محله دار الشفاء از شمال به محله چهار سوق، از جنوب به بازار و محله کوچه کلاهدوزها، از شرق به خیابان امام خمینی و محله پیر برج و از غرب به محله لب خندق محدود است.
دارالشفاء یکی از آثار خیریه و بناهای عام المنفعه ای بوده است که به دستور خواجه شمس الدین صاحب دیوان و توسط خواجه شمس الدین محمد تازیکو در قرن هفتم هجری ایجاد شد و نام آن بر محله ای که عمارت مذکور در آن موضع قرار داشت، باقی ماند. در همه تواریخ یزد ذکر «دارالشفای صاحبی» مضبوط است.
به استناد متون تاریخی خواجه شمس الدین محمد صاحب دیوان (در آن زمان وزیر اباقاخان در تبریز بود) دستور عمارتی در یزد را به نام دارالشفاء به نایب خود خواجه شمس الدین محمد تازیکو سپرد. پس از ساخت این عمارت، خواجه شمس الدین صاحب دیوان آن را بسیار محقر دانست بنابراین به توسعه آن پرداخت و مجموعه‌ای از مسجد، مدرسه،بیت الادویه (داروخانه)، محبس مجانین (تيمارستان)، حوضخانه، یخدان، بادگیر و طنبی و باغ (از آجر پخته، گچ و کاشی) به آن افزود و بعد از تکمیل آن در سال ۶۶۶ هجری موقوفات زیادی بر آن قرار داد. در خصوص تاریخ ساخت این بنا، منابع تاریخی سال‌های متفاوتی بیان نموده اند. مولف جامع مفیدی سال ساخت آن را ۶۶۰ هجری می داند و مولف تاریخ یزد آن را به سال ۶۶۶ هجری بیان نموده است که البته با توجه به اینکه شمس الدین محمد صاحب دیوان در دستگاه اباقاخان (۶۶۳-۶۸۲ه-ق) سمت وزارت را داشته، تاریخ ساخت بنا به سال ۶۶۶ هجری موثقتر می باشد.
همچنین در خصوص توسعه برج و باروی شهر در دوره آل مظفر، منابع تاریخی از دارالشفای صاحبی که توسط امیر مبارزالدین محمد داخل حصار شهر قرار گرفته است، نام می برند. منابع تاریخی نیز از عمارت خواجه غیاث الدین نقشبند در این محله نام می برند که دلیل رونق کار بافندگی و طراحی پارچه در محله دارالشفاء در دوره صفویه بوده است. لازم به ذکر است وجود بناهایی همچون مسجد فرط (که به روایت تاریخی استراحتگاه امام رضا علیه السلام در قرن دوم هجری بوده است و نیز وجود سنگ محراب قرن ششم هجری در آن)، مسجد باغ بهشت (کتیبه ای به تاریخ ۱۱۳۶ هجری) بقعه ابو درداء(تزئینات آن متعلق به دوره آل مظفر است) در این محله
نشان دهنده اهمیت آن در دوره های مهم تاریخی بوده است. امروزه نیز به دلیل جود یکی از معابر اصلی گذر به بازار بزرگ یزد از مسجد جامع یزد و وجود چهارسوق اصلی بازار آل مظفری درگذر این محله و تغییر کاربری خانه های تاریخی (خانه زرگر یزدی که به هتل تغییر کاربری داده شده است) و نیز برپایی مراسم مذهبی و دسته های عزاداری در خانه ریسمانیان و حاج علی اکبری که در این محله واقع شده همچنان پر رونق است. همچنین سکونت کلیمیان و وجود چند کنیسه (برای مراسم مذهبی یهودیان) نیز از ویژگی این محله به شمار می رود. از عناصر شاخص این محله می توان به موارد زیر اشاره نمود:
۱- کنیسه کمال
۲- کنیسه ملا آقا بابا
۳- حمام کلیمیان
۴- مجموعه تاریخی ابودردا
۵- مسجد باغ بهشت
۶- خانه زرگر یزدی
۷- حمام فرط
۸- مسجد فرط
۹- دروازه مهریز
(محلات تاریخی شهر یزد/ محمدحسن خادم زاده. تهران: سبحان نور، ۱۳۸۸).
نگارش: مژگان روحانی (کتابدار کتابخانه وزیری).
