مولود بابرکت

 حدود 47 بهار از عمر با برکت ثامن‌الائمه(ع) می‌گذشت اما هنوز فرزندى کاشانه پر فروغش را فروزان نساخته بود، طعن و زخم زبان دشمنان ادامه داشت و حتی مانند «حسین‌ بن ‏قیاما» به وسیله نامه نیز امام رضا علیه‌السلام را مورد آزار قرار مى‏دادند. چنانچه با وقاحت تمام در نامه‏اى ‏به امام رئوف نوشت: چگونه ممکن است امام باشى در صورتى‏ که فرزندى ندارى؟!

ضامن آهو (ع) پاسخ او را چنین می‌دهند: ‌«از کجا مى‏دانى که من فرزندى نخواهم داشت، چند روزى طول نخواهد کشید که‏ خداوند به من پسرى عنایت ‏خواهد کرد که حق را از باطل جدا مى‏کند».

 تا اینکه در دهم رجب سال 195 هجری پیش‌بینی امام رضا علیه‌السلام با تولد امام جواد علیه‌السلام به تحقق پیوست و با ولادت ستاره نورانی خاندان امامت تمامى شایعات مربوط به امام رئوف (ع) را پایان بخشید و دلهره و اضطراب را از میان شیعیان زدود، به همین دلیل است که ثامن‌الائمه (ع) در حق فرزندش می‌فرماید: این مولودى است که براى ‏شیعیان ما «در این زمان‏» با برکت‏تر از او زاده نشده است.

امام نهم شیعیان حضرت جواد (ع) در سال 195هجری در مدینه ولادت یافت . نام آن بزرگوار محمد و معروف به جواد و تقی است . القاب دیگری مانند رضی و متقی نیز داشته ولی تقی از همه معروفتر است.
امام محمد تقی (ع) هنگام وفات پدر 8 ساله بود و پس از شهادت جانگداز حضرت رضا (ع) مقام امامت به فرزند ارجمندش حضرت جوادالأئمه (ع) انتقال یافت. مأمون خلیفه عباسی که همچون سایر خلفای بنی عباس از پیشرفت معنوی و نفوذ باطنی امامان معصوم(علیهما السلام) و گسترش فضایل آنها در بین مردم هراس داشت سعی کرد پسر امام رضا(ع) را تحت مراقبت خاص خویش قرار دهد.

ازدواج امام جواد (ع)

مأمون نخستین کاری که کرد، دختر خویش ام الفضل را به ازدواج حضرت امام جواد (ع) درآورد تا مراقبی دائمی و از درون خانه، بر امام گمارده باشد.

دلیل دیگری که مأمون دختر خود را به ازدواج امام در آورد کشاندن امام به سمت خود بود، چرا که تصور می کرد امام با این وصلت مجذوب مادیات و جاه و مقام شده، قداست وی خدشه دار و از راه اصلی منحرف، شیعیان متفرق شده و مأمون خود قوی می شود. مأمون همچنین می خواست با این وصلت علویان را از اعتراض و قیام بر ضد خود باز داشته، خود را دوستدار و علاقمند به آنان نشان دهدد.

و البته باید در نظر داشت امامان از آنجا که از آینده اطلاع دارند، هیچ کاری را بدون آگاهی انجام نمی دهند، امام جواد نیز بخوبی از دسیسه های مأمون آگاه بود و با علم به وصلت با دختر وی رضایت داد. برای پذیرش این وصلت از سوی امام دلایلی ذکر شده است، از جمله اینکه: حفظ شیعیان از جمله دلایل امام محمدتقی(ع) برای این وصلت بوده است، امام با وجود آگاهی از حیله و نیرنگ مأمون به این وصلت رضایت می دهد تا شیعیان را از دسیسه های کینه توزانه مأمون حفظ کند.

امام اگرچه تن به این ازدواج داد، اما شواهد تاریخی گواه این حقیقت است که مأمون نتوانست به حیله های از پیش تعیین شده خود دست یابد.

دوران امامت امام جواد (ع)

امام جواد(ع) در سال 203 هجری قمری پس از شهادت پدرش امام رضا (ع)، در سن هشت سالگی، به امامت رسید دوران هفده ساله امامت ایشان با حکومت مأمون و معتصم خلفای عباسی، همزمان بود.

هنگامی که امام رضا (ع) به دعوت مامون از مدینه به توس رفت امام جواد (ع) که کودک بود، مانند دیگر افراد خانواده حضرت رضا (ع) در مدینه ماند و در سال 202 هجری قمری برای دیدار پدر به مرو رفت و سپس به مدینه بازگشت.
از ویژگیهای بارز و شناخته شده امام، جود و بخشش آن بزرگواراست.

لقب‌هایی كه برای امام نهم تنها فرزند امام رضا(ع) در تاریخ زندگانی آن حضرت به كار رفته است، گویای فضایل و اوصاف الهی این امام است و امتیازات این اسوه عالی را نشان می دهد.«جواد»و«تقی» مهم ترین و مشهورترین القاب امام نهم است. البته در میان ایرانیان بیشتر لقب جواد رایج است و آن حضرت با عنوان «جوادالائمه» شناخته می شوند. جود و بخشش و سخاوتمندی فوق العاده امام، عامل اشتهار آن حضرت به جواد بوده است.

بخشش در راه خدا، یکی از ویژگی های برجسته اهل بیت پیامبر است و آنان برای جلب رضایت پروردگار، کمک های فراوانی به نیازمندان می‌کردند. امام نهم نیز با لقب «جواد» یکی از نامداران دادرسی و ضعیف نوازی در طول زندگی کوتاه دنیایی اش بودند. آن حضرت در نیکی و کمک به مردم، به ویژه نیازمندان و در راه ماندگان، از باسخاوت ترین مردم زمان خویش شمرده می شدند. برنامه عملی امام جواد علیه السلام بر اساس نامه ای بود که از سوی پدر بزرگوارش، امام رضا علیه السلام از خراسان برای ایشان فرستاده شده بود. امام رضا علیه السلام در این نامه به فرزند عزیزش نوشتند: «من به دلیل حقی که بر تو دارم، از تو می خواهم هرگاه تصمیم به خارج شدن از منزل داری، از درِ بزرگ داخل و خارج شوی. هنگامی که سوار مرکب خود می شوی، همراه خود طلا و نقره بردار و هر کس از تو درخواست کمک نمود، به او نیکی کن».

نهمين پيشواى ما را به خاطر دست بخشنده و گستردگی جود و كرم، «جواد» مى‌خوانند. امام جواد(ع) وقتی خبر بیماری کسی را می‌شنید، به عیادتش می‌شتافت و از او دلجویی می‌کرد. غذای امام جواد(ع) همانند جد بزرگوارش امیرمؤمنان(ع) خیلی ساده و به دور از تشریفات بود. ایشان همانند فقیران جامعه غذا می‌خوردند و با دیگران هم غذا می‌شدند. در بسيارى از احاديث آمده است كه آن‌ حضرت از آنچه در درون ضماير مردم مى‌گذشته و يا رويدادهايى كه در آينده براى آنها پيش‌ مى‌آمده، مطّلع بوده و از آنها خبر مى‌داده اند.

آرایه های اخلاقی از دیدگاه امام جواد (ع)

انسان ها به اخلاق و ادب است که آراسته می شوند. البته برخی از صفات، فضایل و منش های اخلاقی از برخی دیگر برجستگی ویژه ای دارند که موجب آراستگی بیشتر انسان می شود.

امام جواد(ع) در سخنی این آرایه های اخلاقی را چنین بیان می کند: «التواضع زینه الحسب، و الفصاحه زینه الکلام، و العدل زینه الایمان، والسکینه زینه العباده، والحفظ زینه الروایه، و خفض الجناح زینه العلم، وحسن الادب زینه العقل، و بسط الوجه زینه الحلم؛ تواضع و فروتنی زینت بخش حسب و شرف، فصاحت زینت بخش کلام، عدالت زینت بخش ایمان و اعتقادات، وقار و ادب زینت بخش اعمال و عبادات، و دقت در ضبط و حفظ زینت بخش نقل روایت و سخن، و خاکساری و فروتنی زینت بخش علم و دانش، و ادب داشتن و اخلاق نیک، زینت بخش عقل و خوش رویی با دیگران زینت بخش حلم و بردباری است».

پس اگر انسانی دارای حسب اصیل است و از نظر اجتماعی دارای اعتبار و جایگاه بلند اجتماعی است، این بزرگی حسب خود را باید با تواضع و فروتنی به نمایش بگذارد و آن را به چنین صفت و فضیلتی بیاراید؛ زیرا اگر به بزرگی حسب بسنده کند و یا بخواهد با بزرگی آن، تکبر را همراه سازد، به یقین حسب خویش را کوچک کرده و از منزلت خویش کاسته و آن بزرگی حسب خود را نیز از دست می دهد

منابع:

https://www.yjc.ir/fa/news/

http://jamejamonline.ir/nama/

https://www.avapress.com/fa/article/

http://www.alvadossadegh.com/fa/article/119-emam-taghi/19566--100-.html