رابطه بندگان خداوند از دید مکتب اسلام رابطه‌ای زنده است که مسلمانان را با یکدیگر پیوند می‌دهد و بنیانی محکم از همدلی تۆام با صفا پدید می‌آورد. حال که این رابطه عمیق محیا گشته، احکامی که خداوند متعال با توجه به ابعاد مختلف وجودی انسان آنها را در کتاب با عظمت قرآن به آنها اشاره داشته قطعاً راه را برای عمیق تر شدن این ارتباط زیبا هموارتر می نماید.

تا به امروز هرگاه از احکام دین سخن به میان می آمد، تمام ذهنمان معطوف به مسائلی چون نماز و روزه می شد که ما آن ها را به این عنوان می شناختیم.

اما امروز دوست دارم شما را با احکام دیگری آشنا کنم که به شکل بسیار قوی در زندگی ما جریان دارد. مطلبی که شاید سن و سال نشناسد و ممکن است در تمامی مقاطع سنی ما با آن درگیر باشیم.

دوستی ، بله این کلمه پنج حرفی پر رمز و راز که برای خیلی از ما مشغله ای ذهنی است، با کنکاشی که کردم احکام زیادی از جمله وجوب، حرمت، کراهت و استحباب در دوستی را پیدا کردم اما در این جا تنها از واجب و حرام آن سخن می گویم.

خداوند برخی از دوستی ها را واجب شمرده و علت این وجوب سعادتی است که نصیب مۆمنان می شود.در قرآن کریم آمده است:

« ذَلِکَ الَّذِی یُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُلْ لا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَى وَمَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِیهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ: این همان [پاداشى] است که خدا بندگان خود را که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده اند [بدان] مژده داده است بگو به ازاى آن [رسالت] پاداشى از شما خواستار نیستم مگر دوستى درباره خویشاوندان و هر کس نیکى به جاى آورد [و طاعتى اندوزد] براى او در ثواب آن خواهیم افزود قطعا خدا آمرزنده و قدرشناس است » ( شوری: 23)

خدای تعالی در آیه مورد بحث، اجری برای رسالت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) در نظر گرفته است و آن مودّت نسبت به نزذیکان آن جناب است و این را به یقین از مضامین سایر آیات این باب می‌دانیم که مودّت امری است که باز به استجابت دعوت برگشت می‌کند.

رسول خدا ( صلی الله علیه و آله ) فرمودند: « هر که از اجتماع مسلمانان روی گردان شود، بر مسلمانان،‌غیبت اش واجب و عدالت اش میان آنان، ساقط می‌شود و ترکش واجب گردد»

برخی گفته‌اند: مراد از مودّت فی‌القربی دوستی خویشاوندان رسول خدا(ص) همان اهل بیت(علیهم السلام ) او است و بر طبق این تفسیر روایاتی از اهل سنت و اخبار بسیاری از طرق شیعه وارد شده که همه‌ی آن‌ها آیه را به مودّت عترت و دوستی آن حضرت تفسیر کرده‌اند

رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند:«أساس الإسلام حبّی و حبّ أهلِ بَیْتی: اساس و بنیاد اسلام، دوستی من ودوستی اهل بیت ام است.» ( کنزالعمال، ج 12،‌ص 105، حدیث 34206)

امام صادق(علیه السلام ) فرمودند: « اگر نه آنکه خداوند متعال، ولایت ما را واجب کرده و به دوست داشتن ما فرمان داده بود، شما را بر درگاه خود نگه نمی‌داشتیم و به خانه‌هایمان راه نمی‌دادیم. » (بصائر الدرجات، حدیث 5)

همان‌طور که در اسلام خداوند دوستی برخی را واجب و برخی را مستحبّ می‌داند ، دوستی برخی را نیز حرام می‌داند و مۆمنان را از هر گونه ارتباطی با آنان برحذر می‌دارد و هشدار‌های شدیدی پیرامون این گروه‌ها به بندگان داده است این گروه‌ها عبارتند از:

1) دشمنان خدا:

« یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا بِطَانَةً مِنْ دُونِکُمْ لا یَأْلُونَکُمْ خَبَالا وَدُّوا مَا عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاءُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِی صُدُورُهُمْ أَکْبَرُ قَدْ بَیَّنَّا لَکُمُ الآیَاتِ إِنْ کُنْتُمْ تَعْقِلُونَ:اى کسانى که ایمان آورده اید از غیر خودتان [دوست و] هم راز مگیرید [آنان] از هیچ نابکارى در حق شما کوتاهى نمى ورزند آرزو دارند که در رنج بیفتید دشمنى از لحن و سخنانشان آشکار است و آنچه سینه هایشان نهان مى دارند بزرگتر است در حقیقت ما نشانه ها[ى دشمنى آنان] را براى شما بیان کردیم اگر تعقل کنید.» (آل عمران: 118 )

در تفسیر این آیه آمده است:

این آیه مناسبات مسلمانان با کفار را بیان می‌کند و به یکی از حساس‌ترین مسائل اشاره می‌کند و ضمن تشبیه لطیفی به مۆمنان هشدار می‌دهد.

امام صادق(علیه السلام ) فرمودند: « اگر نه آنکه خداوند متعال، ولایت ما را واجب کرده و به دوست داشتن ما فرمان داده بود، شما را بر درگاه خود نگه نمی‌داشتیم و به خانه‌هایمان راه نمی‌دادیم »

غیر از هم مسلکان خود، برای خود دوست و همرازی انتخاب نکنند و بیگانگان را از اسرار خود با خبر نسازند چرا که کفار در رساندن شر و فساد به مسلمانان کوتاهی نمی‌کنند و هرگز سوابق دوستی با آن‌ها مانع نمی‌شود که به خاطر جدایی مذهب و مسلک آرزوی زیان شما را در دل نداشته باشند خداوند بوسیله این آیات طرق شناسایی دشمنان را نشان می‌دهد و در مورد دوستی و رفاقت با آنان بیم و هشدار می‌دهد.( تفسیر نمونه، ج 3، ص 64)

« با توجه به اینکه در عصر امروز اکثر رسانه ها و بالاخص فضای اینترنت در دست این افراد است ، این می طلبد در استفاده از آن هوشیاری بیشتری داشته باشیم و در حفظ اسرار خود نیز زیرکانه عمل کنیم . »

2) ظالمون:

قرآن کریم در آیه 113 سوره هود گروه دیگری را معرفی و دوستی با آن‌ها را نهی می‌کند:

« وَلا تَرْکَنُوا إِلَى الَّذِینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکُمُ النَّارُ وَمَا لَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِیَاءَ ثُمَّ لا تُنْصَرُونَ: و به کسانى که ستم کرده اند متمایل مشوید که آتش [دوزخ] به شما مى رسد و در برابر خدا براى شما دوستانى نخواهد بود و سرانجام یارى نخواهید شد. »

امام صادق(علیه السلام) در تفسیر این آیه فرمودند: « مقصود شخصی است که نزد سلطانی برود و به مقداری که سلطان، دستش را در کیسه‌اش کند و از آن به او عطایی بدهد آرزومند زنده ماندنش باشد. » (کافی،ج 5،ص 108،حدیث 12)

3) آنکه از اجتماع مسلمانان روی گردان شود:

رسول خدا ( صلی الله علیه و آله ) فرمودند: « هر که از اجتماع مسلمانان روی گردان شود، بر مسلمانان،‌غیبت اش واجب و عدالت اش میان آنان، ساقط می‌شود و ترکش واجب گردد.» (بحارالانوار، ج 88، ص 38، حدیث 5)

http://www.tebyan.ne