«کاروان شعر قاجار» آیینه‌دار شعر شاعرانی نامی و گاه دیرآشناست که در نیمه دوم حکومت قاجاریان می‌زیسته‌اند.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، شعر فارسی در دوره قاجار (۱۲۰۸ -۱۳۴۴ قمری) به مرحله‌ای از نوگرایی و تطور پا می‌گذارد. شعر قاجار شعری است که در بطن خود، شعر آزادی‌خواه و وطن‌پرست عصر مشروطه را می‌پرورد. «کاروان شعر قاجار» آیینه‌دار شعر شاعرانی نامی و گاه دیرآشناست که در نیمه دوم حکومت قاجاریان می‌زیسته‌اند.
از این رو دو کتاب «ایرج میرزا»و «میرزاده عشقی» از این مجموعه به تازگی منتشر شده و قرار است که کتاب‌های «طغرل احراری»، «قاآنی شیرازی» و «عارف قزوینی» نیز به زودی منتشر شود. این مجموعه توسط مهدی شعبانی گردآوری شده است.
کتاب «ایرج میرزا» از ۳۲ شعر تشکیل شده است که «گذر عمر»، «امیر مملکت حسن»، «در وصف قمر»، «بت»، «اسباب عیش»، «تقدیر است و من»، «عشق تو»، «می‌ترسم»، «عشق خراسان»، «در حق شیخ هادی بیرجندی»، «غمزات»، «وصل رخ دوست»، «هدیه»، «شبی»، «ما هر دو ایرجیم»، «به مناسبت فقدان پدر»، «کار دنیا به مراد دل دانا نشود»، «قصیده»، «قطعه»، «قبله آمال»، «بهشت و دوزخ»، «قهر»، «خر عیسی»، «وطن دوستی»، «قطعه»، «پسر بی‌ادب و بی‌هنر»، «ابلیس»، «حراست طفل»، «نکته»، «بر سنگ مزار»، «شاه و جام» و «قلب مادر» نام این ۳۳ شعر است.
ایرج میرزا جمال‌الممالک ملقب به «فخرالشعرا» در سال ۱۲۵۱ خورشیدی برابر با ۱۲۸۹ قمری در تبریز به دنیا آمد. وی فرزند صدرالشعرا غلامحسین میرزا و نتیجه فتحعلی شاه قاجار بود.
در یکی از شعرهای این کتاب به نام «بر سنگ مزار» آمده است:
« ای نکویان که در این دنیایید
یا از این بعد به دنیا آیید
این که خفته است در این خاک منم
ایرجم، ایرج شیرین سخنم
مدفن عشق جهان است اینجا
یک جهان عشق نهان است اینجا
عاشقی بوده به دنیا فن من
مدفن عشق بود مدفن من
آنچه از مال جهان هستی بود
حرف عیش و طرب مستی بود
هر که را روی خوش و خوی نکوست
مرده و زنده من عاشق اوست
من همانم که در ایام حیات
بی شما صرف نکردم اوقات
تامرا روح و روان در تن بود
شوق دیدار شما در من بود
بعد چون رخت ز دنیا بستم
باز در راه شما بنشستم
گرچه امروز به خاکم ماواست
چشم من باز به دنبال شماست
بنشینید بر این خاک دمی
بگذارید بر خاکم قدمی
گاهی از من به سخن یاد کنید
در دل خاک دلم شاد کنید»
کتاب «ایرج میرزا» با تلاش مهدی شعبانی در ۹۳ صفحه در قطع رقعی، به بهای ۸ هزار و ۸۰۰ تومان با شمارگان ۵۰۰ نسخه از سوی انتشارات حوا منتشر شده است.
کتاب «میرزاده عشقی» نیز از ۱۵ شعر تشکیل شده است. «عشق وطن»، «آیین خودخواهی»، «یکرنگی»، «سرگذشت تأثرآور شاعر»، «استاد عشق»، «بی‌اعتنایی فلک»، «شراب مرگ»، «عشق و جنون»، «رخساره پاک»، «ملت فروش»، «دزد پایتختی»، «به نام عشق و وطن»، «درد وطن»، «رستاخیز شهریاران ایران در ویرانه‌های مداین» و «ایدئال» نام‌ها شعرهای این کتاب است.
در یکی از شعرهای این کتاب به نام «استاد عشق» می‌خوانیم:
«عاشقی را شرط تنها ناله و فریاد نیست
تا کسی از جان شیرین نگذرد فرهاد نیست
تا نشد رسوای عالم کس نشد استاد عشق
نیم رسوا عاشق اندر ماله خود استاد نیست
ای دل از حال من و بلبل چه می‌پرسی، برو
ما دو تن شوریده را کاری به جز فریاد نیست
به‌به از این مجلس ملی و آزادی فکر
من چه بنویسم قلم در دست کس آزاد نیست
رأی من این است کاندید از برای انتخاب
اندرین دوره مناسب‌تر کس از شداد نیست
حرف‌های تازه را فرعون هم ناگفته بود
بلکه از چنگیز هم تاریخ را در یاد نیست
ای خدا این مهد استبداد را ویران نما
گرچه در سرتاسرش یک گوشه‌ای آباد نیست
گر که جمهوری‌ست این اوضاع «برگیر و ببند»
هیچ آزادی‌طلب بر ضد استبداد نیست
قلب «عشقی» بین که چون سرتاسر ایران‌زمین
از جفای گلرخان یک گوشه‌اش آباد نیست»
سیدمحمدرضا فرزند حاج سید ابوالقاسم کردستانی معروف به «میرزاده عشقی» در ۱۲ جمادی‌الآخر سال ۱۳۱۲ هجری قمری برابر با ۲۰ آبان ماه ۱۲۷۳ خورشیدی در همدان متولد شد. عشقی عاشق میهن بود و در اشعارش به این موضوع فراوان پرداخته است.
