شهادت امام هادى (ع)

امام علي النقي (هادي) ـ عليه السّلام ـ امام دهم شيعيان جهان است كه در نيمه ذي حجه سال 212 هـ. ق در شهر صريا‌ (حومه مدينه) به دنيا آمد. پدرش امام جواد ـ عليه السّلام ـ و مادرش سمانه است.
حضرت امام هادي ـ عليه السّلام ـ در 8 سالگي، پس از شهادت پدر بزرگوارشان عهده دار مقام امامت گرديد و پس از 33 سال امامت، در سامرا در زمان خلافت معتز به شهادت رسيدند.

 امامت امام هادي ـ عليه السّلام ـ همزمان با خلافت 6 خليفه عباسي بود. مقارن بود با 7 سال باقيمانده از خلافت معتصم برادر مأمون، واثق پسر معتصم به مدت 5 سال، متوكل برادر واثق 16 سال، منتصر پسر متوكل به مدت 6 ماه، مستعين پسر عموي منتصر 4 سال و معتز پسر ديگر متوكل كه سه سال خلافت كرد. امام هادي پس از گذشت يكسال از خلافت معتز در سامرا مسموم شده و به شهادت رسيد و جسم پاك حضرت، در سامرا در خانه مسكوني حضرت مدفون گرديد.

شهادت امام على النقى (ع) در سال ۲۵۴ ه‍ ق بنابر مشهور در سن ۴۱ سالگى بوده است. مرحوم کلینى شهادت آن حضرت را در ۲۶ جمادى الاخر نقل فرموده است. مشهور این است که آن حضرت ۶ یا ۸ سال و ۵ ماه داشت که پدر بزرگوار ایشان جواد الائمه (ع) به شهادت رسیدند و مدت امامت آن وجود شریف ۳۳ سال بود.
ایام حیات امام هادى (ع) مصادف بود با خلافت بناحق مأمون، معتصم، واثق، متوکل، منتصر، مستعین، معتز لعنه الله علیهم؛ و آخر الأمر معتز آن حضرت را با زهر شهید کرد.
مدت عمر مبارک آن حضرت ۴۱ سال و چند ماه بود. ۱۳ سال در مدینه اقامت فرمودند و بقیه ایام امامت خویش را به اجبار متوکل در سامرا بودند. حاکم مدینه به متوکل نوشت که اگر تو را به مکه و مدینه حاجتى است على بن محمد (ع) را از این دیار بیرون ببر که همه را مطیع خود ساخته است. در مدینه اسباب اذیت و اضرار به آن حضرت را به دستور متوکل زیاد کردند تا زمانى که آن حضرت را به سامرا بردند و جسارت‌ها کردند تا اینکه معتز آن حضرت را شهید کرد.
امام عسکرى (ع) غسل و کفن و نماز بر آن حضرت را انجام داد و بعداً در ظاهر این امورات توسط دیگران انجام شد و ایشان را در منزل خود در مکان فعلى حرم مطهر دفن نمودند.

نكته مهم در شهادت امام هادي ـ عليه السّلام ـ اين است كه حضرت در سامراء به سبب كنترل بسيار شديد و خفقان حاكم و منع دوستان و شيعيان از ديدار با حضرت و عقوبت سخت متخلفين
حتي نزديكترين ياران امام نيز از حال و وضع امام بي خبر يا بسيار كم اطلاع بودند. و به همين دليل است كه منابع اشاره دقيقي به نحوه شهادت امام ندارد. منابع فقط شهادت حضرت در زمان معتز را ذكر كردند بدون ذكر زمان دستور خليفه به مسموم كردن و اينكه چه كساني مأمور اين جنايت شدند و چه زماني اين عمل پليد از آنان سر زد. حتي در روز شهادت حضرت هم اتفاق نظر نيست.
امام هادي ـ عليه السّلام ـ در طول دوران امامت خود از سركشان و حاكمان فاسد بني عباس رنجها و محنت‎هاي زيادي كشيد. در اين ميان متوكل در ظلم و ستم به حضرت و سنگدلي گوي سبقت را از ديگران ربود.
متوكل وجود امام هادي ـ عليه السّلام ـ را خطر بزرگي براي حكومت خويش احساس مي‎كرد، از اين رو، تصميم گرفت تا با دو روش همزمان در يك اقدام، از بحراني تر شدن اوضاع جلوگيري كند. يكي حمله به ياران امام و نابود كردن آثار شيعيان به گونه‌اي كه قبر مطهر امام حسين ـ عليه السّلام ـ را نيز تخريب كرد و دوم دور كردن امام از مدينه كه پايگاه سازمان تشيع بود.
عبد الله بن محمد فرماندار مدينه از دشمنان اهل بيت بود و از امام نزد متوكل سعايت مي‎كرد و پيوسته قصد آزار آن جناب را داشت. امام هادي ـ عليه السّلام ـ در نامه‎اي به متوكل، سعايت و دروغگويي او را ياد آوري كرد، ولي متوكل كه زمينه را براي تبعيد امام از مدينه و تحت نظر گرفتن مناسب مي‎ديد در نامه‎اي ظاهرا محترمانه از حضرت خواست به سامرا بيايد.
نامه متوكل رسيد و حضرت آماده رفتن به سامرا شد، وقتي آن حضرت به سامرا رسيد، متوكل‌( با آن همه وعده و احترام كه در نامه‎اش بود) يك روز خود را پنهان كرد و آن حضرت را در كاروانسرايي كه به كاروانسراي گداها معروف بود فرود آورد.
سپس متوكل دستور داد‌ حضرت را كاملا تحت نظر گيرند و خانه‎شان را محاصره كرده و مانع ديدار شيعيان با ايشان و استفاده دانش پژوهان از آن سرچشمه علم و معرفت كرد و حتي ايشان را در تنگنا و محاصره اقتصادي قرار داد و رساندن حقوق شرعيه و هدايا را از داخل و خارج بر حضرت ممنوع كرد و متخلفان را عقوبتي سخت نمود.
اين وضعيت جز در حكومت شش ماهه منتصر تا زمان شهادت امام ادامه داشت و در زمان معتز شدت گرفت.
يكي ديگر از سختگيريهاي متوكل در آزار امام هادي ـ عليه السّلام ـ اين بود كه گاه و بي گاه به مأموران خود دستور مي‎داد تا ناگهاني به خانه امام ريخته و آنجا را بازرسي كنند به اميد آنكه سلاح يا مدركي دال بر فعاليت ايشان عليه حكومت بدست آورند. لكن در اين حمله‎هاي شبانه جز كتابهاي علمي و ادعيه چيزي يافت نمي‌شد.
گاهي متوكل فرمان مي‎داد حضرت را در هر حالتي كه هست به دربار آورند. در يكي از اين احضارها امام در حالي بر متوكل وارد شد كه او مست و لا يعقل در كنار جامها و سبوهاي شراب و در ميان گروههاي خنياگر و رقاصه افتاده بود.امام بي توجه به موقعيت خطير و خطرات احتمالي به شدت او را سرزنش و ملامت كرد و به نصيحت گويي و ياد‌آوري قيامت پرداخت و فسق و فجور و مي خوارگي و بدكارگي او را محكوم ساخت. موكل بر آشفت و دستور داد ايشان را در زندان محبوس سازند. حضرت روانه زندان شد و شخصي از حضرت شنيد كه مي‎فرمودند: انا اكرم علي الله من ناقه صالح و سپس اين آيه را خواندند‌«تمتعوا في داركم ثلاثة ايام ذلك وعد غير مكذوب؛ (هود، 56 ) در خانه‎هايتان سه روز به آسايش و خوشگذراني سپري كنيد‌ (سپس عذاب الهي خواهد رسيد) آن وعده‎اي است كه دروغ نخواهد بود».
بيش از سه روز نگذشت كه متوكل به دست فرزندش منتصر به هلاكت رسيد.
منتصر گر چه بر امام سخت نگرفت ولي اين آرامش نسبي امام و شيعيان پس از شش ماه تمام شد و دوباره آزار و حصر و شكنجه و قتل راهكار اساسي خلافت در مقابل شيعيان بود. امام هادي ـ عليه السّلام ـ با حاكمان ستمگر سازش نكرد و آنها از مبارزه منفي و عدم همكاري حضرت هراس داشتند و رنج مي‎بردند تا اينكه تنها راه خويش را خاموش كردن نور خدا پنداشتند و بدين ترتيب امام هادي ـ عليه السّلام ـ نيز مانند امامان پيشين به مرگ طبيعي از دنيا نرفت بلكه در زمان معتز مسموم گرديد.

 قربان آقایی که بی منت عطا دارد

در روستا اندازه دنیا گدا دارد

 دستی که آوردیم سویش پرشد و برگشت

 یک دست هم در محضر خوبان صدا دارد  

 تا حضرت سید محمد دستگیر ماست

این دردهای لاعلاج ما دوا دارد

آنقدر قربانی برای نذر اوردند

 حس میکنی دورو بر صحنش منا دارد

فیروزه ای رنگ است اما منشا نور است

خورشید هم از یمن این گنبد نما دارد

 هرناامیدی با امید ازین حرم رفته

 به به چقدر این آستان حاجت روا دارد

 هرچند درهای حریمش سوخت درآتش

 اما به دل داغی ز قبر مجتبی دارد

 عالم بسوزد در غم آن قبر خاکی که

مهدی برایش شب به شب بزم عزا دارد

قبر غریب شهر یثرب سالیانی هست

 فرقی اساسی با غریب کربلا دارد

 اینجا فقط خاک است هرجا چشم میبیند

 نه زائری دارد نه یک زائرسرا دارد

 از ریسه بندان و چراغانی نگو اصلا

وقتی فقط این خاک نور ماه را دارد

نه دسته سینه زنی اینجاست نه هیئت

 نه روضه خوانی که دل شور و نوا دارد

 زهرا ولی جای همه سر میزند اینجا

 با این که قدش خم شدست و درد پا دارد

منبع:

http://namnak.com

https://www.karbobala.com/articles/info/

http://andisheqom.com/fa/Article/view/