عنوان کتاب : قرآن عظیم

ترجمه: مکارم شیرازی

خطاط: عثمان طه

مشخصات نشر: قم: دارالعلم

مشخصات ظاهری :617

شماره راهنمای دیویی : ع/ 1389 ق732م 297/141



شرح آیات قرآن کریم بر اساس مطالعات روان‌شناسی



معرفی قرآن عظیم :



ریحانه قاسمی در طرحی موسوم به «طرح حافظ»، که برای نخستین‌بار در جهان انجام شده، با استفاده از روان‌شناسی رنگ و زبان سمبلیک رنگ، آیات قرآن کریم را در رنگ‌های مختلف ارائه کرده‌است تا از این طریق به فهم و تدبر بهتر قرآن کریم کمک کند.


«ریحانه قاسمی» کارشناس روان‌شناسی بالینی، حافظ کل قرآن کریم و تهیه کننده طرح «حافظ» در گفت‌و‌گو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) درباره این طرح گفت: در این طرح سعی شده است تا رنگ در اندیشه ادیان مختلف و تمامی ملل شناسایی شده و رنگ‌های مقدس و نامقدس، ارزشی و ضد ارزشی، بین قرآن کریم، تورات، انجیل، اوستا، اوپانیشاد، کتاب بودا و حتی بین فرقه‌های شیطان پرستی که چه رنگ‌هایی را استفاده می‌کنند و از چه رنگ‌هایی متنفر هستند، بررسی شود.

این کارشناس روانشناسی بالینی با بیان این مطلب که این طرح طی مدت 11 سال با استفاده از وجوه دیگر بین‌رشته‌ای؛ مثل جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، هنر، ارتباطات و تفسیر قرآن تهیه شده است، اظهار کرد: در این طرح آیات قرآن کریم از نظر مفهومی دسته‌بندی و بعد از آن رنگ‌آمیزی شد؛ مثلا آیات عذاب و محرمات با رنگ قرمز تند رنگ‌آمیزی شدند، چون هرکدام از این رنگ‌ها مفهوم خاص خود را دارند، آیات بشارات با رنگ سبز، آیات عظمت الهی با رنگ آبی و در واقع 12 رنگ شناسایی شد که آیات در این 12 رنگ به همین شکل دسته‌بندی و رنگ‌آمیزی شد.

قاسمی در جواب به این سوال که آیا در قرآن یا دیگر کتب آسمانی اشاراتی به رنگ شده است گفت: در آیه 5 سوره یونس (هُوَ الَّذِی جَعَلَ الشَّمْسَ ضِیَاء وَالْقَمَرَ نُورًا وَقَدَّرَهُ مَنَازِلَ لِتَعْلَمُواْ عَدَدَ السِّنِینَ وَالْحِسَابَ مَا خَلَقَ اللّهُ ذَلِکَ إِلاَّ بِالْحَقِّ یُفَصِّلُ الآیَاتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ) اشاره‌ای تلویحی به رنگ شده است و در تورات نیز از رنگین‌کمان به عنوانی عهدی میان مردم و خدا نام برده شده است.

وی دلایل خود را در تهیه طرح حافظ چنین توصیف کرد: سعی شده مفاهیم بین‌المللی قرآن، خارج از گرایشات فرقه‌ای به‌نحوی به واسطه رنگ‌ها مورد توجه قرار گیرد که برای همه انسان‌ها قابل درک باشد. برای نمونه یک فرد ژاپنی که پیرو دین بودیسم است با رنگ آمیزی قرآن بتواند متوجه خط قرمزها یا لطافت‌های قرآن شود.

این حافظ قرآن ارتباط رنگ و هنر را فطری دانست و گفت: هنری چیزی است که از درون آدمی بر می‌آید و فطری است. رنگ‌ها نیز از چنین ویژگی برخوردار است، چراکه طبق تحقیقاتی که انجام شد تمامی افراد مورد پرسش از هر رنگ خاص، تصویری مشترک در ذهن دارند، حتی این مصداق درباره افراد نابینا نیز مصداق پیدا می‌کند، البته در این کتاب بیشترین رنگی که از آن سود برده شده، رنگ سبز است که معنای بشارت و مفاهیم اخلاقی مثبت را به همراه دارد. البته تنها در آمریکای لاتین، رنگ آبی و بنفش مفهومی منفی دارد ولی آنچه مشخص است در اکثر ادیان رنگ آبی، مفهومی مقدس دارد.

قاسمی افزود: طبق پژوهش‌هایی که ما با کمک موسسه آمار پژوهان انجام دادیم از میان تمامی افرادی که از آنان سوال شد (با هر سطح سوادی) این نکته به اثبات رسید که 99% از سوال شوندگان قرآن رنگ‌آمیزی شده را به قرآن‌های معمولی ترجیح می‌دهند، حتی این رنگ‌آمیزی در میزان تدبر و تصویر‌سازی آنان تاثیرگذاری شایانی دارد. حتی من در روند تحقیقاتی این کار با فارغ‌‌التحصیلان رشته ادیان نیز صحبت ‌کردم تا بفهیم در ادیان و کتب دیگر نیز به بحث رنگها توجه شده است، در این راه از کتب روانشناسی رنگ، فیزیولوژی رنگ، تاثیر رنگ بر اعصاب، تاثیرات رنگ در جامعه نیز مطالعاتی انجام شد.قاسمی در پایان گفت: من برای تائید چنین کاری از سازمان تبلیغات اسلامی و علما کسب تکلیف کردم، تا کار شکل اجرایی پیدا کند، به‌نحوی‌که در یکی از اظهار نظرها درخصوص این کار، حجت‌و‌ا‌لاسلام‌و‌المسلمین قرائتی اظهار داشتند «که هدف تنها فهماندن قرآن است» البته به‌نحوی‌که من هیچ دخالت ذهنی حتی در القای حتی یک واو نداشته باشم.





راهنمای رنگ ها و استفاده از آیات





سبز تیره: اوامر معروف پروردگار به مردم(واجبات)، امر به معروف پیامبران، معرفی مومنین، اوصاف بهشت، شناسایی نعمتهای الهی بر بندگان، گفتگوی ملائک با پروردگار، رحمت عام خداوند به بندگان، اشاره رمزی به پیامبر.

خاکستری: گفتگو و عملکرد اندیشه کفار، مشرکین و منافقین، افشای نقشه ها و افکار کفار از طرف خداوند، اندوه و حسرت گنهکاران، عملکرد و اندیشه غیر مومنین تا زمانی که ایمان نیاورده اند، اندوه بی پایان یعقوب(ع)، فراموشی یوسف(ع) از یاد خداوند در زندان، فراموشی حضرت آدم(ع) از عهد و پیمان با خداوند.

نارنجی: بازخواستها، سرزنشها، عقاب ملائکه با گنهکاران، نهی از منکر پیامبران، بیان حکمتهای الهی جهت روشن شدن اذهان، تردید گنهکاران برای پذیرش ایمان.

آبی آسمانی: بیان عظمت الهی از طریق معرفی آیات و آفریده ها، معجزات، استجابت دعا، بخشش گناهکاران از طرف پروردگار، سخنان ملائک با پیامبران، حروف مقطعه، اشاره رمزی به پروردگار و قرآن، رحمت خاص خداوند به انبیاء.

قرمز تیره: خشم و غضب خداوند نسبت به گناهکاران، محرمات، گناهان کبیره، اخطار فوق العاده شدید، معرفی دشمنان خداوند، نفرین پیامبران نسبت به امت متمرد.

آبی تیره(لاجوردی): سخنان پروردگار با پیامبران به طور خاص، اعلان عمومی پروردگار جهت فرمان قرض الحسنه به مردم، واسطه قرار دادن پیامبران برای ابلاغ پیام به مردم از طریق کلمه "قل".

زرد طلایی: حاکمیت و پادشاهی خداوند، معرفی آیات سجده دار 4 واجب 11 مستحب، آیه" بسم الله الرحمن الرحیم" به عنوان عظیم ترین آیه قرآن مجید، آیات معرفی واجب اطاعت بودن خداوند(کرنش کائنات از طریق عبارت"کن فیکون")

سبز روشن(بهاری): ادعیه قرآنی، مخاطبات.

آجری: بیان اوصاف قیامت و رستاخیز.

بنفش: بیان حکمتها از طریق تمثیلات(مثال)، مقایسه ها.

قهوه ای: سوگندها.

سیاه: کلام مستقیم ابلیس به طور مستقل با پروردگار و در مواجهه با خلایق.





تهیه و تنظیم متن: لایق، فخری