پدیدآور: هاشم بن سلیمان البحرانی؛ ترجمه : محمد رحمتی شهرضا

مشخصات نشر: قم: تهذیب، 1390

شماره دیویی: ب 334 ب 297/1726

معرفی کتاب:

کتاب « متن و ترجمه تفسیر روایی البرهان فی تفسیر القرآن » ترجمه  تفسیر البرهان است که به سال 1095هجری قمری در 4 جلد به زبان عربی و به شیوه روایی نگاشته شده است. علامه بحرانی پس از ذکر آیات قرآن، احادیث و روایات ماثوره از خاندان عصمت و نبوت (ع) را به مناسبت آیه، در ذیل آن با ذکر اسانید روایت یاد کرده است. کتاب برهان از جمله تفاسیر روایی است که مولف بزرگوار آن بدون اینکه به جرح و تعدیل روایات بپردازد آن ها را از کتب قدیمی جمع آوری کرده و در تفسیر آیات آورده است.

در کتاب « متن و ترجمه تفسیر روایی البرهان فی تفسیر القرآن» مترجم، نظر علمای دیگر را در مورد تفسیر علامه بحرانی به وفور جمع آوری کرده است که این خود، بر اعتبار این تفسیر ارزشمند می افزاید. علامه آقا بزرگ تهرانی در کتاب الذریعه می نویسد: « علامه بحرانی، در تفسیر البرهان بسیاری از احادیث رسیده از اهل بیت (ع) در تفسیر قرآن را جمع نموده است»

در دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی درباره شیوه مولف در تفسیر برهان می خوانیم:« شیوه وی در این کتاب چنین است که ابتدا به نام سوره و محل نزول، فضیلت سوره و تعداد آیات، اشاره می کند، آنگاه آیاتی را که دارای روایت تفسیری اند، ذکر کرده، روایات مربوط به هر آیه قرآنی را به دنبال آن نقل می نماید، البرهان مقدمه ای دارد در شانزده بخش که تکامل یافته الهادی است، یعنی تمام آنچه، بحرانی در آنجا آورده، اینجا هم هست به اضافه چند پرسمان دیگر.... بحرانی در نقل روایات یکدست عمل نمی کند، در برخی موارد علاوه بر سند روایت به نام کتاب و مولف آن نیز اشاره می کند و در بعضی به ذکر نام کتاب و مولف بسنده می نماید و در مواردی فقط نان مولف را می آورد.

مؤلف در مقدمه کتاب می‌نویسد:

کتاب البرهان، شما را بر بسیاری از اسرار علوم قرآن آگاه می‌سازد. برخی مسائل علوم شرعی، قصص و اخبار انبیاء(ع) و فضائل اهل‌بیت را برای شما، روشن می‌گرداند... من روایات را از کتب معتبر، قابل اعتماد و مورد رجوعی، انتخاب کردم که مؤلفین آنها از مشایخ معتبر و علمای منتجب هستند. اغلب روایات را از طریق امامیه نقل کرده‌ام، ولی در آنجایی که روایات اهل سنت موافق روایات اهل بیت(ع)، یا در بیان فضائل اهل بیت(ع) هستند، از آنها نیز نقل نموده‌ام. از ابن عباس نیز مقدار کمی در تفسیر آیات، نقل کرده‌ام، زیرا او شاگرد حضرت علی(ع) بوده‌ است.

کتاب حاضر، شامل 16 جلد می باشد و در تالار قرآن و حدیث کتابخانه مرکزی آستان قدس موجود می باشد.