حاجب مرتاض، فرزند عزیزالله، تحصیلات مقدماتی را در یزد گذراند و در 1329 ش. در رشته پزشکی دانشگاه تهران ادامه تحصیل داد. در 1335 ش. با قبولی در امتحان تخصصی جرّاحی عمومی در بیمارستان سینا زیر نظر پروفسور عدل به کار مشغول شد و در 1338 ش. درجه تخصّص جرّاحی را دریافت کرد. وی در 1339 ش. به یزد بازگشت و در بیمارستان کارگران شروع به کار کرد. سپس در 1343 ش. به لندن رفت و در بیمارستان وابسته به دانشگاه لندن به تکمیل معلومات خود در زمینه جرّاحی و شکسته بندی پرداخت. آنگاه در 1344 ش. به زادگاه خود بازگشت و نخستین بانک خون را راه اندازی کرد و بیمارستان گودرز را که تجهیزات اندکی داشت، رونقی دوباره بخشید. پس از آن گروه پزشکی «مراد» را تشکیل داد که در 1350 ش. به ثبت رسید. در 1349 ش. با همکاری هدی مرتاض زایشگاه لعل فیروز را در کنار بیمارستان گودرز بنیان نهاد و برای تکمیل کادر پرستاری بیمارستان گودرز، آموزشگاه بهیاری مراد را راه اندازی کرد. مرتاض در 1356 ش. با مسافرت به هند، سیزده پرستار تحصیل کرده را به ایران آورد و به جمع کارکنان بخش پرستاری بیمارستان افزود. در 1364 ش. مجوّز تاسیس بیمارستان 120 تختخوابی را دریافت کرد که در سال 1370 ش. ساخت آن آغاز شد.
مرتاض برای آشنایی با پیشرفت های جدید پزشکی هر سال مدّتی را در بیمارستان های لندن به طبابت می پردازد. وی علاوه بر پزشکی در زمینه کشاورزی نیز فعّالیت دارد؛ چنانکه در 1346 ش. در منطقه کویر ابرکوه با احداث شش حلقه چاه عمیق به آبادانی زمین های بایر پرداخت. این منطقه به نام مرتاضیّه مشهور است.
(دانشنامه مشاهیر یزد. جلد 2. میرزا محمد کاظمینی. یزد: بنیاد فرهنگی، پژوهشی ریحانه الرّسول، 1382. ص. 1401).

نگارش: الهه شهبازی (کتابدار کتابخانه وزیری یزد).