استاد راهنما: پشت دار علی محمد

نگارش: موسوی سیدرسول؛ دانشگاه پیام نور تهران.- 1388.

چکیده

موضوع این رساله «صور خیال در شاهنامه‌ی فردوسی» است. منظور از صور خیال در این تحقیق، مجاز، تشبیه، استعاره، کنایه، نماد، اغراق، ایهام، حسن تعلیل، تجاهل‌العارف، حس‌آمیزی و براعت استهلال است. در این رساله کوشش پژوهنده بر این بوده است تا نشان دهد این اثر به سبب وجوه ادبی و بلاغی فراتر از یک متن منظوم است. هدف از تدوین این اثر شناخت قلمرو صورخیال، استخراج عناصر خیال در شاهنامه و شناخت تصاویر، ترکیب‌ها و شیوه‌های تصویر سازی است. نوع روش تحقیق، تحلیل محتوا و روش گردآوری اطّلاعات کتابخانه‌ای است. روش تجزیه و تحلیل توصیفی و استنباطی و واحد تجزیه و تحلیل کلمه و بیت است. در این رساله رفتار هنری فردوسی در شاهنامه، ساختار تصویر، تأثیر صور خیال در شاهنامه، بهره‌جویی از عناصر خیال، براعت استهلال در دایره‌ی صورخیال، مواد تصویر در شاهنامه، فلسفه‌ی زیباشناختی فردوسی در شاهنامه، ترکیب‌های خیالی، رنگ‌آرایی، وصف و انواع آن نیز مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. فردوسی در سرایش شاهنامه از دو عنصر هنری استعاره‌ و کنایه بیش از دیگر عناصر بهره‌ برده است. استعاره، خصیصه‌ی‌ اصلی سبک فردوسی است از میان اقسام استعاره، استعاره‌ی مصرّحه بیشترین کاربرد را دارد. بسآمد بالای کنایه در شاهنامه نشانه‌ی گستردگی دایره‌ی واژگان شاعر و چیرگی او برزبان فارسی است. از میان انواع تشبیه گرایش فردوسی به تشبیه بلیغ بیشتر است. امّا مجاز در شاهنامه از تنوّع بسیاری برخوردار است. منطق فردوسی در سرودن شاهنامه چنین است که او جهان پیش از خود را با زبان هنری بازسازی کرده است.

کلیدواژه ها: صورخیال،شاهنامه فردوسی،تصویر،وصف

کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی