صداق نامه ها به عنوان زیر مجموعه اسناد شرعی دارای چارچوب مشخص و اصول کلی معین در نگارش هستند. این اسناد معتبر اجتماعی که غالبا توسط کاتبان به رشته تحریر در می آمد دارای ارزش ادبی، هنری و تاریخی هستند. با بررسی های انجام شده بر اسناد دوره قاجار مشخص شده است که هر چقدر نوع طبقات اجتماعی بالاتر بوده است، میزان و نوع مهریه نیز متفاوت بوده است.
محیط مذهبی عهد قاجار ازدواج را سنتی الهی دانسته که بزرگان دین مبین اسلام بر اجرای آن تأکید نموده اند. مذهب و قوانین آن بر تمام جنبه های حقوقی این اسناد اشراف داشته است. جایگاه اجتماعی زوجین و والدینشان با ذکر القاب آنها در متن عقدنامه ها که در آن زمان نشانه جایگاه اجتماعی افراد بوده است، مشخص می شود. همچنین وضعیت اقتصادی طرفین ازدواج، نوع وجه رایج مملکتی، مشخصات جغرافیایی املاک در عهد قاجار با بررسی اسناد ازدواج مشخص می گردد.
مجموعۀ ارزشمندی از قدیمیترین عقدنامههای تاریخی مربوط به دورههای قاجار و پهلوی در مرکز اسناد کتابخانه وزیری وابسته به آستان قدس رضوی نگهداری میشود که ضمن ارزش تاریخی، اجتماعی به شیوۀ هنرمندانهای صفحهآرایی و تزیین شده است.
از جمله این اسناد قباله ازدواج آقا میرزا محمد صراف فرزند آقا میرزا و خدیجه سلطان خانم دختر آقا میرزا محمد با صداق معین بدین شرح : طلای ساخته شده، لوازم خانه، طاقه شال ترمه، مس ساخته، دو جره میاه قریه محمد آباد چاهوک، خانه واقعه در محله گازرگاه و جمیع صداق مرقومه به مبلغ دویست و ده تومان در تاریخ 1248 هجری قمری کتابت شده است.
سندیست بسیار نفیس و ارزشمند با خط خوش و به زبان عربی و فارسی که متن سند با عبارت "هو المولف بین القلوب" بسم الله الرحمن الرحیم" شروع و بعد از آن چند سطر با عباراتی چون الحمدلله الذی امرنا بالنکاح بفضله العمیم و حرم الزنا و السفاح بعدله الکریم و ... ادامه می یابد. سند مذکور دارای نقوش تزیینی وهنری چون : سرلوح مزین به اشکال هندسی با زمینه زرهمراه با کتیبه ساده ی متن دار، دو ترنج چلیپایی متن دار در قسمت بالا و پایین کتیبه ترسیم شده است. بین السطور خط کشی مزدوج با گره بندی زرین خام به طرح اسلیمی، دارای یک حاشیه ساده پهن با نقوش گل و برگ زرین و منقش به اشکال هندسی؛ قسمت فوق و حواشی سند ممهور به مهر شاهدان میباشد. مجموعه ای از این اسناد درکنار سایر آثار مکتوب و غیر مکتوب ارزشمند درگنجینه وزیری نگهداری می شود.
نگارش: معصومه محمدی دشتکی.