چنانکه تاریخ فرهنگ و ادبیات این مرز وبوم گواهی می دهد، میبد همواره دانشمندان، بزرگان و صوفیانی داشته است که در صفحات تاریخ درخشیده اند. اما اینکه نشانی از بزرگان میبد تا سده پنجم و ششم هجری قمری نام و نشانی از آنان نیست، به دلیل گذشت زمان و نابودی دست نوشته هایی است که یاد و خاطره این بزرگان را در خود محفوظ نگاه می داشته است.
تا سده هفتم می توان بزرگان میبد را به قرار زیر شناساند:
1- شیخ جمال الاسلام ابوسعید بن احمد (درگذشت 480 ق)عالم، صوفی و عارف بلند آوازه سده پنجم که جد یا پدر رشیدالدین میبدی صاحب کشف الاسرار بوده است. با این فرض که او اصالتا یزدی نباشد و قراین گویای این است که وی اهل یزد بوده است.
2- ابوطاهر مطهر بن علی بن عبدالله میبدی (سده پنجم ق) که از میبد راهی نیشابور و سپس مکه شد و به گردآوری و نقل روایت و حدیث پرداخت. شرحی از زندگی او را سمعانی در کتاب انساب درج کرده است.
3- قطب الدین ابوعبدالله محمد میبدی (درگذشت 491 ق) وی ادیب و دانشمندی لغت شناس بوده برای فراگیری علم حدیث راهی بغداد شد؛ و در همان شهر درگذشت. سمعانی توصیف و آوازه وی را در انساب خود آورده است.
4- خطیر الملک میبدی، ابومنصور محمدبن حسین (درگذشت پس از 512 ق) از مردان سرشناس سیاسی دولت سلجوقیان که بر اثر کاردانی خود حتی به مقام وزارت سلطان محمد بن ملکشاه سلجوقی رسید.
5- ابوعبدالله محمد بن حسن میبدی(درگذشت 533ق) از بزرگان میبد. وی در کنار امامزاده سید صدرالدین قنبر میبد آرمیده است.
6- موفق الدین ابوجعفر میبدی (درگذشت 570ق) برادر رشیدالدین میبدی. وی از دانشمندان نامی و از مشایخ و زاهدان آن دیار بوده است.
7- عبدالرشید میبدی (درگذشت 608ق). از بزرگان و محدثان میبد که برای کسب دانش اندوزی راهی اصفهان و بغداد شد و در پایان عمر به زادگاهش برگشت و در همانجا در گذشت.
8- عمادالدین ابوعبدالله محمد میبدی (سده ششم و هفتم قمری) از خطبای نامی که ابن فوطی از او نام برده است.
9- جمالی مهریجردی (سده ششم) برخی پژوهشگران سرایش منظومه بهمن نامه را که به ایرانشاه بن ابی الخیر منسوب است، از آن او می دانند برخی هم آذربرزین نامه را از او می دانند.
(یزد یادگار تاریخ (جلد 3)/ حسین مسرت. یزد: اندیشمندان، 1400. صص 72-73).
نگارش: مژگان شکرریز یزدی (کتابدار کتابخانه وزیری یزد).