امام موسی بن جعفر علیه السلام در سپیده دم روز یکشنبه یا سه شنبه هفتم صفر سال 128 یا 129 هجری قمری در «ابواء» - محلی میان مکه و مدینه - از کنیزی از سرزمین بربر (مغرب) یا اندلس (اسپانیا) به نام «حمیده » معروف به «حمیده بربریه، حمیده مغربیه، حمیده مصفاة » زاده شد و شهادت آن حضرت بنا بر قول مشهور در 25 رجب سال 183 ه . ق و به نقلی 186 ه . ق در بغداد در زندان هارون الرشید و به دستور وی بوده است .

کنیه امام هفتم شیعیان جهان، ابوالحسن، ابوالحسن الاول، ابوالحسن الماضی، ابو ابراهیم، ابو اسماعیل، ابو علی و لقب آن بزرگوار، عبد صالح، راهب بنی هاشم، الامین، الصابر، زین المجتهدین، باب الحوائج، . . . و مشهورترین آن «کاظم » و در لوح محفوظ «المنتخب » است

سجایای اخلاقی امام کاظم(ع)
بهترین روش برای شناخت یک انسان، اوصاف و خصوصیات اخلاقی اوست. امام معروف به عبد صالح، نفس زکیه، زین المجتهدین، صابر، امین، زاهر، صالح و کاظم بود و هر یک از این القاب بهترین شاهد است که وی تنها دارای عالی ترین مراحل و مراتب اخلاق و عرفان اسلامی را داشته بلکه بزرگترین معلم اخلاق به شمار می رفته است.
محدّث قمی به نقل از محمدبن طلحه شافعی درباره امام کاظم(علیه السلام) چنین نوشته است: اوست امام کبیرالقدر، عظیم الشأن، کثیر المجتهد، مجدّ در اجتهاد، مشهور به عبادات، مواظب بر طاعات، مشهور به کرامات، شب را به روز می آورد، به سجده و قیام و روز را به آخر می رساند به تصدق و صیام و به سبب زیادی حلمش و گذشتن از جرم تقصیر کنندگان در حقش کاظم خوانده شد، به جهت کثرت عباداتش عبد صالح نامیده شد و در عراق به باب الجوائج الی الله معروف گشت؛ زیرا که هرکه متوسّل به آن حضرت شد به حاجت خود رسید.
امام موسی بن جعفر(علیه السلام) عابدترینِ مردم زمان خود بود. روایت شده که شبها برای نوافل شب برمی خاست و تا صبح پیوسته نماز می خواند و پس از نماز برای خدا به سجده می رفت و تا نزدیک ظهر سر از سجده برنمی داشت. مأمون عباسی در وصف امام کاظم(علیه السلام) چنین می گوید: نزد پدرم هارون بودم دیدم پیرمردی بر او وارد شد که صورتش از بیداری شب و عبادت، زرد و ورم گشته بود، عبادت او را رنجور و لاغر کرده به حدّی که مانند مشک پوسیده شده و زیادی سجده، صورت و بینی اش را مجروح کرده بود.

شیخ مفید درباره آن حضرت می گوید: «او عابدترین و بخشنده ترین و بزرگ منش ترین مردم زمان خود بود، زیاد تضرع و ابتهال به درگاه خداوند ‌متعال داشت. این جمله را زیاد تکرار می کرد: «اللهم ‌انی أسألک الراحة عند الموت و العفو عند الحساب » (خداوندا در آن زمان که مرگ به سراغم آید راحت و در آن هنگام که در برابر حساب اعمال حاضرم کنی عفو را به من ارزانی دار ). امام موسی بن جعفر (علیه‌السلام) بسیار به سراغ فقرا می رفت. شب ها در ظرفی پول و آرد و خرما می ریخت و به وسایلی به فقرای مدینه می رساند، در حالی که آنها نمی دانستند از ناحیه چه کسی است. هیچکس مثل او حافظ قرآن نبود، با آواز خوشی قرآن می خواند، قرآن خواندنش حزن و اندوه مطبوعی به دل می داد، شنوندگان از شنیدن قرآنش می گریستند، مردم مدینه به او لقب «زین المجتهدین» داده بودند. مردم مدینه روزی که از رفتن امام خود به عراق آگاه شدند، شور و ولوله و غوغایی عجیب کردند. آن روزها فقرای مدینه دانستند چه کسی شبها و روزها برای دلجویی به خانه آنها می آمده است. بدخواهانی بودند که آن حضرت و اجداد گرامیش را - روی در روی - بد می گفتند و سخنانی دور از ادب به زبان می راندند، ولی آن حضرت با بردباری و شکیبایی با آنها روبرو می شد، و حتی گاهی با احسان آنها را به صلاح می آورد، و تنبیه می فرمود. تاریخ ، برخی از این صحنه ها را در خود نگهداشته است. لقب « ‌کاظم » از همین جا پیدا شد. کاظم یعنی: نگهدارنده و فروخورنده خشم. از ابوحنیفه نقل شده است که گفت: «او را در کودکی دیدم و از او پرسش هایی کردم چنان پاسخ داد که گویی از سرچشمه ولایت سیراب شده است. براستی امام موسی بن جعفر (علیه‌السلام) فقیهی دانا و توانا و متکلمی مقتدر و زبردست بود». محمد بن نعمان نیز می گوید: « موسی بن جعفر را دریایی بی پایان دیدم که می جوشید و می خروشید و بذرهای دانش به هر سو می پراکند».

ویژگی های علمی امام هفتم(ع)

امام موسی (ع) داناترین اهل زمانش، به تمام انواع علوم عقلی و نقلی بود، علم آن بزرگوار همانند علم انبیاء و اوصیاء، الهامی از طرف خدا بود – نه مانند دیگر مردم، اکتسابی – متکلمان شیعه برای اثبات این مطلب، سیلی از دلیل و برهان اقامه کردهاند که شک و تردید برنمیدارد، امام جعفر صادق (ع)، بر علم فراوان فرزند خویش حضرت موسی بن جعفر (ع) گواهی داده و درباره او به عیسی فرمود: «از این پسرم، اگر آنچه در قرآن است بپرسی، با آگاهی تو را پاسخ خواهد داد.» و درباره آن حضرت فرمود: «علم، حکمت، دانایی، سخاوت و آگاهی بدانچه مردم بدان نیازمندند، در امور دینی مورد اختلافشان، نزد اوست…» همین قدر در گستردگی علوم آن بزرگوار بس، که دانشمندان تمام فنون از علوم دینی و غیر دینی بهقدری نقل کرده اند که کتابها پر است و تالیفات فراوانی فراهم کردهاند، تا آن جا که میان راویان، آن بزرگوار معروف به عالم است. شیخ مفید میگوید:
مردم از ابوالحسن موسی (ع) احادیث فراوانی نقل کردهاند و او فقیهترین مردم زمانش بود

منبع:

http://kazem.ommolketab.ir/

http://rasekhoon.net/article/show/

https://hawzah.net/fa/Magazine/View/