نگارش : حسین مسرّت

آفاق ، روزنامۀ سیاسی ، اجتماعی در یزد به مدیریّت میرزا حسین خان وهّاب پور، مدیر مدرسۀ یهودیهای یزد

میرزا حسین خان وهّاب پور (قورخانه چی، آفاق) به تاریخ 1343ق، برابر 1303ش در خواست امتیاز روزنامه ای به نام «سپه» را از ادارة معارف یزد می‌نماید تا به «نشر اخبار داخله و خارجه، مقالات علمی، ادبی و تاریخی و فکاهی سیاسی با کمال بی غرضی و ترویج معارف و صنایع مفیدالعموم و اجتماعی» (بیات، ح2،ص7- 8) به صورت ماهی دوشماره اقدام نماید. امّا وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه، ادارة کلّ معارف، موافقت با نام این نشریّه را منوط به موافقت وزارت جنگ می‌داند. هر چند میرزا حسین‌خان، مسئول قورخانة یزد بوده، امّا پس از مکاتبات زیاد که در کتاب اسناد مطبوعات( بیات ، ح2، ص 10-7) مندرج اسـت، با این نام مـوافقت نمی‌شـود و به ناچار نام آفـاق را بر می‌گـزیند که در تاریخ 15 تیر 1305 ش امتیاز آن از تصویب شورای عالی معارف می گذرد.»( صدر هاشمی ،ج1، ص211) و بعدها خود او نیز بدین نام شهره می‌گردد.




عکس دو شمارۀ 1 و 3 سال نخست آن(4/1/1306 و 14/1/1306) که به صورت ژلاتینی چاپ شده ، نزد محمّد حسین خسروپناه در اصفهان دیده شد. در شمارۀ نخست آن که در 2 صفحه منتشر شده، آمده است: مدیر و سردبیر: حسین وهّاب‌پور، محل اداره: دروازۀ محلّۀ تل.آبونمان در یزد سالیانه 3تومان ، در خارج یزد، قیمت تمبر ،علاوه می شود.به محصّلین،در قیمت تخفیف داده می شود.سپس به درج سرمقاله و اخبار ولایتی یزد پرداخته است.

وهّاب پور با مشورت احمد مدیر، سر دبیر شیر کوه*، نشریّة آفاق را چند شماره چاپ کرد و کلیّة کارهای آن را به وسیلة دستگاه چاپ سنگی خود که در خانه‌اش واقع در کوی ملاّ فرج‌الله هروی داشت، انجام می‌داد. وی از طرفداران تجدّد و تمدّن و فرهنگ بود و موافق با سیاست آن روز، مقالاتی در جراید و نشریّة خود می‌نگاشت.

میرزا حسین‌خان وهاب پور فرزند عبدالوهّاب خان ، فرزند حسن‌خان ، فرزند‌غنچه علی‌خان ، فرزند گنجعلی‌خان معروف است که حمّام کرمان به نام اوست. میرزا حسین‌خان، مدیر مدرسة یهودی‌ها واقع در کوی دارالشفای یزد بود. در همان زمان گفته می‌شد به چهار زبان تسلّط دارد. مدّت زمانی نیز در عدلیّة یزد کار می‌کرد* .همچنین مسئولیّت قورخانه و توپخانه (توپ سحری) یزد که در باغ فوتبال، واقع در خیابان کرمان (دهم فروردین کنونی) قرار داشت، بر عهدة او بود. وی در 50 سالگی بر اثر زنبور گزیدگی در گذشت. (مصاحبه شفاهی با جلال مجیبیان20 /7/1375)


منابع:

بیات، کاوه و مسعود کوهستانی‌نژاد:. اسناد مطبوعات (1320- 1286ش) ،تهران،1372ش؛ صدر هاشمی ، محمّد: تاریخ جراید و مجلات ایران ، اصفهان ،1363ش؛ مسرّت ، حسین : یزد یادگار تاریخ ، یزد، 1376ش.



--------------------------------------------------------------------------------

*. عکسی از زمان مشغولیّت وی در عدلیّه با ادیب الممالک فراهانی که سال 1305ش به یزد آمده بود، نزد شمس‌الدّین رضا الفت در یزد وجود دارد.