رفتن به محتوای اصلی
کتابخانه تخصصی علوم قرآن و حدیث
سازمان کتابخانه ها،موزه ها و مرکز اسنادآستان قدس رضوی
library.aqr.ir/Quarn
library-quran_menu_primary
صفحه اصلی
تازه های کتابخانه
منابع الکترونیکی
منابع چاپی
پایان نامه
ویژه نامه ها
معصومین
مناسبت ها
شخصیت ها
مجموعه
نشریه تخصصی
نشریات تخصصی موسسه پیشبرد
نشریه الکترونیکی تحول حوزه
پایگاه ها
پایگاه اینترنتی اهل البیت (ع)
پایگاه اطلاعات پیوسته
نشریات علوم قرآن و حدیث
دانشگاه ها و مراکز آموزشی
پایگاه های شیعی در اینترنت
معرفی کتاب کودک
library-quran_menu_services
آیین نامه ها
درباره ما
ارتباط با ما
(library-quran) منو زبان ها
فارسی
عربی
زبردست
شهادت حضرت رقیه (س)
۱۳۹۶-۰۸-۰۳
حضرت رقیّه (علیها السلام)
درباره سنّ شریف حضرت رقیه (علیهاالسلام) درمیان تاریخ نگاران اختلاف نظروجوددارد.
اگراصل تولد ایشان رابپذیریم،مشهوراین است که ایشان سه یاچهاربهاربیشتربه خودندیده ودرروزهای آغازین صفرسال
۶۱
ه.ق،پرپرشده است.
براساس نوشته های بعضی کتابهای تاریخی،نام مادرحضرت رقیه(علیهاالسلام)،امّ اسحاق است که پیشتر همسرامام حسن مجتبی(علیهالسلام) بوده وپس ازشهادت ایشان،به وصیت امام حسن(علیهالسلام) به عقدامام حسین (علیهالسلام) درآمده است.
مادر حضرت رقیه(علیهاالسلام) از بانوان بزرگ و با فضیلت اسلام به شمار میآید. بنا به گفته شیخ مفید در کتاب الارشاد، کنیه ایشان بنت طلحه است. نام مادر حضرت رقیه (علیهاالسلام) در بعضی کتابها، امجعفر قضاعیّه آمده است، ولی دلیل محکمی در این باره در دست نیست.
هم چنین نویسنده معالی السبطین، مادر حضرت رقیه (علیهاالسلام) را شاه زنان؛ دختر یزدگرد سوم پادشاه ایرانی، معرفی میکند که در حمله مسلمانان به ایران اسیر شده بود. وی به ازدواج امام حسین (علیهالسلام) درآمد و مادر گرامی حضرت امام سجاد (علیهالسلام) نیز به شمار میآید.
این مطلب از نظر تاریخ نویسان معاصر پذیرفته نشده؛ زیرا ایشان هنگام تولد امام سجاد (علیهالسلام) ازدنیا رفته وتاریخ درگذشت اورا
۲۳
سال پیش ازواقعه کربلا،یعنی در سال
۳۷
ه .ق دانسته اند. از این رو، امکان ندارد او مادر کودکی باشد که در فاصله سه یا چهار سال پیش از حادثه کربلا به دنیا آمده باشد. این مسأله تنها دریک صورت قابل حل می باشد که بگوییم شاه زنان کسی غیرازشهربانو (مادر امام سجاد (علیهالسلام)) است.
نام گذاری حضرت رقیه (علیهاالسلام)
رقیه از «رقی» به معنی بالا رفتن و ترقی گرفته شده است
.
گویا این اسم لقب حضرت بوده و نام اصلی ایشان فاطمه بوده است؛ زیرا نام رقیه در شمار دختران امام حسین(علیهالسلام) کمتر به چشم میخورد و به اذعان برخی منابع، احتمال این که ایشان همان فاطمه بنت الحسین (علیهالسلام) معروف به فاطمه صغری باشد، وجود دارد
.
در واقع، بعضی از فرزندان امام حسین (علیهالسلام) دو اسم داشتهاند و امکان تشابه اسمی نیز در بین فرزندان آن حضرت وجود دارد
.
گذشته از این، در تاریخ نیز دلایلی بر اثبات این مدعا وجود دارد؛ چنانچه در کتاب تاریخ آمده است: «در میان کودکان امام حسین (علیهالسلام) دختر کوچکی به نام فاطمه بود و چون امام حسین (علیهالسلام) مادر بزرگوارشان را بسیار دوست میداشتند، هر فرزند دختری که خدا به ایشان میداد، نامش را فاطمه میگذاشت. همان گونه که هرچه پسر داشتند، به احترام پدرشان امام علی (علیهالسلام) وی را علی مینامید». گفتنی است سیره دیگر امامان نیز در نام گذاری فرزندانشان چنین بوده است
.
در تعداد دختران امام حسین و نامهای آنها اختلاف وجود دارد. آنچه از منابع بدست می آید امام حسین علیه السلام دارای چهار دختر بنامهای فاطمه کبری، فاطمه صغری، سکینه و رقیه بوده است
.
اصل وجود دختری چهار ساله برای امام حسین علیه السلام در منابع شیعی آمده است در کتاب کامل بهائی نوشته علاء الدین طبری (قرن ششم هجری) قصه دختری چهار ساله که در ماجرای اسارت در خرابه شام در کنار سر بریده پدر به شهادت رسیده، آمده است. اما در مورد نام او، آیا رقیه بوده یا فاطمه صغری و
…
اختلاف است
.
این نام قبل از اسلام نیز وجود داشته ، مثلا نام یکى از دختران هاشم جد دوم پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) رقیّه بوده است ، که عمه پدر رسول خدا رقیّه مى شود.
نخستین کسى که در اسلام ، این نام را داشت ، یکى از دختران رسول خدا (صلى الله علیه و آله) از حضرت خدیجه است . پس از آن ، یکى از دختران امیرالمؤ منین على علیه السلام نیز رقیه نام داشت ، که به همسرى حضرت مسلم بن عقیل درآمد.در میان دختران امامان دیگر نیز چند نفر این نام را داشتند، از جمله یکى از دختران امام حسن مجتبى و دو نفر از دختران امام موسى کاظم که به رقیّه و رقیّة صغرى خوانده مى شدند.
اکثر محدّثان دو دختر به نامهاى سکینه و فاطمه براى امام حسین ذکر کرده اند؛ اما علّامه ابن شهر آشوب ، و محمّدبن جریر طبرى شیعى ، سه دختر به نامهاى سکینه ، فاطمه و زینب را براى آن حضرت برشمرده اند.
در میان محدّثان قدیم ، تنها على بن عیسى اربلى ـ صاحب کتاب کشف الغمّه (که این کتاب را در سال 687 هـ.ق تألیف کرده است ) ـ به نقل از کمال الدین گفته است که امام حسین شش پسر و چهار دختر داشت ؛ ولى او نیز هنگام شمارش دخترها، سه نفر به نامهاى زینب ، سکینه و فاطمه را نام مى برد و از چهارمى ذکرى به میان نمى آورد. احتمال دارد که چهارمین دختر، همین رقیّه بوده باشد.
علامه حائرى در کتاب معالى السبطین مى نویسد: بعضى مانند محمّدبن طلحة شافعى ودیگران از علماى اهل تسنّن و شیعه مى نویسند: امام حسین داراى ده فرزند، شش پسر و چهار دختر بوده است . سپس مى نویسد: دختران او عبارتند از: سکینه ، فاطمه صغرى ، فاطمه کبرى ، و رقیّه (علیهن السلام).
آنگاه در ادامه مى افزاید: رقیّه (علیها السلام) پنج سال یا هفت سال داشت و در شام وفات کرد. مادرش (شاه زنان) دختر یزدجرد بود(یعنى حضرت رقیّه خواهر تنى امام سجّاد بود).
پاسخ به یک سؤ ال
مى پرسند: آیا نبودن نام حضرت رقیّه در میان فرزندان امام حسین (علیه السلام) در کتابها و متون قدیم - مانند: ارشاد مفید، اعلام الورى ، کشف الغمّه و دلائل الامامه طبرى - بر نبودن چنین دخترى براى امام حسین (علیه السلام) دلالت ندارد؟
پاسخ :
با توجّه به مطالب زیر، پاسخ این سؤال روشن مى شود:
1. در آن عصر، به دلیل اندک بودن امکانات نگارش از یک سو، تعدّد فرزندان امامان از سوى دیگر، و سانسور و اختناق حکومت بنى اُمیّه که سیره نویسان را در کنترل خود داشتند و بالا خره عدم اهتمام به ضبط و ثبت همه امور و جزئیات تاریخ زندگى امامان موجب شده که بسیارى از ماجراهاى زندگى آنان در پشت پرده خفا باقى بماند، بنابراین ذکرنکردن آنها دلیل بر نبود آنها نخواهد شد.
2. گاهى بر اثر همنام بودن ، وجود نام رقیّه در یک خاندان موجب اشتباه در تاریخ شده و همین مطلب ، امر را بر تاریخ نویسان اندک آن عصر، با امکانات محدودى که داشتند، مشکل مى نموده است .
3. گاهى بعضى از دختران دو نام داشتند، مثلاً طبق قرائنى که خاطرنشان مى شود به احتمال قوى همین حضرت رقیّه را فاطمه صغیره مى خواندند، و شاید همین موضوع ، باعث غفلت از نام اصلى او شده باشد.
4. چنانکه قبلاً ذکر شد و بعد از این نیز بیان مى شود، بعضى از علماى بزرگ از قدما، از حضرت رقیّه به عنوان دختر امام حسین یاد کرده اند و شهادت جانسوز او را در خرابه شام شرح داده اند. پس باید نتیجه گرفت که باید کتابها و دلایلى در دسترس آنها بوده باشد که بر اساس آن ، از حضرت رقیّه سخن به میان آورده اند؛ کتابهایى که در دسترس دیگران نبوده است ، و در دسترس ما نیز نیست .
بنابراین ذکر نشدن نام حضرت رقیّه در کتب حدیث قدیم هرگز دلیل نبودن چنین دخترى براى امام حسین (علیه السلام) نخواهد بود، چنانکه عدم ثبت بسیارى از جزئیات ماجراى عاشورا و حوادث کربلا و پس از کربلا در مورد اسیران ، در کتابهاى مربوطه ، دلیل آن نمى شود که بیش از آنچه درباره کربلا و حوادث اسارت آن نوشته شده وجود نداشته است .
رقیه (علیها السلام) در عاشورا
در بعضى روایات آمده است : حضرت سکینه (علیها السلام) در روز عاشورا به خواهر سه ساله اى (که به احتمال قوى همان رقیه (علیها السلام) باشد گفت : بیا دامن پدر را بگیریم و نگذاریم برود کشته بشود .
امام حسین ( علیه السلام ) با شنیدن این سخن بسیار اشک ریخت و آنگاه رقیه (علیها السلام) صدا زد: بابا! مانعت نمى شوم . صبر کن تا ترا ببینم امام حسین (علیه السلام) او را در آغوش گرفت و لبهاى خشکیده اش را بوسید. در این هنگام آن نازدانه ندا در داد که :
العطش العطش ، فان الظما قدا احرقنى بابا بسیار تشنه ام ، شدت تشنگى جگرم را آتش زده است . امام حسین (علیه السلام) به او فرمود: کنار خیمه بنشین تا براى تو آب بیاورم آنگاه امام حسین (علیه السلام) برخاست تا به سوى میدان برود، باز هم رقیه دامن پدر را گرفت و با گریه گفت : یا ابه این تمضى عنا؟
بابا جان کجا مى روى ؟ چرا از ما بریده اى ؟ امام (علیه السلام) یک بار دیگر او را در آغوش گرفت و آرام کرد و سپس با دلى پر خون از او جدا شد.
چگونگی شهادت و مرقد مطهر حضرت رقیه (س)
بعد از واقعه عاشورا دشمن تمام کسانی را که زنده مانده بودند ، اسیر کرد. میان این اسرا، یک دختر کوچک هم دیده می شد. این دختر کوچک رقیه بود. رقیه دختر امام حسین علیهاالسلام که حالا بعد از شهادت پدرش به همراه عمه اش زینب و اسرای دیگر به طرف شام می رفت
.
از داخل خرابه های شام، صدای یک کودک به گوش می رسید. تمام کسانی که در میان اسرا بودند، می دانستند که این صدای رقیه دختر کوچک امام حسین است. رقیه از خواب بیدار شده بود و سراغ پدرش را می گرفت. گویا خواب پدرش را دیده بود. در این حال یزید، دستور داد سر امام حسین علیه السلام را به رقیه نشان بدهند. وقتی حضرت رقیه علیهاالسلام سر بریده پدرش امام حسین علیه السلام را دید، با فریاد و ناله خودش را روی سر بریده پدرش انداخت و همان جا، از دنیا رفت
.
مرقد مطهر حضرت رقیه علیها السلام در سوریه نزدیک به قبر حضرت زینب علیها السلام است
.
از این که وفاتش، در ماه صفر، سال 61 هجرى، واقع شده است تردیدى نیست، ولى در این که چه روزى از ماه صفر بوده است، اطلاع دقیقى در دست نیست، و تنها در برخى از کتب، آن را در پنجم صفر ذکر کردهاند
.
در اینجا مناسب است آن چه را که مرحوم “حاجشیخ عباس قمى(ره)"، درباره این دختر خردسال “امام حسین(ع)"، نقل کرده است، بیان کنیم، ایشان مینویسد: «زنان خاندان نبوت در حالت اسارت، از احوال مردانى که در کربلا شهید شده بودند، بر پسران و دختران ایشان پوشیده مىداشتند، و هر کودکى را وعده مىدادند که پدر تو به فلان سفر رفته است و بازمىآید، تا ایشان را به خانه یزید آوردند. دخترکى بود چهار ساله، شبى از خواب بیدار شد و گفت: پدر من حسین(ع) کجاست؟ این ساعت او را به خواب دیدم. سخت پریشان بود. زنان و کودکان جمله در گریه افتادند، و فغان از ایشان برخاست. یزید خفته بود، از خواب بیدار شد و حال تفحص کرد. خبر بردند که حال چنین است. آن لعین در حال گفت که بروند و سر پدر را بیآورند و در کنار او نهند. پس آن سر مقدس را بیآوردند و در کنار آن دختر چهار ساله نهادند. پرسید این چیست؟ گفتند: سر پدر توست! آن دختر بترسید، و فریاد برآورد و رنجور شد، و در آن چند روز، جان به حق تسلیم کرد.»
معروف است که حضرت “رقیه (س)"، در خرابه شام از دنیا رفت، و مزار این مخدره در حال حاضر در یک بازارچه قدیمى در دمشق، کمى دور از مسجد اموى قرار گرفته است، و عاشقان حرم حسینى(ع)، به زیارتش مىشتابند.
واقعا اين دختر چه داشت وچگونه رفتار كرد براي انسان جاي تعجب است، نمي شود گفت كودكي سه ساله،او معلمه انسانها بود براي معرفت.
منبع:
http://shifteganehossein.persianblog.ir/post/64/
http://www.valiasr-aj.com/persian/shownews.php?idnews=5878
http://ostani-boshehr.kowsarblog.ir/
http://www.hulma.ir/
http://www.rayahin.net/fa/hazrateroghayeh/
برچسبها:
حضرت رقیه،عاشورا، شام، اسارت، شهادت
افزودن دیدگاه جدید:
نام شما
موضوع
نظر
درباره قالبهای متنی
قالببندی متن
متن ساده
HTML محدود
متن ساده
HTML محدود
کد تصویر را وارد نمایید.
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید
به روز رسانی کد تصویر
سروش
ایمیل
لینکدین
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند:ای فاطمه (س)؛ آیا میدانی چرا فاطمه (س) نامیده شدی؟ در این هنگام امیرالمؤمنین (ع) فرمود: چرا یا رسولالله (ص)؟ فرمودند: برای آنکه او و شیعیانش از آتش جهنم جدا شدهاند.
امام موسی کاظم علیه السلام می فرمایند: بر اطاعت خدا صبر كن ، از معاصى او خودداری کن، دنيا ساعتى بيش نيست، آنچه گذشت، نه شادى اش را احساس می كنى و نه اندوهش را ؛ و آینده هم که نامعلوم است، پس بر این دم موجود صابر باش تا از زندگی سود بری.
امام محمد تقی علیه السلام: گردش روزها اسرار نهفته را برایت آشکار می سازد.
امام حسن عسکری علیه السلام: بهترین برادرانت کسی است که گناهانت را فراموش کند و نیکی هایت را به یاد داشته باشد.
امام حسن عسکری علیه السلام: تواضع و فروتنی نعمتی است که کسی درباره اش حسادت نمی کند.
library-quran_menu_secondary
اخبار
رهنوا: پاسخ به سوالات دینی
سه شنبه های فرهنگي: رونمايي از نفايس و اسناد قرآني
نشریه الکترونیکی برهان
سوالات متداول
نکات و حکایت های قرآنی
مجموعه تصاویر
نرم افزار های قرآنی
library-quran_menu_search
جستجو در منابع کتابخانه