نشست تخصصی تاریخچۀ بیمارستان منتصریه و تجلیل از واقفان آن

به مناسبت هفتۀ وقف، نشست علمی تخصصی تاریخچۀ بیمارستان منتصریه ذیل مستندسازی موقوفات پزشکی آستان قدس رضوی در این بیمارستان برگزار شد. در این نشست که به همت اندیشگاه رضوی و با مشارکت بیمارستان منتصریه، در محل این بیمارستان برگزار شد، تاریخچۀ این مرکز درمانی، جایگاه و تاریخچۀ وقف، واقفان و بررسی اسناد وقف‌نامۀ بیمارستان، وضعیت بهداشتی شهر مشهد در دورۀ قاجاریه، وضعیت اجتماعی و سیاسی دوران واقف و واقفه و مسائلی از این دست با حضور کارشناسان دو مجموعه و یکی از نوادگان خاندان واقف برگزار شد.
در این نشست ابتدا سرپرست ادارۀ اسناد آستان قدس رضوی با بیان این‌که سامانۀ بهداشت و درمان وابسته به آستان قدس رضوی کهن‌سال‌ترین سامانۀ بهداشت و درمان زندۀ جهان اسلام به شمار می‌آید گفت: این سامانه قبل از دورۀ صفویان با شربت‌خانه و بیمار‌خانه و دارالشفا تأسیس شد و رشد‌و‌نمو یافت و در دورۀ قاجار تاکنون با فراز‌و‌فرود بسیار در قالب بیمارستان منتصریه و امام رضا(ع) و سایر مراکز درمانی، زنده و پویا به کار خود ادامه داده و خواهد داد.
سالم حسین‌زادۀ سورشجانی در معرفی واقف این مرکز درمانی با اشاره به این‌که وی شخصی متمول و روشن‌فکر و برجسته و آگاه به مشکلات جامعه آن روز ایران و دارای املاک وسیعی در اطراف تربت‌حیدریه بود ادامه داد: رابعه‌خانم قهرمانی معروف به احترام‌السلطنه دختر محمد‌میرزا نوۀ قهرمان‌میرزا و نتیجۀ حسن‌علی‌میرزا (شجاع‌السلطنه) بود که جد اعلای ایشان فتحعلی‌شاه قاجار است.
وی افزود: همسر این بانو، مرحوم حاج محمد‌حسن میرزای منتصرالملک، املاکی را به وی سپرد تا با فروش قسمتی از آن نسبت به احداث بیمارستانی در مشهد اقدام کند که این بانو پس از انجام این کار، عهده‌دار ادارۀ بیمارستان منتصریه تا سال 1312 شمسی بود.
سرپرست ادارۀ اسناد آستان قدس رضوی با ابراز این‌که در برهه‌های خاصی از تاریخ ایران مانند دوران سخت زندگانی واقف و واقفۀ بیمارستان منتصریه یا شرایط سخت مشکلات اقتصادی جامعۀ امروز می‌توان با درایت واقفین و خیرین، بخشی از درآمد خصوصی را به بهداشت و درمان اختصاص داد، تصریح کرد: استفاده از قدرت مالی خیرین و واقفین با رویکرد اختصاص منابع و درآمدهای رقبات وقفی در زمینه‌های بهداشت و درمان کوشش های چندی را می‌طلبد که از جملۀ آن می‌توان به تدبیر برای تبیین نیات واقفان، سامان‌دهی اقتصادی رقبات وقفی و خیریه و بالا‌بردن توان مالی و اقتصادی آن‌ها و آشنا‌کردن مردم با نهاد وقف و گسترش این حرکت عام‌المنفعه در کشور اشاره کرد.
در ادامه، مسئولین بیمارستان منتصریه به بیان گزارشی از عملکرد این بیمارستان از زمان راه‌اندازی تاکنون پرداختند و از سوی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی هدایایی فرهنگی به بازماندۀ خاندان قهرمان، رضاقلی‌میرزا قهرمان و مسئولین بیمارستان منتصریه اهدا شد.
گفتنی است که بیمارستان منتصریه تا سال 1335 به کار خود ادامه داد. در سال 1335 تا 1343 از محل درآمد مزارع جعفرآباد و همت‌آباد و کمک آستان قدس رضوی ساختمان جدیدی طراحی و ساخته شد. در سال 1370 مجدداً تعمیراتی بر روی آن انجام شد و سال 1384 به دستور تولیت آستان قدس رضوی(مرحوم واعظ طبسی) تجدیدبنای کلی آن انجام و سال 1391 با زیربنای فعلی(9200 مترمربع در 6 طبقه) با هزینۀ بالغ بر 10 میلیاردتومان به مرکز تخصصی و فوق‌تخصصی دیالیز و پیوند اعضا تبدیل شد.