دريچهي جنوبي: تاريخچهي داستان خوزستان (در بستر شکلگيري و گسترش داستاننويسي ايران)/ کورش اسدي، غلامرضا رضايي.- تهران: نيماژ، ۱۳۹۸.
شماره دیویی: د499 الف6209/3فا8
كتاب «دريچه جنوبي» با عنوان فرعي «تاريخچه داستان خوزستان در بستر شكلگيري و گسترش داستاننويسي ايران» همانطوركه از نامش پيداست، كاري تحقيقاني است كه بنا دارد تاريخچه داستان -بهمعناي قصه كوتاه- را در بستر جغرافيايي خوزستانِ ايران بشناساند. كتاب اثر مشترك دو نويسنده است. يكي كوروش اسدي كه تابستان 96 از ميان ما رفت و ديگري همولايتياش غلامرضا رضايي. اولي متولد آبادان و دومين نویسنده کتاب اهل مسجد سليمان.
كتاب مشتمل بر بخشهايي چندگانه است. مولفين و گردآورندگان داستانها در اين اثر سعي نمودهاند ابتدا بسترهاي سياسي، اجتماعي ايران را در دورههاي مختلف داستاننويسي ايران بررسی و تحليلي از بیان تا خواننده كتاب با در نظر گرفتن آن تحليلها و پيشفرضها، سراغ آثار منتخب برود. سپس بحثهاي فني و زيباييشناسي داستاننويسي عنوان شده است.
بخش ابتدایی كتاب، به وضعيت و موقعيت اجتماعي، سياسي و فرهنگي ايران در زمان پيدايش داستان كوتاه در غرب ميپردازد.
در بخش ديگري از كتاب، مبحث داستان اقلیمی و تاثیر اقلیم در داستان مطرح شده است. نگاهي به مفهوم طبقه در جامعه ايراني طي دورههاي داستاننويسي مد نظر مولفان كتاب بوده است؛ به عبارتي داستاننويسي معاصر ايران از زاويهاي ناظر بر موجوديت طبقات اجتماعي مورد بررسي قرار گرفته است. به اين صورت كه نقش طبقات در روند شكلگيري داستاننويسي ايران مورد بررسي قرار گرفته و تاثير آن بر فرم و محتواي داستان كوتاه ايران و خوزستان بررسي شده است.
در كتابي كه هنري چون داستاننويسي كوتاه را در موقعيت جغرافيايي خاصي چون استان خوزستان مورد تحليل و بررسي قرار میگیرد و نمونههايي از داستان آن منطقه در ادوار مختلف داستاننويسي را همراه با نقدي بر هر داستان ارايه می كند، طبعا جغرافيا و موقعيت اقليمي آن جغرافيايي مولفهاي مهم خواهد بود كه كتاب «دريچه جنوبي» هم اهميت آن را تاييد ميكند.
بخش ديگري كه در كتاب «دريچه جنوبي» اهميت دارد، آنجاست كه مولفان به تحليل و بررسي داستاننويسي ايران و خوزستان در دهههاي 40 و 50 پرداختهاند. يكي از مهمترين رويدادهاي داستاننويسي ايران و خوزستان در دهه 40 و اوايل دهه 50 مورد تحليل قرار گرفته همچنين نقش ادبيات داستاني و ترويج جُنگهاي ادبي در شهرستانها در آن سالها واكاوي شده است.
شكلگيري و ويژگيهاي ادبيات داستاني خوزستان و سير تحول آن بعد از انقلاب از ديگر فرازهاي كتاب «دريچه جنوبي» است. از ديگر نكات نقدهايي است كه بر داستانها نوشته شده است. اين فاقد نام و امضاي منتقد خاصي هستند، طبعا بايد آنها را منسوب به مولفان كتاب دانست.
كتاب در بخش داستانها و نقدها 48 قصه كوتاه از 48 نويسنده خوزستاني نقد و تجزیه و تحلیل نموده است.