهِ انْکشَفَ عَوْراتُ بَنیهِ»

هرکس عیوب برادرش را آشکار سازد، عیوب فرزندانش و اهلش آشکار می شود.

6- جزای همان عیب برای او

کسی که گناهی را آشکار نماید، مثل این است که وی نیز آن گناه را انجام داده باشد، و لذا جزای زشت همان عمل برای او نوشته می شود.

قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله:

«مَنْ اذاعَ فاحِشَةً کانَ کمُبْتَدِئِها»

کسی که گناهی را عیان سازد مثل آنست که بار اول خود او آن را مرتکب شده باشد.

7- عذاب قیامت

مطابق آیه شریفه ای که گذشت، هرکسی به هر نحوی فحشائی را آشکار کند، چه به صورت تعریف گناه، ذکر گناه، شایعه پراکنی، تهمت و افتراء، غیبت و یا عیبجوئی صورت پذیرد، به واسطه شکستن قبح گناه، عذاب دردناک قیامت در انتظار اوست.

«لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ»

امام صادق علیه السلام در روایتی می فرمایند:

«مَنْ انَّبَ مُؤْمِناً انَّبَهُ اللَّهُ فِی الدُّنْیا وَالآخِرَةِ»

کسی که مؤمنی را سرزنش کند، خداوند او را در دنیا و آخرت سرزنش می فرماید.

https://hawzah.net/fa/LifeStyle/View/54857/