عنوان : کتابشناسی جهانی قرآن کریم: شامل 9500 عنوان درباره علوم و معارف قرآنی...

مولف و ناشر :ایران. وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی.پایگاه اطلاع‌رسانی سراسری اسلامی ( پارسا) , 1382.

شماره دیویی : 376ک 1016/ 297 م

کتابشناسی جهانی قرآن کریم شامل 9500 عنوان کتاب درباره علوم و معارف قرآنی به زبانهای فارسی، اردو، انگلیسی، فرانسوی،آلمانی و ... تهیه شده توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، به مناسبت یازدهمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم، مجری طرح : پایگاه اطلاع رسانی سراسری اسلامی ( پارسا) با مساعدت موسسه قرآنی تفسیرجوان.

مسلمانان از دیرباز درباره علوم قرآن به تحقیق برخاسته و از بحث درباره واژه قرآن گرفته تا پژوهش در ترتیب نزول آیات وجمع و تدوین قرآن و تجوید و تفسیرو ترجمه آن، همواره مشغول بوده اند. در دوران معاصر با ظهور و گسترش علوم تجربی، ابواب تازه ای از علوم قرآنی به روی مسلمانان گشوده شد و آثار متنوعی درباره قرآن به نگارش درآمد. ضرورت اطلاع رسانی و معرفی آثار تدوین شده قرآنی در عصر سرعت گیری تحولات جهانی و تغییر نیازهای مادی و معنوی ملتها جای بحث و گفتگو ندارد. اکنون وقت آن فرارسیده است که با روش و ساختاری جدید و دیدی وسیع تر، کتابهای قرآنی معرفی شوند. یکی از راهکارهای تقریب محققان به یکدیگر همین معرفی هاست.

در زمینه معرفی آثار قرآنی تلاشهای بسیاری انجام گرفته که هر کدام در جای خود قابل تقدیر است. نخستین کتابشناسی خاص قرآن درعصر جدید، معجم مصنفات القرآن الکریم نوشته علی شواخ اسحاق است. کتابشناسی ترجمه ها و تفسیرهای چاپی قرآن مجید به 65 زبان، نوشته محمد آصف فکرت، نیز در نوع خود قابل اعتنا و مهم است. معجم المصنفات القرآن الکریم نیز از کتابشناسی هایی است که آثار قرآنی قرن اول تا 1403 قمری را معرفی نموده است. معجم الدراسات القرآنیه اثر عبدالجبار رفاعی ، کتابنامه بزرگ قرآن کریم اثر محمد حسن بکایی، شناخت نامه تفاسیر از سید محمد علی ایازی ، سیر نگارشهای علوم قرآنی محمد علی مهدوی راد و مجموعه قرآن پژوهی اثر بهاءالدین خرمشاهی ، از آثار ارزشمند در این عرصه هستند. با توجه به نیاز موجود ، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصمیم به تدوین مأخذشناسی جهانی قرآن گرفت و در مرحله اول بنا را بر معرفی کتابهای قرآنی گذاشت . ویژگی این کار جامع تر بودن آن در حوزه کتابهای چاپی و افزون بر آن ، تدوین و تنظیم آن بر اساس دانش نوین اطلاع رسانی است. در این کتابشناسی که به صورت بنیادی و با مراجعه به خود کتابها صورت گرفته آثار مختلفی از زبانهای مختلف فارسی ، عربی ، اردو، انگلیسی، فرانسوی و آلمانی معرفی شده است که برای این کار سفرهای تحقیقاتی مختلف انجام گرفته است.

کتاب از دو بخش اصلی تشکیل شده است: در بخش اول که بخش عمده کتاب است ، کلیه آثاری که مستقیمابا قرآن و یکی از شاخه های علوم قرآن مرتبط بوده به شکل موضوعی معرفی شده اند.

بخش دوم شامل آثاری است که درباره موضوعات و معارف قرآنی نگارش یافته که در ضمن 17 شاخه از اخلاق تا هنر مرتب شده اند.

شیوه تنظیم اطلاعات : تقسیم بندی اصلی کتاب به صورت الفبایی موضوعی است. هر واحد اطلاعات با یک شماره پیاپی مشخص می شود و شامل سه قسمت اصلی است: 1- مأخذشناسی 2- نمایه موضوعی 3- چکیده.مأخذشناسی هر منبع شامل هفت قسمت است: پدیدآورنده، عنوان، نویسنده همکار، مشخصات، ارتباطات محتوایی، کدها و ملاحظات. نمایه های موضوعی کلیه منابعی که فرایند مأخذشناسی در مورد آنها انجام پذیرفته با استفاده از زبان کنترل شده نمایه سازی شده اند.

اصل اصطلاح سازی و نمایه سازی در واقع برای طبقه بندی و جستجوهای موضوعی نرم افزاری به کار می آید.

چکیده نویسی : متونی که از ویژگی پژوهشی و علمی بالاتری برخوردار بوده اند چکیده شده اند. در مجموع برای 40 درصد منابع چکیده تهیه شده است.

فهرستواره : چند فهرستواره بر اساس حروف الفبا تنظیم شده است که با مراجعه به آنها می توان به صورتی روشمند از اطلاعات کتب و منابع استفاده نمود. این فهرستها عبارتند از : عناوین ، پدیدآورندگان، ناشران، موضوعات به صورت الفبایی و سلسله مراتبی، عناوین به لاتین ، کدهای دیویی و کنگره و فهرست نرم افزارهای قرآنی.

برای تهیه این کتابشناسی از منابع حدود 40 کتابخانه و مرکز پژوهشی استفاده شده است . تهیه این کتابشناسی توسط پایگاه اطلاع رسانی اسلامی (پارسا) در مدتی کمتر از یک سال به طور قطع از برکات و آثار معنوی قرآن است. این اثر به صورت دیسک نوری هم عرضه شده است که در آخرین ویرایش غیرچاپی، بیست هزار عنوان آمده است. امید است که محققان و قرآن پژوهان محترم از فواید آن بهره ببرند.



تدوین متن و مطلب: جواد قاسمی زاده