حزب توده در سبزوار

کتاب «حزب توده در سبزوار» تالیف حسن شمس‌آبادی به همت پژوهشکده

تاریخ معاصر در شمارگان 1000

نسخه  در سال 1398 منتشر شد.

کتاب «حزب توده در سبزوار» با هدف به تصویر کشیدن فعالیت احزاب سیاسی در دهه 1320 تا 1330 به‌خصوص در شهرستان سبزوار تألیف شده است. در برهه یادشده چندین حزب سیاسی در این شهرستان فعالیت داشتند. در این میان حزب توده به لحاظ حجم فعالیت، تعداد و اعضا و تأثیر‌گذاری در وضعیت سیاسی و اجتماعی شهرستان جزء اولین‌ها بوده است.
کتاب از دو فصل تشکیل شده است: در فصل اول به موضوع تشکیل حزب توده در اوایل دهه 1320 پرداخته شده است و بعد از توضیح مختصری درباره تأسیس حزب توده در کشور و به تبع آن در خراسان، درباره فعالیت این حزب در مشهد توضیحات مفصل‌‌تری آمده است.
در ادامه این فصل، حوادث و رویداد‌های مرتبط با حزب، ساختار تشکیلاتی، تشکیلات زیرمجموعه حزب در استان و فعالیت‌های حزبی آن، به‌ویژه برگزاری دو کنفرانس ایالتی و حضور فعال آن در عرصه انتخابات دوره چهاردهم مجلس شواری ملی، محور دیگر این فصل را تشکیل می‌دهد.
اهتمام نویسنده در این فصل بر اختصار و ارجاع به منابع موجود در این حوزه بوده، چرا که هدف از انتشار کتاب، آشنایی بیشتر با فعالیت‌ها و عملکرد حزب در شهرستان سبزوار بوده است.
فصل دوم در واقع فصل اصلی کتاب حاضر را تشکیل می‌دهد. این فصل به شرح تأسیس حزب در سبزوار و نحوه گسترش آن در شهرستان و برخی از بخش‌ها و دهات پیرامونی اختصاص دارد. رقابت بین احزاب سیاسی فعال در این برهه از جمله حزب میهن و عدالت و شرح فعالیت‌های حزبی که اغلب در قالب میتینگ سیاسی نمود داشته است، انتخابات دوره چهاردهم مجلس شواری ملی و تبلیغ اصول و مرام حزب توده در پوشش نمایش و تئاتر و همچنین بزرگداشت رهبران حزب و اعیاد ملی و مذهبی محور‌های این فصل را تشکیل می‌دهد.
در بخش پایانی کتاب، اصل تصویر برخی از اسناد و مراکز سندی همچون مرکز اسناد انقلاب اسلامی، سازمان اسناد ملی و آرشیو اسناد ریاست‌جمهوری آورده شده است.
فعالیت گسترده حزب توده در سبزوار حدود شش سال طول کشید. با وقوع کودتای 28 مرداد 1332 و ممنوعیت هر گونه تبلیغات و تحت تعقیب قرار گرفتن اعضای حزب در تهران، فعالیت کمیته ولایتی حزب توده سبزوار هم به‌سرعت کاهش یافت.
با تشکیل شعبه‌ای از حزب دموکرات ایران در این شهر و گرایش مردم به این حزب نوظهور، حزب توده منزوی و به‌تدریج هیئت‌مدیره آن متفرق شد. ابوالفضل فرهی، رهبر حزب، برای مدتی سبزوار را ترک کرد و به مشهد رفت. او پس از مدتی به سبزوار بازگشت و سعی کرد دوباره حزب را بازسازی کند، اما موفق نشد و چون شغلی در خور جایگاه پیشین نیافت، به‌ناچار در گاراژ رستگار به کار منشی‌گری مشغول شد. او سپس بازداشت شد و زیر شکنجه به قتل رسید.