در یکی از کتیبه های مسجد جامع یزد مربوط به سنه 1046 هجری قمری ، لوح سنگی قهوه ای رنگی به اندازه 55*93 سانتیمتر؛ به خط نسخ نورالدین کچویی ، از خوشنویسان یزد در قرن یازدهم هجری و حجار محمد امین دیده می شود که در آن از چندین صنف سخن به میان آمده است؛ از جمله ماهی ریزان، جگربریزان و نخودبریزان. با توجه به این که در برخی از فرهنگ ها واژه ریختن را در معنی "برشته کردن" هم آورده است؛ بنابراین می توان گفت این گروه شغلی کسانی بوده اند که جگر، ماهی و نخود برشته می کرده اند. از دیرباز مردم یزد به سبب فرهنگ خاص خود کمتر از غذاهایی که در بیرون از خانه پخت می شد استفاده می کردند و بیشتر در کنار خانواده غذامی خوردند.مگر مجبور به غذا خوردن در بیرون از خانه باشند. بدین سبب حرفه طباخی در بیرون از خانه رونق چندانی نداشت و اگر مغازه ای طباخی دیده می شد بیشتر به کار کباب پزی و چگرپزی می پرداختند. یکی از قدیمی ترین افرادی که شغل جگر پزی را در حدود 70 سال پیش در بازار حاج قنبر شروع کرد ذوالفقار ایلات منش بود. وی از اهالی اردبیل بود که در دوره پهلوی به دلیل مبارزات سیاسی به یزد تبعید شد و بعدا به کار جگرپزی پرداخت . این حرفه راهنوز نوادگان وی انجام می دهند. به گفته یکی از نوادگان وی جگرپزی ذوالفقار یکی از قدیمی ترین جگر پزی ها در میدان امیرچخماق بوده است که بعدا این شغل توسط فرزندان وی، نه تنها در همین بازارچه بلکه در خیابان مهدی هم وجود دارد.یکی از جگرپزی های زیر بازارچه حاج قنبر نقل می کند که : بین سال های 30تا40 اقساط گوسفند را به مبلغ 5/3 ریال از سلاخی ها خریداری می کردیم. و هر سیخ جگر ده شاهی بود اکنون جگر خام را کیلویی 6800 تومان خریداری می کنیم و سیخی دویست و پنجاه تومان می فروشیم. در سابق مشتریان جگرپزی بر روی صفه های میدان یا بر روی زمین های اطراف میدان می نشستند و تنها افراد نسبتا مرفه ای که به این مغازه ها مراجعه می کردند از صندلی یا چهار پایه استفاده می کرده اند. حسین ایلات منش می گوید : " جگر پز نیمه های شب جگر را در ظرفی ریخته و یا بر روی دست گذاشته و به مغازه می آورد و برای جلوگیری از خراب شدن آن برف هایی را که توسط گروهی کارگر صبح بسیار زود از کوه های پر از برف شیرکوه آورده شده بود می خریدند و جگرها را بر روی آن نگه داری می کردند تا فاسد نشود". با حفاری هایی که جدیدا در میدان انجام گرفته است مقدار زیادی زغال از زیر خاک بیرون آورده شده که خانواده ایلات منش معتقدند بازمانده مغازه جگر پزی آنهاست که بعد از سالیانی از زیر خاک بیرون آمده است.
(فرهنگ مشاغل یزد( پیشه های سنتی، هنرها و صنایع دستی)، صدیقه رمضانخانی. یزد: اندیشمندان یزد، 1393. ص 81-82).
نگارش: رباب دشتی (کتابدار کتابخانه وزیری یزد).