موقوفات متولیان آستان قدس رضوی از صفویه تا پایان قاجاریه

علی سوزنچی کاشانی

کاظم جهانگیری کلاته

چکیده

اداره کننده ی مجموعه ی تشکیلات اداری و موقوفات آستان قدس رضوی، متولی نامیده می شود. متولی با استفاده از وجهه ی مذهبی، قدرت مالی و ارتباط نزدیک با قدرت حاکمه ی وقت، برخی اوقات آنچنان از موقعیت سیاسی برخوردار می شد که قدرتی فراتر از نمایندگان رسمی حکومت می یافت.
 

سؤال و هدف اصلی در این مقاله، این است که متولیان آستان قدس رضوی با توجه به این قدرت و تمکن مالی و این که خود، دررأس بزرگترین مرکز موقوفاتی کشور قرار داشتند،
آیا موقوفاتی را هم برای آنجا در نظر گرفتند یا خیر؟ و نوع موقوفات و مصارف آن چه بوده است؟ آیا ملاک های خاصی را در انجام موقوفات خویش در نظر داشتند یا مانند سایر اقشار جامعه در این مورد تصمیم می گرفتند.

در مجموع، با بررسی این موقوفات، متوجه می شویم بعضی از آنان، هدف های خاص و بزرگی را در نظر داشتند و قصد اصلی آنها احیای بعضی از موقوفات با بهره بیشتر از آنها بوده است  وبرخی به قصد برطرف کردن مشکلات موجود در آن دوره، موقوفاتی را در نظر گرفته اند. در این مقاله خواسته ایم به دلایل و انگیزه های وقف در آنها بپردازیم.
 

کلید واژه ها: آستان قدس، موقوفات، متولیان