مولانا شرف الدّين علي يزدي، ذكر عالي و بزرگوار اين دانشمند نامي كه از مفاخر يزد است، در سنه هشتصد و كسري، زمان شاهرخ ميرزاي گوركاني در يزد بوده و تاريخ «ظفرنامه» از قلم محترم اين بزرگ مرد است.
كتاب «مطلع السعدين» : عبدالرّزاق سمرقندي و كتاب «حبيب السير»مير خواند هراتي و كتاب «تذكره الشعراء» دولتشاه سمرقندي و كتاب «تذكره هفت اقليم» : امين احمد رازي و «تاريخ رشيدي» و «تاريخ مفيدي»[محمّد مستوفی بافقي] و «تاريخ جديد» تأليف احمدبن حسن بن علي الكاتب كه در اواسط قرن نهم نگاشته شده، تمام شرحي از مقامات شرف الدين علي يزدي، صاحب ظفرنامه نگاشته اند.
وفات را تاريخ جديد[يزد] سال 858 معيّن كرده با اين القاب : جناب افضل العرفاء، افتخار العلماء في العرب و العجم، صاحب اللطف و الكرم والجود و النعم «شرف الدّين علي يزدي» نوّر الله مرقده. در گذشت در مزار شريف كه بانی او، مخدوم سعيد، مولانا اعظم، مرحوم شمس الدّين ابوبكر يزدي است. آن را مدرسه ساخت و شرفيّه نام كرد و در جنب مسجد نو كه احداث حرم مرحوم اميرچقماق است و در صفّه او تاريخ :
ز خاكش عنبر افشاندند بر ما
به آب چشم، شستندش همه راه
هم آخر با غمش دمساز گشتند
سپردندش به خاك و باز گشتند
اكنون اثري از آن زمان مزار و آن عمارت باقي نيست، ولي كتاب ظفرنامه خطّي، چند نسخه پيدا مي شود ، خود نگارنده هم نسخة خطّي كم يابي در كتابخانه[وزيري] دارم.
ذيلاً چند شعر ازمولانا شرف الدين علي (براي كتبيه شاه نشين خانه شرف الدين يعقوب سروده است) ذكر مي شود :
جام جهان نماي دل، آينة جمال اوست
بر در بام او ببين، پرتو آفتاب دوست
گرچه نه ايم در خورش، در خور ذرّه پرورش
شاه نشين چشم و دل، منظر روي خوب اوست
فيض ز نور روي او كس نبرد به جدّ جهد
جز نظري كه در ازل، با رخ دوست روبروست
شاه نشين شاه ما، مملكت دل گذاشت
شاد دل گدا كه او بر در دل به جستجوست
نقش جهان نفس بين، صورت معني در او
زين در اگر به در روي، خانة دوست گو نكوست
زو طلب اي شرف، شرف، گرتو ز سرّ من عرف
با غم اوت گفتگو و ز پي اوت هاي و هوست
بر كتيبه مَسلخ حمّام امير غياث الدّين علي بن سيد لطف الله، انشاي مولانا شرف الدّين علي:
از در دولتم درآ، نفسي
كز هواي تو ساختيم بسي
در ايجاد را كه صنع گشود
از براي ظهور آدم بود
جون ز بهر تو گشت اين در، باز
خوش درآ و دمي به خود پرداز
(روحاني فرهنگدوست/ حسين مسرت.يزد: انديشمندان،1389).
نگارش: مژگان شکرریز یزدی (کتابدار کتابخانه وزیری یزد).