- بی بی فاطمه خاتون در یزد
بی بی فاطمه خاتون ، همسر امیر جلال الدین چقماق شامی ، حاکم دروه تیموری بود و پسری به نام امیر شمس الدین محمد بیک داشت . آنها برای آبادانی و وسعت یزد بسیار کوشیدند که نمونه شاخص آن مسجد و حسینیه بزرگ امیرچقماق است که در سال 841 از خود به یادگار گذاشته اند. بی بی فاطمه از زنان بزرگوار زمان خود بود و به پاکدامنی و احسان مشهور بود . او نقش بسیار موثری در امور حکومت و آبادانی یزد داشت. ساخت مسجد و خانقاه از اقدامات مهم اوست. مسجد به نام «امیرچقماق» معروف است که زمانی به آن مسجد « نو» هم گفته اند و در ضلع جنوبی حسینیه امیرچقماق قرار دارد و دارای ایوان و سردر با پیشخوان بسیار زیبا است. این مسجد دو شبستان زمستانی و تابستانی دارد. بر فراز مسجد گنبد دوپوش به شکل مربع قرار دارد و از جهات گوناگون از اعتبار خاصی برخوردار است. این مسجد از مهم ترین مساجد یزد محسوب می شود. در نزدیکی مسجد خانقاهی احداث شده بود که حوض بزرگی داشت و آب قنات خیرآباد در آن جاری می شد. آنجا مسکن درویشان بود. آن زن مغول مایحتاج زندگی آنان را تامین می کرد. هم اکنون خانقاه خانه مسکونی است و در کنار مسجد قرار دارد. حسینیه بسیار زیبا با غرفه های متعدد در چند طبقه و دو منار بسیار زیبا و بلند که بر فراز آسمان خودنمایی می کند، از دیگر بناهای این دوره است که هر روز بازدیدگنندگان بسیاری دارد. در کنار حسینیه آب انبار هم قرار داشت که در سال های دور مردم این دیار از آن بهره می بردند و امروز به زور خانه تبدیل شده است. این مجموعه دارای موقوفات ، بازارچه ، حمام و کاروانسرا با حجره های متعدد بود و در آن تجار بسیاری به کار مشغول بودند که به علت احداث خیابان اثری از حمام و کاروانسرا باقی نمانده است، اما بازارچه آن دایر است و موقوفات آن توسط متولی موقوفه اداره می شود. 
مقبره بی بی فاطمه ، همسر امیرجلال الدین چقماقی در کنار میدان امیرچقماق (حسینیه) روبه روی مسجد ، درضلع شمالی میدان، مجاور کوچه قرار دارد که به «ستی فاطمه» مشهور است و گنبدی بی نظیر به شکل کلاه مغولان دارد. این بناها حاصل زحمات خیرخواهانه آن خانواده است که در دوره پادشاهی شاهرخ میرزا به پایان رسیده است.
- بی بی گوهر شاد بیگم در مشهد
بی بی فاطمه خواهری به نام گوهرشاد بیگم داشت. این زن مغول عروس تیمور گورکانی ، زن شاهرخ شاه و از زنان مهربان، پاک دامن و انسان دوست بود. او در کنار بقعه و بارگاه امام رضا (ع)، در مشهد، مسجد بزرگی به نام «گوهرشاد» بنا کرده است که چهار ایوان و سر در با پیشخان بسیار زیبا و کاشی های بی نظیر دارد و بر فراز ایوان بزرگش گنبد دوپوش و بلند قرار گرفته که از دور بر فراز آسمان خودنمایی می کند. این مسجد دو شبستان بزرگ و موقوفات بسیار و پرارزشی دارد که خارج از موقوفات آستان قدس رضوی اداره می شود.
(شهر پیر تاریخ : یزد از دیروز تا امروز (جلد سوم)/ صادق بهجت. یزد: صادق بهجت، 1400. ص. 217-218) .
نگارش: مریم تجملیان (کتابدار کتابخانه وزیری یزد).