مراقبات ماه رمضان/ محمدی ری شهری، با همکاری رسول افقی؛ ترجمه جواد محدثی.- قم: دار الحدیث، ۱۳۸۴ = ‎ ۱۴۲۶ق.

کتاب مراقبات ماه رمضان که به دو زبان عربی – فارسی تالیف شده است گزیده ای از کتاب ماه خداست که به پرسش های فراوان علاقمندان و پژوهشگران درباره ماه مبارک رمضان با بهره گیری از قرآن کریم و احادیث اسلامی به تفصیل پاسخ داده بود، این گزیده شامل همه تحلیل ها و مطالب اصلی کتاب ماه خدا است و تنها شماری از احادیثی که مضمون آنها تکراری بوده و تعدادی از دعاها حذف گردیده اند.

این کتاب دو زبانه شامل 5 بخش کلی تحت عناوین ذیل می باشد:

1) فضایل ماه خدا

2) آمادگی برای میهمانی خدا

3) آداب میهمانی خدا

4) شب قدر

5) آداب بیرون آمدن از میهمانی خدا

متن زیر از این کتاب انتخاب شده است :

وجه تسمیه ماه مبارک رمضان

واژه رمضان از ریشه رمض بوده و به معنای بارانیست که اول پاییز می بارد و هوا را از خاک و گردوغبار تابستانی پاک می کند یابه معنای داغی سنگ از شدت گرمای آفتاب است؛ اما درباره این که چرا این نام بر یکی از ماههای سال قمری گذاشته شده است زمخشری(م 528 ق) چنین نگاشته است:

" اگر گویی چرا ماه رمضان را بدین نام نامیده اند ؟ گویم: روزه در ماه رمضان ، عبادتی دیرین است و گویا عربها این نام را به خاطر داغ شدنشان از حرارت گرسنگی و چشیدن سختی آن نهاده اند ، همچنان که به آن ناتق (رنج آور ) هم گفته اند ؛ چون سختی روزه ، ایشان را به رنج و زحمت می افکند؛ گفته اند چون نام ماه ها را از زبان قدیم نقل کرده اند ، آنها را با زمان هایی که در آن قرار داشته اند ، نامیده اند و این ماه نیز در روزهای گرم و داغ بوده است.

اما شماری از روایات این نام گذاری را به سبب نقشی دانسته اند که ماه رمضان در پاکسازی و تزکیه آیینه جان از آلودگی های گناهان و پاکسازی روح و روان آدمی از خطاها دارد . از پیامبر اکرم(ص) روایت شده است:

إنما سمّی رمضان ؛ لٲنّه یرمِض الذّنوب (کنز العمال /ج8)

این ماه را رمضان نامیده اند ، چون گناهان را می زداید.

این وجه تسمیه از یک سو با ریشه لغوی رمضان و از سوی دیگر با برکات ، رهاوردها و آثار آن هماهنگ و متناسب است؛ به دلیل عظمت این ماه احادیث اسلامی ، ماه رمضان را با اسامی و صفات متعددی توصیف کرده اند که بیانگر نقش مثبت ، ژرف و سازنده آن در رشد و بالندگی و فراهم آوردن سعادت دنیوی و اخروی انسانند؛از جمله این نام ها و صفات به موارد ذیل می توان اشاره نمود:

ماه نزول قرآن ، ماه تلاوت قرآن ، ماه صبر، ماه مواسات (همدردی )، ماه آمرزش ، ماه دعا ، ماه توبه ، ماه مبارک، ماه نماز ،سرور ماه ها، بهار قرآن ، بهار مومنان، ماه میهمانی خدا، ماه پاک کننده.

تجلی عظمت ماه رمضان در ایینه احادیث

پیامبر اکرم (ص):

- رمضان آن ماهیست که در آن به میهمانی خدا دعوت شده اید و درآن ، از اهل کرامت خدا قرار داده شده اید.

- صحف ابراهیم (ع)، در شب اول ماه رمضان نازل شد. تورات ، شش [شب]از ماه رمضان گذشته نازل شد . انجیل ، سیزده شب از ماه رمضان گذشته نازل شد ، زبور هیجده [شب] از رمضان گذشته نازل گردید و قرآن در شب بیست و سوم ماه رمضان نازل گشت.

- رمضان ماهیست که آغاز آن رحمت ، میانه اش آمرزش و پایان آن اجابت [دعا] و آزادی از آتش است.

- روزه ، سپر و دژی استوار و نگهدارنده از آتش است.

- هر بنده روزه داری ، هنگام افطارش یک دعای مستجاب دارد که آن ،یا در دنیا به او عطا می شود و یا برای آخرتش ذخیره می شود.

امام علی (ع):

- خداوند روزه را واجب فرمود ، تاآزمونی برای اخلاص آفریدگان باشد.

- روزه دل ، بهتر از روزه زبان و روزه زبان ، بهتر از روزه شکم است .

- سودمندترین روزه ، نگهداشتن نفس از لذتهای دنیاست.

امام سجاد (ع):

- هرکس هنگام افطاری و سحری خوردن ، سوره قدر بخواند ، میان آن دو [وقت] همچون کسی خواهد بود که در راه خدا به خون خود آغشته شده است.

امام صادق (ع):

- رمضان ماهیست که هیچ یک از ماه ها شبیه آن نیست و حق و حرمتی دارد؛تا می توانی در این ماه بسیار نماز بخوان.

- هرکس درماه رمضان آمرزیده نشود ، تا سال آینده آمرزیده نخواهد شد ، مگر آنکه روز عرفه را درک کند.

- شب قدر ، قلب ماه رمضان است.

- صبح روز شب قدر ،مثل شب قدر است ؛ پس عمل و تلاش کن.

- سرنوشت (مقدرشدن)، در شب نوزدهم و محکم ساختن در شب بیست و یکم و امضا(حتمی سازی) در شب بیست و سوم ماه رمضان است.

امام رضا (ع):

- خداوند متعال فرشتگانی دارد که بر مردان و زنان روزه دار گماشته شده اند و بال های خویش را بر آنان می کشند و گناهانشان را فرو می ریزند .خداوند متعال ، فرشتگانی دارد که آنان را مامور نموده تا برای مردان و زنان روزه دار استغفار کنند ، شمار آنان را کسی جز خدا نمی داند.

- هرکس پیش از افطار کردن قرصی نان به بینوایی صدقه دهد ، خداوند گناهانش را می آمرزد و برای او ثواب آزاد کردن بنده ای از فرزندان اسماعیل را می نویسد.
آخرین به روز