محمدرضا سنگری از شعر دینی و ویژگی‌های این نوع شعر سخن گفت.
به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، این شاعر و پژوهشگر که در سومین دوره شعر «کلک خیال» سخن می‌گفت در ابتدای صحبت‌هایش با اشاره به برخی از عناصر شعر گفت: موسیقی یکی از عناصر مهم شعر است. همان موسیقی که در شعر گذشته بود، آیا در شعر امروز هم هست؟ آنچه مسلم است، کسی آمد و اندازه های موسیقی را در هم شکست. نیما آمد و میزان این موسیقی ها را بر هم زد؛ یعنی بندها را کوتاه و بلند کرد.
وی ادامه داد: آنقدر شعر سپید گفته شد که دیگر کسی نمی‌تواند این شعر را منکر شود. شعر سپید هم موسیقی دارد؛ اما دیگر آن وزن موسیقایی سنتی را ندارد و برای خودش وزن ویژه ای دارد. اگر کمی گوش بسپارید، می بینید که با نثر متفاوت است.
نویسنده کتاب «آینه داران آفتاب» تاکید کرد: موسیقی خیلی مهم است. پیش از آن که شعر موسیقی بیابد، شاعر باید موسیقی بیابد. پس شعر، تجلی موسیقی روح شاعر و آیینه شاعر است. اگر شاعر را نبینید و شعرش را بخوانید، می توانید به خصوصیات شاعر پی ببرید.
وی ادامه داد: همه ما موسیقی خاصی در وجودمان و حتی در حرکت کردنمان هست. شما قدم که می زنید، همین راه رفتن شما بخشی از شخصیت شماست. بررسی دست دادن هزار نفر را وقتی مشاهده کرده اند، نشان می دهد که چگونه دست دادن بخشی از شخصیت آنان است. حتی چگونه خوابیدن هم بخشی از شخصیت شماست. ژست های ما حرف می زنند. حتی دستخط ما شخصیت دارد.
سنگری گفت: صدا، خط، نشستن، ژست ها، نوع خوابیدن و همه این ها موسیقی وجود ماست. حافظ از 500 غزلی که سروده، 135 غزل را در قالب یک وزن گفته است. بخشی از شخصیت حافظ را با این وزن می توان دریافت. مولانا وزنی که برای شعرهایش انتخاب کرده، از شعرهای حافظ متفاوت است؛ پس شخصیت این دو شاعر با هم متفاوت است.
او با اشاره به انواع وزن شعر تاکید کرد: ما دو نوع وزن کلی در شعر داریم، «وزن جویباری» که منظور از آن وزن های نرم و روان است که گاهی موسیقی را در شعر محو می کند. گاهی وزن رقصان می شود. به این وزن ها «خیزابی» (موج) می گویند؛ این وزن ها کاملا حس می شوند.
سنگری با برشمردن برخی دیگر از عناصر شعر گفت: عنصر دیگری که در شعر داریم، عنصر اندیشه است. این که شاعر چه پیامی دارد. عنصر دیگر، عاطفه است؛ مهربانی، ترس، غم، شگفتی، هیجان و همه ویژگی های درونی انسان نامش عاطفه است. ما شعر بی عاطفه نداریم؛ چرا که اگر شعری عاطفه نداشته باشد نثر می شود. عنصر نهایی، تشکل شعر است. این که چه ارتباط و چه چیدمانی بین عناصر دیگر برقرار می کنید.
او در بخش دیگری از صحبت هایش با اشاره به ویژگی های شعر دینی گفت: من دائم در کش مکشم. اگر این کش مکش ها مرا به سمت فسق و فجور برد، شعری که حاصل این حالت است ممکن است خوشایند هم باشد، اما دیگر شاعر پیشرفتی نمی کند. ممکن است ما چیزی را خلق کنیم که خودمان هم از آن لذت ببریم، اما بیش تر از این که درون ما را رشد دهد، درون ما را تاریک می کند. یعنی مرزهای الهی را می شکند و وارد تاریکی می شود.
این شاعر و محقق ویژگی‌های شعر دینی را اینگونه بیان کرد: شعری که دینی باشد، خاستگاهش دین است. یعنی نقطه جوشش شعر باید دین باشد. هر چه انس با دین و لحظه های شکوهمند الهی بیشتر و خلوت های سازنده بیشتر شود شاعر به افق شعر دینی نزدیک تر می شود.
وی ادامه داد: شعر دینی باید موضعش دین باشد. یعنی کسی که شعر می گوید از پنجره و افق و نظرگاه دین به موضوع نگاه می کند و می داند که چقدر آن مسئله مهم است. ما خیلی از چیزها را بد می دانیم، اما بعدها می فهمیم که آن مسئله برایمان خیلی هم خوب بوده است. ویژگی دیگر این که موضوع این شعر باید دین باشد.
سنگری با بیان این که یکی از حوزه های شعر دینی، شعر آیینی است، گفت: یکی از حوزه های شعر آیینی شعر نیایش است. معمولا آثار شاعران بزرگ ما با نام و ستایش خدا آغاز می شوند و با خدا هم پایان می یابد. نیایش یعنی گفت وگوی صمیمی ما با خدا.
وی ادامه داد: حوزه دوم شعر آیینی، شعر ستایشی است که یکی از وسیع ترین حوزه های شعری در ادبیات ماست. شعر نیایشی مختص خداوند است، اما شعر ستایشی برای ائمه و اولیاست. سومین شاخه حوزه شعر آیینی، حکمت یا همان شعر آموزه ای است که خودش دو شاخه بزرگ دارد؛ آموزه های دینی را در شکل حکمت گفتن و دیگری هدایت ما به سمت زندگی درست است.