بقعه شاه سید رضا که به شیوه بقاع دیگر عصر مظفری و تیموری یزد، نظیر گنبد شاه کمال، گنبد هشت و غیره... بنا گردیده، در کوچه بندون یا بندان، واقع در محله پشت حوض ملکتیه در مجاورت چهار منار قرار دارد و به عنوان یکی از زیارتگاههای کنونی و در حال فعالیت یزد، از حرمت و احترام خاصی در نزد اهالی این سرزمین برخوردار است.
این بقعه، در افواه عامه مردم یزد، به مزار شاه سیدرضا اشتهار یافته، به لحاظ وسعت گنبد و ضخامت دیوارههای آن، دارای یکی از وسیعترین گنبدهای یزد، پس از بقعه سیدرکن الدین می باشد. ضخامت پهنای جدارههای آن 35/2 متر و هر ضلع آن 9/25 متر است.
ظاهرا وجود سنگ قبری که متعلق به شخص محترمی موسوم به شاه سید رضا است، موجب انتساب گنبد مذکور به مزار شاه سید رضا گردید. این شخص که بنا بر نقل تواریخ یزد، در عصر صفویه می زیسته، در 955 هق در گذشته است. در خصوص این سنگ قبر باید گفت که هیچ مدرک قابل قبولی در دسترس نیست که مشخص نیست، این سنگ تاریخی، از همان آغاز در این مکان بوده و یا آن را از نقطه دیگری بدین موضع آوردهاند. اسلوب گنبد رفیع و وسیع و ضخامت دیوارههای آن، نشانگر آن است که این ساخبقعه شاه سیدرضا، دارای گنبدی رفیع و دیوارهایی ضخیم است که در اصل، قسمتی از مجموعه ساختمان عظیم تری بوده که هنوز آثار صفه و ایوان بخش باختری متصل به آن پابرجاست. تمان در عصر مظفری دایر گردیده و علی الظاهر این بنا که از آثار سده هشتم هجری است، هیچ گونه ارتباطی با شاه سیدرضا (متوفی 955 هق) ندارد. این بقعه با آن که به لحاظ شیوه معماری، وسعت و بلندی گنبد آن و پهنای جدارهای آن، به بناهای تاریخی سده هشتم هجری شباهت فراوان دارد، با این وجود بنای مذکور، با هیچ یک از آثار تاریخی مربوط به عصر مظفری قابل انطباق نیست.
در خصوص این بنا یک حدس ضعیف قابل ذکر است و آن که: گنبد مذکور بقایای مدرسه غیاثیه چهار منار به شمار میآید که در 720 هق و اوایل امارت آل مظفر بر یزد به دستور امیر غیاثالدین علی حسینی -وزیر شاه شیخ ابواسحاق- احداث گردید و خود بانی آن، در همین گنبد مدفون شد.
یگانه اثر موجود در این گنبد، سنگ قبریست در ابعاد 20*51 سانتیمتر که به طور عمودی بر صورت قبر منصوب و عباراتی بر سطح آن محکوک است که در ذیل آورده میشود.
حاشیه رویه ( به خط نسخ کتابت شده است): وفات یافت غنچهی خرمن شهادت و نوباوهی حدیقهی سعادت، زبدهی آل طه و یس، ثمر شجرهی الساکنین الکاملین، غلام امام زمان علیه التحیه و الثنا شاه سید رضا به تاریخ یوم الاثنین 25 شهر جمادی الاولی سنهی 955.
دوره ( به خط نسخ درشت حک شده است ):
دردا که دل از حادثه غمناک افتاد
در دیدهی سیل بار خاشاک افتاد
بر سطح سنگ ( به خط نستعلیق نقر گردیده است ):
چون که بد بندهی امام رضا
جای او گشت جنت الماوی
لب او را نشسته دایه ز شیر
داد شهر شهادتش تقدیر
آرزویش شراب کوثر بود
میل او زان به شیر.....بود
(گردشگری مذهبی در یزد: امامزادهها و بقاع یزد/ سیدعلی اکبر خدایی، سیدمحمد طباطبایی بافقی، فاطمه اسلامی، مژگان ملک زاده بافقی. یزد: ناقوس فرهنگ، 1392. ص 224-226).
نگارش: مژگان روحانی ( کتابدار کتابخانه وزیری یزد).