نگاهی به ادبیات و جایگاه آن در حوزه های نگارش:طاهره سادات حسینی
دانشگاه: حوزه علمیه خراسان
چکیده:
در این تحقیق با عنوان « نگاهی به ادبیات و جایگاه آن در حوزه های علمیه ایران » سعی شده تا روند توجه به ادبیات فارسی و عربی در متون و منابع درسی حوزه های علمیه و کاستی های این متون بررسی شود و راهکارهایی در این رابطه ارائه گردد. از آنجایی که خلأ ادبیات فارسی در حوزه های علمیه ایران احساس می شود و ضرورت تبلیغ با شیوه های صحیح آن به عنوان یکی از مهمترین وظایف حوزه، تسلط به زبان و ادبیات مخاطبین را اقتضا می کند؛ در این نوشتار محور اصلی مباحث، تاریخچه و جایگاه ادبیات فارسی در حوزه ها و ضرورت توجه به آن قرار گرفته است. در جمع آوری مطالب و اطلاعات از راهنمایی اساتید اهل فن، کتب و مقالات استفاده شده است. این تحقیق اهداف خود را در ضمن نه فصل دنبال می نماید: چیستی علوم ادب شاخه های ادبیات جایگاه فرهنگ سازی ادبیات در جهان معاصر نقش ادبیات در قوام علمی حوزه های شیعی معرفی متون ادبی حوزه ضرورت اصلاح متون ادبی حوزه تاریخچة فارسی نویسی در حوزه های علمیه ضرورت رویکرد به ادبیات فارسی اهمیت ادبیات داستانی و نمایشی در پیشبرد اهداف فرهنگی حوزه واژه های کلیدی در این اثر عبارتند از: ادب، تاریخ ادبیات، حوزه ادب : اصل الادب :« الدعاء، والادب ملکة تعصِم من قالت به عما یشینه والادب فی اللغة حسن الاخلاق و فعل المکارم و اطلاقه علی علوم العربیه مولد حدث فی الاسلام » ادب: طریقه ای که پسندیده و صلاح باشد. اخلاق حسنه، فضیلت، مردی، حسن احوال در قیام و قعود و حسن اخلاق و اجتماع خصال حمیده. علم ادب عبارت از ده علم است:1-علم اللغه2-علم التصریف3-علم النحو 4- علم المعانی 5- علم البیان 6- علم البدیع 7- علم العروض 8- علم القوافی 9- علم قوانین الخط 10- علم قوانین القرائة ادب در لغت به معنای ظرافت، دانش، هنر، اخلاق نیکو، نگاه داشتن اندازه و حد هر چیزی، نیک گفتاری، حسن تناول، حسن معاشرت، آزرم، حرمت، موقع شناسی و کسی را به میهمانی خواندن است؛ اما در مفهوم عام مجموعه آثاری است که در هر زبان نوشته می شوند و در اصطلاح ادبی، سخن منظوم یا منثوری است که مقصود از آن بیان عواطف و احساسات گوینده یا نویسنده باشد، همچنین بتواند احساسات و عواطف خواننده را بر انگیزد و نیز قابل نقد و تفسیر باشد. به سخن دیگر، ادب، زبانی است که پرورده شده و سرشت زیبا شناختی یافته است. اجزاء علم ادب که در این تحقیق تعریف شده و مورد بررسی قرار گرفته اند عبارتند از: 1-صرف2-نحو 3- لغت 4- نقدادبی 5- عروض و قافیه 6- آیین نگارش(انشاء) 7-بیان 8- معانی 9- بدیع 10- سبک شناسی 11- انواع ادبی 12- ادبیات تطبیقی . تاریخ ادبیات: تاریخ ادبیات بررسی ادبیات هر کشور یا هر زبان در روند تاریخی است. در تاریخ ادبیات آثار ادبی هر کشور، هر قوم یا هر زبان را با توجه به سیر تاریخی آنها و در پی هم نقد و تحلیل می کنند. تاریخ ادبیات، ادبیات را در طول و در تداوم زندة آن می شناسند. منظور ما در این تحقیق از تاریخ ادبیات حوزه سیر تحول متون ادبی حوزه در دو گرایش عربی و فارسی بوده است. حوزه : الحوزُ : الطبیعة من خیراً أو شرٍّ . و حوزة الاسلام : حدود. حوز: جائی که گرداگرد آن را برآورده باشند. جمع کردن و گرد آوردن هرچیزی ومحیط شدن برآن. حوزه: طبیعت ناحیه . مرکز مجتمع مانند: حوزه های انتخابات، حوزة درس، حوزة قضایی . در لغت عربی به معنای ناحیه و مجتمع و مکان ثقل و حوزة الاسلام به معنای حدود و ثغور و نواحی اسلامی است و نیز مرکزی که اطراف آن مانع و استحکاماتی جهت جلوگیری از رسوخ آب ایجاد گردد. کلمه حوزه یا حوزه های علمیه، اصطلاحی است رایج در جهان اسلام به ویژه نزد شیعیان به معنای مرکز تحصیل علوم دینی و به اصطلاح دانشگاهی است برای علوم دینی. مهمترین حوزه های علمیه ایران عبارتند از: حوزه های : قم، قزوین، مشهد، ری ، ابهر و اصفهان. این تحقیق در محدودة حوزه های شیعی ایران است.
