شماره ثبت اموالی: ۱۵۷۴-۶-۰۱
اندازه: ۲۶×۱۹/۷ ارتفاع: ۵/۵
قدمت : دوره قاجار
قلمکاری هنر چاپ يا نقش زدن روی پارچه است. اين هنر از صنايع دستی بسیار قديمی در ايران محسوب می شود که قرنها در کشور رواج داشته است. پارچه، مُهر، رنگ و نقش در کنار يکديگر قرار می گیرند تا علاوه بر تولید انواع متنوعی از وسایل مورد استفاده يا تزئینی، يکی از هنرهای بی نظیر سنتی ايرانی را به نمايش بگذارند. نقـش در ايـن هنرنمايی، شاخصه مهم و چشم نواز محسوب می شود.
انواع نقـشهـای قلمکـاری بـه سـه گونـه اسلیمی، ختايی و گل و بُته جقه مشاهده می شود. اين نقشها نیز همچون همه نقشها در صـنايع دستی انتزاعی هستند و در نشانه شناسی قـومی، معـانی مختلفـی را پديـدار مـی سـازند.
نقوش قلمکار در گذشته متناسب باسبک رایج نقاشی زمان بوده است، مثلا دردوره صفویه یا قاجاریه که نقشه های قالی و پارچه های بافته شده، بیشتر دارای گل وبوته
معروف به جقه ای، ترمه ای وبوته اناری ویا سرو بوده، این طرحها درپارچه های قلم کار نیز به کارمی رفته است.
هنر قلم کاردراصل نوعی طرح اندازی روی پارچه های پنبه ای است در این صنعت قدیمی ایرانی نقش ها بوسیله مهر چوبی روی پارچه منتقل می شود به کلیشه یا مهری که نقش روی آن زده می شود قالب گویند هنرمند نقوش را بر روی چوب نقش زنی می کند و سپس آنها را می تراشد و روی پارچه می زند.
چند نمونه از قالب های چوبی مخصوص پارچه قلم کاری در موزه کتابخانه وزیری یزد نگهداری می شود که قدمت آنها به دوره قاجار بر می گردد. از جمله کلیشه یا قالب چوبی مخصوص پارچه قلم کاری شده منقوش به نقش جقه ( نیمه بالای جقه) که زمینه آن مزین به نقوش گیاهی و یک طاووس کوچک می باشد و نقش یک سرو کوچک در پشت جقه و در جلو جقه یک جقه کوچک دیگر وجود دارد که زمینه آن ها نیز دارای نقوش گیاهی قلم زنی شده است.
نگارش: رباب دشتی (مسئول امور موزه کتابخانه وزیری ).