نام و وجه تسمیه
محله برزی از نظر موقعیت مکانی مابین محلات باغ شاه و جانبرزان قرار گرفته و از طرفی به محله قرق راه دارد. نام قدیم این محل برزین بوده است واژه برزین به معنای نشسته بر زین سوار بر اسب بزرگوار صحرا و کوه بوده که ریشه اصلی آن اسم‌فارسی می باشد این محل به دلیل بالا بودن موقعیت مکانی نسبت به سایر محلات روستا و همچنین داشتن آب فراوان و تابش مناسب آفتاب از قدیم به عنوان محلی برای کشاورزی و بستر مناسبی برای محلات همجوار آن در زمینه کشاورزی بوده است لذا به همین دلیل شغل اکثر اهالی این محل در قدیم کشاورزی بوده است
محله برزی خود دارای بخش‌های کوچک‌تری می باشد که از آن جمله میتوان محله قدیمی برزی، مورترک، بیدگلی شعبان، دره لاوک( دره لای آب) و..... را نام برد
آثار تاریخی
به دلیل جمعیت زیاد ساخت و سازهای جدید وبارش باران های فراوان اثری از خانه‌های قدیمی این محل باقی نمانده است ولی آثار طبیعی زیبا و دیدنی فراوانی دارد که از آن جمله میتوان به سنگ بسیار بزرگی( بیضی‌شکل) اشاره کرد که به سنگ دراز معروف است.
قنات
در محله برزی به دلیل فعالیت‌های کشاورزی زیادی که از قدیم صورت می‌گرفته قنات های متعددی هم وجود داشته است که این قنات‌ها از جوی آب برزی تغذیه می‌شوند از جمله قنات‌های این محل میتوان قنات برزی قنات استخر دراز و قنات بید علی شعبان و غیره را نام برد. نکته قابل ذکر در مورد قنات بید علی شعبان این است که به دلیل قرار گرفتن قسمتی از محله برزی به سمت برفخانه طزرجان آب این قنات از برفخانه طزرجان تغذیه و تامین می شود
حسینیه
حسینیه محله برزی به نام حسینیه چهارده معصوم محله برزی می باشد که روبروی مسجد محله قرار گرفته است.
مسجد
طبق نقل قول ها این مسجد قدیمی (۲۵۰_200سال پیش) در ابتدا به نام مسجد مراد حاجت گرفتن معروف بوده است پس از مدتی توسط اهالی خیر محل بازسازی شده و در وقف نامه آن به نام مسجد تازه تاسیس محله جانبرزان برزی نامگذاری شده است و در حال حاضر به نام مسجد ولی عصر محله برزی معروف و مشهور گردیده است.
آسیاب
با توجه به توضیحات داده شده و وضعیت مناسب کشاورزی در این محله و حجم بالای کشاورزی برخی از اهالی محل در منازل خود دارای آسیاب های دستی بزرگی بودند که هنوز در برخی از خانه ها این آسیابها باقی مانده و وسایل آن به عنوان تزئین نگهداری می‌شود
حمام، مدرسه، قبرستان
طبق نقل قول ها و پژوهش های میدانی محله برزی و جانبازان در قدیم در حدود ۲۵ سال قبل تحت یک محل و به نام محله جانبرزان برزی ذکر شده است. به همین دلیل حمام و مدرسه قدیمی اکنون در محله جانبرزن و قبرستان قدیمی که اکنون گسترش یافته در محله برزی می‌باشد و هر دو محل از امکانات و اشتراکات یکسانی برخوردار بوده‌اند.
قابل ذکر است با وجود تفکیک این دو محل از همدیگر هنوز شورای اسلامی و دهیاری و دیگر موارد این چنین را به نام یک محل تحت عنوان جانبرزان برزی می شناسند.
ایستگاه دکل مخابرات و صدا و سیمای استان یزد
وجود ایستگاه دکل اصلی صدا و سیما و مخابرات استان یزد در بالای این محله از ویژگی‌هایی برخوردار است که از آن جمله می توان:
۱_ محل تقاطع دو روستای هدش و طزرجان در بالاترین نقطه
۲_نمایی زیبا از روستا و محلی برای کوهنوردی و تفریح
3_ به دلیل معروف شدن این قسمت و رفت و آمد بازدید کنندگان به مرور زمان این مکان به عنوان 《بام ده بالا》 نزد اهالی استان یزد معروف و مشهور گردیده است.
مراسمات مذهبی
مهمترین مراسم مذهبی محله برزی میزبانی شب ۷ محرم امام حسین علیه السلام می باشد. از دیگر مراسمات این محل برپایی مراسم شهادت حضرت زینب علیه السلام در زینبیه بزرگ یزد واقع در میدان همافر جنب ریل قطار برپایی جشن ولادت حضرت زینب علیه السلام مراسم شب اربعین حسینی شام غریبان و غیره....
نام خانوادگی و القاب فامیلی
زارع زاده، هدشی، خواجه افضلی، غیاث هدش غیاث قصاب، پور احمدی ،بمانی، نجفی هدش، جمال، حاجی ملا رضایی، بمان احمدی، احمدی، کاظمی زاده، رحیمی ،غفاریان هدش، عبدالعلیان، احمدزاده، قدیریان و غیره...
( گذری بر هدش(ده بالا)/ یاسر منتظری. یزد: آوای قلم سدید، 1396).
نگارش:محمدرضا باغشاهی (کتابدار کتابخانه وزیری یزد).
