صاحب عکس فوق سید باقر قدمگاهی از خادمان قدمگاه نیشابور در اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی است.
سابقه تاریخی
قدمگاه رضوی مشهور به قدمگاه نیشابور در حدود 24 کیلومتری نیشابور و حدود 100 کیلومتری مشهد به عنوان مکانی مقدس از سابقه طولانی برخوردار است. این باغ را زمانی به شاپور کسری و زمانی به حضرت علی(علیهالسلام) و سپس به حضرت رضا (علیه السلام) نسبت دادهاند.
میگویند سال 200 هـ . ق حضرت رضا (علیه السلام) که از مدینه عازم مرو بودند، در این مکان توقف کرده و چون خواستند با خاک تیمم کنند، آبی جاری پدید آمد. در این مکان بر روی سنگی نماز خواند. اثر نقش پای ایشان بر روی سنگ ماند و مردم آن سنگ را بریده و بر دیوار نصب کردند. اما عدهای آن را ساخته انسان دانسته و معتقدند نقش این سنگ به عنوان یادبودی از آن حضرت حک شده است. این سنگ به صورت مربعیشکل در ارتفاع یک متری بر دیوار نصب شده و بر روی آن نقش فرو رفته پای انسان قرار دارد. این وقایع مهم، این مکان را به مکانی مقدس و ایمن برای زائران در کنار مسیر مشهد تبدیل کرد که در دورههای مختلف مجموعهای میان راهی شامل: کاروانسرا، آبانبار، حمام و مکانهایی جهت اطراق زائران و مسافران در حاشیه خیابان شکل گرفت. امروزه بسیاری از زوار هندی و پاکستانی و عراقی قبل از تشرف به مشهدالرضا بسیار علاقمند به زیارت این مکان می باشند.
در گزارشها آمده است بقعه قدمگاه در سفری که شیخ بهایی به همراه شاه عباس صفوی اول در سال ۱۰۲۰ق به نیشابور داشتند با طراحی شیخ بهایی، بازسازی شد.
تولیت قدمگاه
بنا بر روایات شفاهی؛ بعد از عبور امام رضا از این منطقه 14 خانواده سادات حسینی از مدینه مهاجرت و در آن ساکن شدند و جد بزرگ خاندان قدمگاهی سید محمد ریش بلند تولیت قدمگاه را داشته است و اکثر خانوادههای اصیل ساکن در منطقه با همین نام فامیل شناخته شده اند.
پس از او میرزا داوود فرزندش تولیت را گرفت. در زمان وی؛ قحطی و بیماری های همه گیر نیشابور را فرا گرفت. به طوری که هنگام عبور ناصرالدین شاه از آن دیار سید داود نزد شاه رفته و تقاضای قربانی کردن فرزندش را میکند و طلب کمک. شاه وی را در شمار پیش قراولان سفرش به مشهد قرار داده مستمری برای خانواده اش تعیین می کند. از وی سه فرزند به نام جان جان، میرزا علی مبلغ و سید باقر باقی ماند.
"سید باقر" ابتدا کشاورز در عین حال متولی و خادم زیارتگاه بود . اما با ناملایمات سیاسی و اجتماعی کشور، زندگی اش تغییر یافت. به سبب شجاعتی که در هنگام حمله ترکمانان به منطقه از خود نشان می دهد لقب بابر شاه یا ببرشاه را می گیرد و سپس به خدمت محمد سردار قوش آبادی و بعدها روس ها درآمده به ترکمنستان مهاجرت می کند . ولی مجدد به ایران برمی گردد اما این بار به فقر افتاده و تولیت از وی به همسر عمه اش سید علی رییس السادات رسید. فرزندان وی بی بی ، فضه و حسین بودند که هیچ کدام دیگر شغل خاندانی را نداشتند.
تولیت قدمگاه بعد از انقلاب به صورت هیئت امنایی در حوزه اداره اوقاف می باشد.
در تاریخ 20 خردادماه 1398 در بخش تاریخ شفاهی مدیریت مرکز اسناد آستان قدس مصاحبه ای با آقای علی قدمگاهی از نوادگان دختری سید باقر قدمگاهی صورت گرفت . وی فرزند محمد ابراهیم و بی بی؛ از بازنشستگان دانشگاه علوم پزشکی مشهد می باشد که شرحی از خدمات و خاطرات خاندان خود را در این مرکز ارائه داد تا برای آیندگان قسمتی از تاریخ محلی منطقه باقی بماند.
فصلنامه،پژوهشنامه مطالعات آرشیوی
فصلنامه ای است علمی–تخصصی درحوزه اسناد مکتوب وشفاهی که قصد دارد پژوهش هایی را باتکیه براسناد موجود در آستان قدس و سایر مراکز آرشیوی منتشرکند.