محقَّق به معنی محکم، منظم و استوار است که این معانی بر این خط صادق است. زیرا شکل ها و حروف صحیح، کامل و واضح است و متداخل و تو در تو نیست و پیوستگی و پیچیدگی در آن دیده نمی شود. خط محقق نزدیکترین خط به خط کوفی ساده‌ بوده و تأثیر ذوق ایرانى در این خط کاملاً بارز است واین خط خود قلمی مستقل و جداگانه  داشته وپیدایش این خط تأثیر شایانی در تذهیب و پیدایش خطوط دیگر داشته است. درآغاز دولت عباسی بازار خط نویسی رونق گرفته و اقلام بسیاری در خط پیدا شد، از این رو پیشرفت بزرگی در این عصر صورت گرفت. گرچه پیدایش خط محقق دقیقاً روشن نیست، لکن ظهور و شهرت خط محقق در آغاز دولت عباسی بوده و نام آن دراوایل آن دولت به میان آمده است.  وبرخی از خطاطان خط محقق را پدر خطوط (عربی) گفته‌اند. وازخطوط اصیل اسلامی می‌باشد. این خطوط محقق که در زمان عبّاسیان شهرت یافته است  بیشتردر نوشتن قرآن کریم به کار می رفت، لیکن شیوع و رواج آن از دوره ی خوشنویسی ( ابن بواب) 413 ق بوده است، که بیشتر قرآن ها و قطعات اشعار را با آن می نوشته اند، و این سنت تا قرن یازدهم رواج داشت و از آن پس به تدریج از رواج آن کاسته شد تا امروز که نویسنده و طالب آن کمیاب شده است، به طوری که فقط برای تفنن و تنوع نگاشته می شود. شاید علت آن، کندی در نوشتن آن است، چون این خط از نظر زیبایی و وضوح از بسیاری از خطوط دیگر بهتر است. نمونه تابلوهای خطاطی زیادی در موزه وزیری وجود دارد از جمله تابلویی که آیاتی از سوره کهف را بسیارزیبا و با خط خوشنویسی محقق، با ترجمه خط نستعلیق نوشته شده است و زیبایی خاصی به موزه کتابخانه وزیری داده است.
نگارش: رباب دشتی( مسئول موزه کتابخانه وزیری یزد).