تهویه طبیعی در خانه های چهار صفه ی یزد/ محمد رضا دهقانی سانیج. تهران: آوای قلم، 1396.
امروزه دنیای معماری به دلیل بروز بحران های جهانی در زمینه های انرژی و آلودگی های زیست محیطی به اصول و الگوهای معماری بومی و سنتی خویش بازگشته است. به جرات می توان ادعا نمود که هیچ یک از بناها به اندازه خانه دارای اهمیت نیستند. زیرا خانه از ابتدایی ترین و اساسی ترین نیازهای انسان می باشد که به عنوان جایگاه اصلی خانواده برای بقای انسان و جامعه از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این کتاب خانه های چهارصفه یزد مورد بررسی قرار گرفته اند که از اصول تهویه طبیعی و به تبع آن از آسایش حرارتی در تابستان های طاقت فرسای اقلیم گرم و خشک یزد برخوردارهستند. این خانه ها مامنی آسوده ، کامل و زیبا با ساکنانی نیکو نهاد دارند که خشت خشت آن برگرفته از اقلیم ، فرهنگ و اعتقادات مردمان این سرزمین است که با اندیشه های قابل ستایش خویش به آفرینش آثاری ارزشمند در جای جای پهنه ایران پرداخته اند. 
خانه های چهار صفه
ایرانیان شیوه ها و گونه های ساختمان سازی متفاوتی داشته اند که تا پیش از ورود شیوه های بیگانه، در کشور رایج بوده است. یکی از فراگیرترین شیوه های ایرانیان ، ساختن ساختمان بسان چلیپا است. این طرح چهارسویه، از پلان های رایج پیش از اسلام و از کهن ترین الگوها در خانه سازی ایرانی می باشد. این خانه ها دارای یک فضای تقریبا مربع شکل باز یا نیمه باز در مرکز هستند که چهارصفه ی تقریبا مربع شکل نیز در اطراف آن وجود دارد . ترکیب آنها ، شکل چلیپا را به دست می دهد و چهارگوشه آن اتاق ها قرار می گیرند.
خانه های چهار صفه در یزد اغلب در دوران آل مظفر و در محله های زرتشتی نشین دیده می شوند. 
هدف از نگارش این کتاب ، بازشناسی جامع الگویی است که در طول تاریخ متمدن ایران به معماری عرضه شده است و بی وقفه تا سده های اخیر با تغییراتی اندک به حیات خود ادامه داده است و در مناطق کویری مثل یزد ، کار تهویه را به نحو شایسته ای انجام می دهد. 
در این کتاب در گام اول خانه های چهارصفه، کامل معرفی شده اند. در گام دوم ، گونه بندی ، ویژگی ها و زبان الگوی این خانه ها ذکر شده ا ست، در گام سوم، خاستگاه، تبارشناسی و دگرگونی های الگوی چهارصفه با ذکر تمایزات ، بیان شده است، در گام چهارم، ضمن معرفی مبانی نظری تهویه طبیعی ، سیستم ها و اصولی که در خانه های چهارصفه باعث تهویه طبیعی می شوند، بیان شده است.
امید است که تا این خانه های شیوه ی باستانی از میان نرفته اند ، پژوهشگران و علاقمندان به میراث ملی ایران ، با دیدن و خواندن تصاویر، نقشه ها و پژوهش هایی که حاصل آن در این کتاب آورده شده است، با این خانه ها آشنا شوند و کمک کنند تا این خانه های غریب و منحصر به فرد ، که هرچه از عمرشان می گذرد از شمار اندکشان کم و کم تر می شود، یا دست کاری می شوند ، در سلامت کامل به سر ببرند و اقدامات لازم جهت مرمتشان صورت بگیرد. چون این خانه ها سازگار با طبیعت و اصول مهندسی معماری سنتی ایرانی می باشند.
نگارش: مریم تجملیان (کتابدار کتابخانه وزیری یزد).