یزدی ها از گذشته تا کنون انواع غذاها با طعم های گوناگون را که اغلب متناسب با محیط گرم و خشک و زمستان‌های سرد یزد بود تهیه می کردند.
غذای مردم یزد قدیم، بیشتر ساده بود و نان غذای اصلی آنان به شمار می رفت. در آن زمان ها صد درم نان، معادل  یک و نیم کیلو، ۶ ریال بود. نان را که می گرفتند می گذاشتند خوب سرد شود تا موقع کشیدن وزن آن کمتر باشد.
یزدی ها بیشتر در تابستان حاضری مانند نان و پنیر و خربزه یا هندوانه، ماست، کشک و آش سبزیجات و در زمستان چغندر، شلغم و زردک پخته، نان و ارده شیره، پشمک، شیره، نان شربت و چای، حلوا ارده و سبزیجات می خورده اند. همچنین گوجه و چغندر را در تابستان خشک می کردند تا در زمستان مورد استفاده قرار دهند.
بیشتر شب‌ها غذای این مردم پختنی یا غذایی ساده از حبوبات و سبزیجات بود. در برنامه غذایی آنها کمتر برنج و گوشت یافت می‌شد و اگر هم غذاهای گوشتی بود با گوشتی اندک غذایی فراهم می کردند. در هوای گرم تابستان بیشتر، غذای یزدی ها کشک با گردو و خیار سبز بوده است. در بعضی مواقع از کشک غذایی به نام  «کله جوش» نیز تهیه می‌کردند و با نان  لتیر یا نان تنوری خانگی که در خانه پخته می شد می‌خوردند.
اعضای خانواده‌ها معمولاً زیاد بودند و همچنین بر نج کمتر در دسترس بود. به همین دلیل سالی دو دفعه برنج می‌خورند: شب یا روز عید مرتضی علی، یعنی عید غدیر و شب یا روز نوروز.
هنوز از آش هایی که از قدیم الایام پخته می شد، نوع خاصی به نام  «شولی» شهرت فراوان دارد و در مراسم‌های گوناگون، غذای محفل ها و تفرج ها می باشد.
شولی انواع مختلفی دارد: مانند شولی چغندر که به آن «شولی چغندرُک» می‌گویند. شولی باقلا، شولی شلغم و... همچنین آش های دیگر به نام آش ماش، آش آبغوره، آش کلم و آش گندم نیز بیشتر در فصل سرما پخته  می‌شد.
با اینکه در گذشته آشپزی زحمت زیادی داشت آنها در تهیه غذا مهارت خاصی داشتند. روی اجاق در مطبخ ( آشپزخانه) با کنده و هیزم، سریع غذا را آماده می‌کردند.
هیزم و کنده را بیشتر از حومه ها و روستاهای اطراف توسط اسب و الاغ و قاطر به شهر می آوردند و در میدانی که مشهور به  «لرد هیزم» بود می‌فروختند.
در خانه ها محلی به نام «هیزم دان» وجود داشت که آن محل در کنار مطبخ قرار می گرفت.
- مطبخ (آشپزخانه) :
بیشتر مطبخ ها در خانه های سنتی، بزرگ بود و جایگاهی به نام «اجاق» در گوشه ای از آن با گل و آجر ساخته می شد. اجاق ها کوچک و بزرگ بودند.
اجاق بزرگ به نام «اجاق آشپزی» برای  غذا هایی بود که با دیگ های بزرگ طبخ می شد. و از  اجاق های کوچک برای دیگ های سنگ و کماجدون های(دیگ های مسی) کوچک، جهت طبخ آبگوشت استفاده می شد.
غذاها توسط بانوی خانه  و در خانه اعیان با کمک زنان کارگر که  «کلفت» خوانده می شدند با هیزم و کنده پخت می شد. برای روشن کردن هیزم زنان وقت زیادی صرف می کردند تا  آتش روشن کنند.
در بالای اجاق دودکش ها با دهانه گشاد وجود داشتند که دود را به خارج از مطبخ هدایت می کردند.
بعضی از مواقع کنده ها دود بسیاری ایجاد می کردند که محیط مطبخ را فرا می گرفت.
غذا پختن در آن زمان به سختی انجام می‌شد.
(شهر پیر تاریخ : یزد از دیروز تا امروز(جلد دوم ) . صادق بهجت . یزد : صادق بهجت ، 1396.ص 112-114 ).
نگارش: مریم تجملیان (کتابدار کتابخانه وزیری).