ایوان یا تالار در بیشتر خانه ها، رو به شمال شرق دارد که این خصوصیت در بیشتر شهرهای این نواحی دیده می شود. جهت شمال شرقی بخش اصلی خانه، یعنی بخش تابستان نشین، سبب می شود که این قسمت در سایه قرار گیرد. روبه روی این بخش، در سمت دیگر حیاط، قسمت زمستان نشین است که از آفتاب مطبوع زمستانی بهره می گیرد. این خانه ها که حیاط در مرکز و چهار طرف آن دارای فضای معماری است، برای زندگی در جهار فصل سال مناسب هستند. این نوع معماری را در خانه های زرتشتیان بیشتر می توان دید. معمولا حیاط این خانه ها نیز مسقّف است. ایوان در بخش تابستان نشین، فضای نیمه بازی را تشکیل می دهد که عصرهای تابستان همین که آفتاب بر دیوار مقابل کم سو می شده، مورد استفاده قرار می گرفته است. کف ایوان را دو یا سه پله و در بعضی موارد، چند پله بلندتر از کف حیاط می گرفته اند؛ به طوری که ایوان بر حیاط مسلّط می شده است. در این اختلاف ارتفاع هواکش های سردابی را که زیر قسمت تابستان نشین قرار می گرفته، پیش بینی می کرده اند. سرداب معمولا در زیر ایوان و پنج دری وسط، پیش بینی می شده و در بعد از ظهرهای گرم تابستان این بخش، مطلوب ترین محل برای استراحت بوده است. هرچند که در بعضی از شهرها و روستاهای گرم و خشک، بسته به وضع زمین و وجود باد مطلوب، ایوان ها را به سمت باد خنک می ساخته اند و این مورد را می توان در شهرهای ساحلی خلیج فارس مانند بندرعباس مشاهده کرد که ایوان ها و هواکش ها به طرف نسیم خنک دریا واقع شده اند؛ اما در بیشتر موارد به سبب بسته بودن و فشرده بودن مجموعه، بیشتر از طریق بادگیرهاست که شهر نفس می کشیده است.
(فرهنگ عامه مردم شهر یزد/ صدیقه رمضانخانی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، 1394.ص 75).
نگارش: الهه شهبازی (کتابدر کتابخانه وزیری یزد).