طبق سنگ نوشته هاي قديمي موجود در دهليز در اصلي مسجد جامع كبير، در گذشته بيشتر مردم يزد يا شعر بافي مي كردند يا به كارهايي مثل نخ ريسي ، رنگ ريزي و تهيه ابريشم و ... كه به شعربافي (نساجي) مربوط مي شد مشغول بودند . شمس آل احمد در نوشته هاي خود شعربافان را يكي از قشرهاي اصلي جامعه يزد معرفي مي كند.
از پنجه يزدي است كه ابريشم را
بر اهل هنر قيمت گوهر باشد
انواع پارچه هاي توليدي شعربافان در قديم :
- زري بافي :
پارچه زري نفيس ترين و افسانه اي ترين دست بافته منسوخ شده است كه روزي رونق و رواج داشت و داراي شهرتي عالم گير بود . نمونه هايي از آن پارچه هاي زري زينت بخش موزه ها و ديگر مراكز هنري ايران و جهان است .
زري بافي از نظر بافت و توليد سابقه اي طولاني دارد . در تاريخ نساجي ايران زمان پيدايش پارچه زري ناپيداست ولي از تاريخ و كتابهاي قديمي چنين استنباط مي شود كه نخست در زمان هخامنشيان و سپس در زمان ساسانيان بافتن پرده ها و پارچه هاي زري رواج داشته و براي تزيين كاخ هاي پادشاهان و كليساهاي جهان به كار مي رفته است . يزد مركز عمده زري بافي ايران در گذشته بود . اين پارچه نفيس از اين شهر به ديگر نقاط جهان صادر مي شد. زري بافي امروز در يزد منسوخ شده است و كسي به اين رشته مشغول نيست. لازم به توضيح است كه در بافت اين پارچه ها علاوه بر نخ از رشته هاي باريك طلا استفاده مي شد و به اين علت پارچه ها را زري مي ناميدند .
پرده بافي :
امروز متاسفانه كارگاه پرده بافي با آن نقش هاي سنتي  در سطح استان وجود ندارد ولي تا چند سال پيش بافت پارچه پرده اي انجام مي شد كه منحصرا در يزد معمول بود. بيشتر بافندگان مرد بودند و دستگاه بافندگي آن چهاروردي نام داشت . اين رشته دريزد منسوخ شده است ولي امروز صنعت گران با دستگاه هاي صنعتي جديد پارچه هاي پرده اي با نقش هاي جديد مي بافند.
رولحاف بافي :
رويه لحاف كلا به وسيله دستگاه چهاروردي بافته مي شود ولي در سال هاي اخير استفاده از نوعي دستگاه هفت وردي كه قادربه تهيه پارچه هايي با عرض 3/5 متر نيز است ، در ميان بافندگان رواج يافته است و منسوجاتي در نوع خود منحصر به فرد توليد مي شود.
شمد بافي  ( روانداز ) :
شمد نوعي پارچه ابريشمي يا پنبه اي (نخي ) است كه ملايم و نازك بافته مي شود . ازاين پارچه معمولا به عنوان روانداز در فصل تابستان استفاده مي شود و در فهرست رشته هاي صنايع دستي ثبت شده است. اين پارچه امروزه به صورت ماشيني در يزد بافته مي شود.

چادر شب بافی :
چادر شب بافی که به آن  «کاربافی» هم گفته  می شود، نوعی صنعت خانگی است که بیشتر در یزد، اردکان و بخش زارچ، توسط مردان و زنان انجام و در ابعاد گوناگون با طرح چهارخانه یا بیجاری تهیه می شود. و با رنگ های نیلی، قرمز، زرد، سبز و مشکی آمیخته شده است.
چادر شب برای رختخواب پیچی استفاده می شود. این پارچه فقط به صورت ماشینی در یزد بافته می شود.
در زمان قدیم نوعی چادر شب (چادی شو) نخی و ضخیم با زمینه بنفش و طرح چهارخانه ریز و رنگی بافته می شد که جنس آن دو نوع مرغوب و نامرغوب داشت. زنان یزدی بر خلاف زن های شهر های دیگر، از آن به عنوان چادر برای بیرون از خانه استفاده می کردند. بیشتر کشاورزانی که در حومه یزد زندگی می کردند، چادرشبی را با اندازه های گوناگون و با طولی در حدود هفت تا هشت متر به طرز مخصوصی روی سر خود می پیچیدند تا سر آنها از آفتاب سوزان تابستان و از سرمای زمستان محفوظ باشد.
همچنین در زمستان آن را به عنوان شال دور گردن خود می انداختتد. هنوز تعداد کمی از افراد سالخورده در گوشه و کنار شهر چادر شب به سر خود می پیچند.
یک نوع دیگر این پارچه  «چادر شب بیابانی» نام دارد که برای حمل علوفه و فراورده های کشاورزی کاربرد دارد. از چادرشب هایی که به اندازه نود در نود سانتی متر و به شکل راه راه بافته می شود، به عنوان سفره استفاده می شود. چادر شب های قدیم برعکس امروز که به شکل نیم دایره است، به شکل مربع بود و به شیوه ای خاص از آنها استفاده می شد.
نوع مرغوب این چادر شبها که معمولاً از نخ پنبه ای و یا ابریشم تهیه و به شکل  چهارخانه های ریز بافته می شد به نام  «رضا ترکی» معروف بود.

دستمال یزدی :
بافت دستمال های گوناگون از قدیم در یزد رایج بوده است. امروز سه نوع دستمال به نام  «عشایری»،  «ابریشمی» و  «مستریزه» بافته می شود. این رشته جزء فهرست رشته های ثبت شده صنایع دستی نیست.
پارچه و دستمال‌های ابریشمی را حریر کَنی می‌کردند. پارچه های ابریشمی آهار داشتند (سفت بودند)، آنها را می شستند تا آهار آن گرفته شود. بدین ترتیب پارچه ملایم می شد که به آن «پارچه حریر شده» می گفتند. شخصی که این کار را انجام می‌داد به «حریر کَن» معروف بود.
لازم به توضیح است که نخ ها را پیش از اینکه روی دستگاه بافندگی قرار دهند ابتدا با سریش آهار می‌دادند تا بافت آن آسان تر باشد و پس از بافت آنها را می شستند تا آهار آن از بین برود و پارچه نرم تر شود. محل آهار دادن به نخ را «شو کردن» یا  «شود کردن» و به محلی که در آن آهار دادن انجام می‌گرفت «شومال خونه» می‌گفتند. کارگرانی هم که بدین کار اشتغال داشتند «شومال» یا  «شود مال» نامیده می‌شدند. به گونه ای که نام خانوادگی خود را هم  «شودمال» انتخاب می‌کردند.
برای آهار این نخ ها از سریشم استفاده می‌شد که از پوست و سم حیوانات تهیه می شد. نجار ها نیز از سریشم به جای چسب استفاده می‌کردند.

دندانی بافی :
جامه زرتشتیان یزد به  «دندانی بافی» یا  «گل خورده» شهرت داشت که از نخ بافته می‌شد. امروز به این بافت اصیل که دارای شیوه بافتی ظاهراً ساده اما پر زحمت است کمتر توجه می شود.
برای تولید این پارچه ابتدا گره هایی کوچک در پارچه می‌زدند. پس نقش اساسی و اصلی آن ساده بود. معمولاً در اطراف آن نقش، یک رسته گل های هفت رنگ نیز بود که چهار ترنج چهار گوش به رنگ قهوه‌ای متمایل به سیاه در وسط قرار داشت. در میان ترنج ها نقوش مدوری با شیوه دندانی و به رنگ سفید آجری بافته می شد. سرانجام نوار قرمز و سیاه با حاشیه گل های دندانی به صورت دایره هایی با خطوط حاشیه دار ساده ولی دلنشین این ترکیب را تکمیل می‌کرد. دندانی بافی در یزد منسوخ شده است.

(شهرپیر تاریخ : یزد از دیروز تا امروز(جلد دوم)/ صادق بهجت. یزد: صادق بهجت، 1396.ص. 89-94).
نگارش: مريم تجمليان (كتابدار كتابخانه وزيري).