یزد همان شهری است که در سده ششم قمری دارالکتب مسجد جامع کبیر را داشته است و در سده های پس از آن به ویژه سده های هفتم و هشتم که سپاه خون ریز مغول قصد نابودی دانشمندان را داشت و آن ها به یزد پناه آوردند؛ حدود پنجاه مدرسه علمی و دینی در این شهر بنیان شد که هر کدام کتابخانه ای غنی هم داشتند. یکی از نامی ترین آنها کتابخانه مدرسه رکنیه با سه هزار جلد کتاب بود. از این رو در آن عهد، یزدافزون بر دارالعباده، به دارالعلم نیز شهره شد.
یزد، همان شهری است که به واسطه وجود صدها اثر ارزنده تاریخی ومعماری که ده ها اثر آن اکنون در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، قرار است در سال آینده در فهرست شهرهای تاریخی یونسکو به ثبت برسد. شهری با ده ها آب انبار، مدرسه، مسجد، حسینیه، تکیه، کاروانسرا، باغ، کوچه و خانه. به اندازه ای که بسیاری از شهرها آرزو دارند با داشتن ده اثر از آن به گذشته خویش ببالند.
یزد همان شهری است که اکنون کتابخانه های بزرگ و ارزشمندی دارد که باعث اعتلا و شکوفایی دانش و فرهنگ و هنر یزد هستند؛ کتابخانه وزیری با دارابودن 250 هزار جلد کتاب چاپی، 5700 هزار جلد کتاب چاپ سنگی و 4900 جلد کتاب خطی نفیس و ارزنده در صدر آن قرار دارد و دیگر کتابخانه الغدیر است که با 200هزار جلد کتاب نفیس با ساختمانی آبرومندجلوه دیگری به فرهننگ یزد داده است.
یزد همان شهری است که نوجوان و جوانانش به دلیل دارا بودن هوش و نبوغ فراروان 21 سال بر صدر قبولی های دانشگاه های کشور می نشینند و ارج می بینند.
یزد همان شهری است که به همت نویسندگان و اهل قلم آن در شمار استان هایی است که از لحاظ امار نشر و پژوهش رتبه خوبی در بین استان های کشور دارد.
یزد همان شهری است که مردمانش در گفتار و کردار صادق هستند و آیین های چند هزار ساله در آن با اندک دگرگونی برگزار می شود زبانش اصیل نزدیک به زبان کهن ایرانیان است.
و یزد هان شهری است که شایستگی داشتن عنوان پایخت کتاب ایران را داراست زیرا که مردمش دل در گروه کتاب و اندیشه نهاده اند.
خوشبختانه سرانجام در تاریخ سوم استفند1397 یزد به عنوان پنجمین پایتخت کتاب جمهوری اسلامی ایران برگزیده شد.
(یزد یادگار تاریخ (ج2) / حسین مسرت. تهران: یزدا،1398.ص 642).
نگارش: مژگان شکرریز یزدی (کتابدار کتابخانه وزیری یزد).