عذوان: هرمنوتیک و رابطه آن با تفسیر به رای در قرآن
پدیدآورنده: اقدس منصوری
مشخصات نشر: تهران
معرفی کتاب:
یکی از مهمترین بحث های جدید در حوزه معرفت شناسی و روش شناسی علوم، بحث درباره هرمنوتیک می باشد که ازمهمترین محورهای آن بحث درباره روش شناسی فهم متون به ویژه متون دینی است.
هرمنوتیک، نام دانش یا فنی است که به مقوله فهم و تفسیر مربوط میشود. در رابطه با هرمنوتیک، دیدگاههای گوناگونی در جهان غرب مطرح شده است که میتوان به سه مرحلهی رمانتیک، کلاسیک و فلسفی اشاره نمود.
. تا زمان شلایرماخر محور هرمنوتیک تفسیر متون مقدس دینی بود. وی هرمنوتیک را بسط داد و قواعدی را پیشنهاد کرد که تفسیر متون مقدس را مدنظر قرار میداد. بعد از وی، توسط ویلهلم دیلتای، هرمنوتیک از قلمرو و متون مکتوب، فراتر رفت و فهم هرگونه مسئلهای که به حوزه علوم انسانی مربوط میشود را مورد توجه قرار داد و سرانجام توسط هایدگر، هرمنوتیک، رسالت گستردهتری یافت و آن عبارت است از فن و دانش فهمیدن، خواه مربوط به متون مکتوب باشد یا نباشد و خواه مربوط به پدیدارهای انسانی باشد یا حقایق طبیعی و متافیزیکی
نکتهی قابل توجه در فرآیند تاریخی هرمنوتیک، این است که به تدریج از جازمیت و قطع گرایی در فهم و تفسیر متون و دیگر حقایق شناختاری به نسبیگرایی حرکت کرده و برخی از دیدگاههای هرمنوتیکی به صورت چالشی جدی در برابر عقاید و باورهای دینی که از جازمیت برخوردارند، به شمار میرود.
ازآنجاکه هایدگر، از برجستهترین هرمنوتیستهای مدرن بوده و اندیشهی وی به سرنوشت الهیات و دینپژوهی معاصر، هم در جهان مسیحیت و هم در جهان اسلام، تأثیر گذاشته است. لذا در این پژوهش در فصل اول به واژهشناسی هرمنوتیک، تفسیر و رأی پرداخته شده و در فصل دوم مبانی هرمنوتیک فلسفی و نقد آن بیان گردیده است. ازآنجاکه برخی از دینپژوهان معاصر در جهان اسلام در تفسیر کتاب و سنت از اصول و مبانی هرمنوتیک غربی پیروی کرده و با اصول و مبانی هرمنوتیک اسلامی ناسازگاری دارد، در فصل سوم به هرمنوتیک و رابطهی آن با تفسیر به رأی پرداخته شده است.
از آنجا که برخی دین پژوهان معاصر در جهان اسلام در تفسیر کتاب و سنت از اصول و مبانی هرمنوتیک غربی پیروی می کنند که با اصول و مبانی هرمنو تیک اسلامی تفاوت ها دارد و منجر به تفسیر به رای می گردد، از این روی بحث و تحقیق درباره دیدگاههای هرمنوتیکی برای متفکران دینی یک ضرورت به شمار می رود.
محور اساسی این پژوهش رابطه هرمنوتیک با تفسیر به رای می باشد
اگرچه در قلمرو فرهنگ و تفکر اسلامی، دانشی مستقل و رشته علمی جداگانه ای به بررسی مسائل هرمنوتیک نپرداخته است ولی در شاخه ای کتابی با این عنوان به رشته تحریر درنیامده است که در این پژوهش به آن پرداخته شده است.