جهان یکی از بحرانی‌ترین دوران خود را در زمینه روابط عاطفی سپری می‌کند. این وضعیت جنبه جهانی دارد و یکی از جلوه‌های جهانی شدن است. امروزه بسیاری از روشنفکران در سراسر جهان به چرایی این وضعیت و چگونگی اصلاح آن می‌اندیشند. این بحران در مغرب زمین زودتر شروع شده است و به همین دلیل اندیشمندان این دیار پیشگامان تحقیق و تامل در این عرصه به شمار می‌آیند. آنها خطر بحران عاطفی و عمق آن را زودتر متوجه شدند و قسمتی از تحقیقات خویش را به آن اختصاص دادند. برخی از این افراد عبارتند از : زیگموند فروید، کارل گوستایونگ، دنی دو روژمون، اریک فروم، ژان لاکان، ژولیا کریستوا، الن بدیو، رولان بارت، آلن دوباتن، جان آرمسترانگ، وینست برومر، وشینودابولن.
یکی از مشکلات جدی این پژوهشها تمرکز بیش از حد آنها بر مسائل خاص اروپاییان و به طور کلی غربیهاست. گرچه برخی مسائل به سایر تمدنهای شرقی قابل تعمیم است. اما برخی دیگر به تمدن غربی محدود و منحصر می‌شود. در مقابل، هم مسائل و هم تجربیاتی در شرق درباره روابط عاطفی وجود دارد که نمونه‌های آن را نمی‌توان در غرب یافت و به همین دلیل جای آنها در این پژوهشها خالی است. همین خلا و غیبت، تحقیق در خصوص روابط عاطفی و عاشقانه در فرهنگهای شرقی را به یک ضرورت تبدیل نموده است.  بنابراین، تعمیم همه تحقیقات کشورهای اروپایی و آمریکایی به کشورهای شرقی گاه نه تنها مشکل را برطرف نمی‌کند، بلکه بر عکس، سبب تشدید آنها می‌گردد. هر فرهنگی ضمن بهره‌گیری از تجربیات علمی جهانی باید تحقیقات خاص خود را نیز برای مسائل خاص خود داشته باشد، زیرا منظومه عاطفی هر جامعه‌ای بخشی از هویت متمایز کننده آن است و مطالعاتی فرهنگی واقعی باید بتواند این تفاوتها و تمایزها را به خوبی در نظر بگیرد.
فرهنگ ایرانی در زمینه عشق فرهنگی مولف است. سرزمین ایران به خصوص در هنگام رشد و شکوفایی آن چه پیش از اسلام چه پس از اسلام، از تمدنهای فرهنگ ساز و مولف بوده است. یکی از جلوه های اندیشه و خلاقیت آن در دامنه روابط انسانی وعاطفی و به طور مشخص عشق است. نظریه‌ها وآثار دانشمندان، حکیمان، شاعران و هنرمندان این فرهنگ هنوز نیز در زمره منابع اصیل و ارزشمند تاریخی محسوب می‌شوند. آثار و اندیشه‌های دانشمندان و حکیمان ایرانی از ابن سینا تا شیخ اشراق، از روزبهان بقلی تا حافظ و سعدی و از عطار تا مولانا همگی از ویژگیهایی برخوردارند که هنوز هم مورد ارجاع و استفاده برجسته‌ترین اندیشمندان و هنرمندان جهان قرار می‌گیرند.
متاسفانه، عقب افتادگی فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و هنری و همچنین حضور و هجوم اندیشه‌ها و آرای غربی موجب گردید تا ایرانیان در زمینه زیبایی و عشق نیز موقغیت تالیفی خود را از دست داده به مقلدانی شیفته تبدیل گردند. اندیشه‌های اندیشمندان و حکمت حکما به روز نشدند و به همین دلیل دیگر پاسخگوی نیازهای نسل امروزی نبودند. همین شکاف کافی بود تا تعریف زیبایی و عاطفه و روابط زیبایی شناختی و عاطفی دیگر اقناع کننده نباشد. شاعران و هنرمندان که مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دادند نیز به تقلید از گذشتگان پرداختند و بر تکرار داشته‌ها و داده های آنان اصرار ورزیدند. بدین ترتیب، یک جامعه مولف و به روز به یک جامعه مقلد و دگر شیفته تقلیل تنزل یافت. دیگر تفاوتی ندارد که این تقلید از گذشته همین سرزمین باشد یا از فرهنگهای دیگر و به خصوص غربی.
در نتیجه نبود نظریه‌هاو راهکارهای تنظیم روابط انسانی، اجتماعی و به خصوص عاطفی موجب آسیبهایی جدی در جامعه معاصر ایرانی گردید. تحمیل نظریه‌ها و روشهای فرهنگهای دیگر به ویژه غربی بر جامعه نیز مشکلات را دو چندان کرد .کمبود نظام کنترلی متناسب نیز بر این آسیبها افزود. به گونه ای که به گفته اغلب محققان وضعیت عاطفی در این جامعه به حد هشدار رسیده است و باید هر گروه و تخصصی در حوزه خود دست به اقداماتی مناسب بزند. زیرا اختلال در روابط عاطفی می‌تواند تبعات و عواقب خطرناکی به دنبال داشته باشد.
در این میان مطالعات ادبی و هنری می‌توانند به نوبه خود بسیار موثر باشند، زیرا ادبیات و هنر از مهم‌ترین رسانه‌های عاطفه و عشق محسوب می‌گردند. شاعران و هنرمندان بیش از همه درباره عشق سخن گفته اند و در این مورد پیش رفته اند. در واقع، یکی از راههای شناخت و سپس حل مسائل عاطفی و عاشقانه بازخوانی روایتها و داستانهای هر قوم و ملتی در این خصوص است. اسطوره ها و روایتهای اسطوره ای به بیان کششها، گرایشها ، رویاها و عقده های جمعی می‌پردازند
اسطوره های عشق و یادآوری قصه‌های عاطفی و عاشقانه می‌توانند در تقویت روابط انسانی و عاطفی موثر باشند. قصه‌ها، حکایتها، رمانهاو اشعار، رسانه‌ها و حاملان تجربیات انباشته شده یک جامعه محسوب می‌گردند که همواره در انتقال این تجربیات و ارائه الگوهای زندگی نقش مهمی ایفا کرده اند. این روایتها بستر جامعه‌پذیری و نیز امکان رشد فردی و به قول یونگ تفرد را فراهم می‌آورند.
ادب فارسی که یکی از غنی‌ترین ادبیات جهانی محسوب می‌گردد، هنوز از توان لازم برای ایفای چنین نقشی برخوردار است. اگر اشعار و داستانهای فارسی به طور جدی مورد تامل و توجه قرار گیرند، می‌توانند تجربیات جامعه ایرانی را به نسل امروز منتقل نمایند. به عبارت دیگر، ادبیات و شعر فارسی نه فقط بهترین گزارش از وضعیت و حال ایرانیهاست، بلکه در دل خود پندها و آموزه های بسیاری را نیز نهفته است که برخی از آنها موثر و کارآمدند و این کتاب نیز بر پایه چنین نگرشی طراحی شد و شکل گرفت.
این کتاب به اسطوره‌های عشق در فرهنگ ایرانی می‌پردازد و می‌کوشد که بخشی مهم از تجربیات روایی ادبیات فارسی در خصوص عشق را بازتاباند. معیار اصلی انتخاب اسطوره‌های عشق در ادب فارسی نیازهای کنونی جامعه بوده اند. به عبارت دیگر، منظور گردآوری مجموعه‌ای از روایتهای عاشقانه در فرهنگ ایرانی نبود، بلکه هدفی ضروری‌تر وجود داشت و آن هم پرداختن به مصائب و مسائل روز با کمک اسطوره‌های بومی بود.
شاید در کنار هم قرار دادن بهرام و شاملو، شهریار و مولانا، آمیتیس و شیخ صنعان و خسرو و پانته آ تعجب آور باشد، اما با توجه به تعریف این کتاب از اسطوره که هم کهن و میانی و هم معاصر و بسیار معاصر(امروزه) را در بر می‌گیرد، این تعجب برطرف می‌شود. کتاب حاضر به دنبال تجربیات فراوان در خصوص اسطوره شکل گرفته و از نظر تعریف و همچنین رویکرد تحقیقاتی از یک خودآگاهی نسبی برخوردار است. بنابراین، با ارجاع به آثار پیشین در این حوزه از تکرار آنها در توجیه این همنشینی‌ها خوداری می‌نماید.
در هر یک از فصلها علاوه بر بازخوانی و تحلیل مضمونی روایت به پیش متنهای آن پرداخته می‌شود. سپس در مطالعه بینامتنی اسطوره ای – که درون فرهنگی و برون فرهنگی را در بر می‌گیرد – معنای نهفته و ردپاهای مشترک آنها در کهن الگوها بررسی می‌شود. پس از آن مسائل مرتبط با زندگی امروزی مورد توجه قرار می‌گیرد. این قسمت اهمیت ویژه ای دارد، زیرا اهداف اصلی نوشتار حاضر بررسی همین مسائل است . قسمت آخر نیز به تحلیل ترکیبی با تاکید بر اسطوره کاوی اختصاص یافته است.
از آنجا که هر یک از فصلهای این مجموعه به طور مستقل و مجزا به یکی از اسطوره‌های عشق در فرهنگ دینی پرداخته و ممکن است مخاطبان به طور موردی به فصلهای خاص و مورد نظر خود رجوع کنند،  مطالب مربوط به برخی اسطوره‌ها در هر فصل جداگانه آمده تا مخاطبان این اثر سریع و آسان بتوانند نیازهای مطالعاتی خود را بیابند و برآورند.