یکی از مهم‌ترین رخدادهای تاریخ بشریت، اختراع حروف چاپی مستقل و دستگاه چاپ بوده ‌است.نخستین چاپخانه در ایران در شهر تبریز تاسیس شد. .......یازدهم شهریور برای اهالی صنعت چاپ اهمیت بسیاری دارد چرا که در این روز، صنعت چاپ ایران با بیش از دو سده قدمت دارای هویت شد و «روز ملی صنعت چاپ» نام گرفت. 

روز صنعت چاپ و مروری بر اولین روزنامۀ ایران «کاغذ اخبار»

سال 1382 به پیشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و تصویب شورای فرهنگ عمومی ۱۱ شهریور را روز ملی «صنعت چاپ» نامگذاری نمودند تا اهمیت این صنعت تاثیر گذار بر فرهنگ، سیاست و اقتصاد جامعه نشان داده شود و همچنین روزی را در تقویم ملی ایرانیان برای تقدیر از فعالان عرصه چاپ و نشر کشور در نظر گرفته باشند.

نخستین‌ کتاب چاپی ایران‌ در سال 1638 میلادی در جلفای‌ اصفهان‌ توسط ارامنه منتشر شد. هرچند وجود چاپخانه را در دوره صفوی برخی منابع مورد تاکید قرار می دهند اما چاپخانه ای که از آن منبعی به یادگار مانده باشد را در سال 1324 قمری میرزا صالح شیرازی در تبریز بنا نهاد.

میرزا صالح که جزو اولین محصلان اعزام به خارج ایران محسوب می شود، درباره خرید چاپخانه از انگلستان نوشته است:«بنده را یقین این شد که رفتن به ایران جزم است، با خود اندیشه نمودم که به جز تحصیل اگر توانم چیزی از این ولایت به ایران برم که به کار دولت علّیه آید، شاید خوب باشد و مدت‌ها بود که خیال بردن چاپ و صنعت در سر من افتاده بود، چند روزی بعد از آن به لندن رفته عالی جاه قولونل خان را دیده کیفیت را به او حالی کردم. این مطلب را پسندید و از آن پس، مستر داتس نامی که استاد چاپ‌ساز است، یعنی، مختص آن است که انجیل را در زبان فارسی و هندی و سریانی و عربی و سایر زبان‌های غربیه چاپ می‌زند، دیده که روزی دو ساعت بنده در کارخانه او رفته من البدایه الی النهایه چاپ را آزموده ....»

میرزا صالح مبدع انتشار اولین روزنامه در ایران است. نخستين نشريه ايران روزنامه "كاغذ اخبار" است كه به طور ماهانه در دوره پادشاهي محمد شاه قاجار توسط ميرزا صالح شيرازي كازروني در تهران منتشر شده است. نخستين شماره آن در روز دوشنبه ۲۵ محرم ۱۲۵۳ قمري برابر با ۱۱ ارديبهشت ۱۲۱۶ خورشيدي منتشر شد و نام بخصوصي نداشت و بنابر ترجمه واژه فرنگي Newspaper، بنام «كاغذ اخبار» شناخته مي شد. ميرزا صالح شيرازي كه در انگلستا ن ضمن تحصيل زبان هاي خارجي به فنون چاپ و روزنامه نگاري آشنا شده بود براي اين كه ايران نيز روزنامه داشته باشد به فكر چاپ آن افتاد. روزنامه ميرزا صا لح شيرازي 40 سانتيمتر با كاغذ خانبالغ و خط نستعليق روي يك ورق و شامل دو صفحه بود . اين روزنامه به مدت سه سال به طور ماهانه چاپ و منتشر مي شد. بعدها به عللي كه معلوم نيست ، تعطيل گرديد و با تعطيل شدن روزنامه كاغذ اخبار چاپخانه سنگي آن نيز تعطيل شد و ماشين آلات آن در اختيار چاپخانه هاي دولتي قرار گرفت.

در نخستين شماره «كاغذ اخبار»، اخباري چون اقدامات شاهنشاه، كشتار و سركوبي طايفه گوگلان و يموت (كه پيوسته به خاك و اتباع ايران حمله مي كردند) و كوچ اجباري زنان و كودكانشان به دارالخلافه (تهران) چاپ شده است.

از «کاغذ اخبار» هیچ نسخه ای در آرشیو های مطبوعاتی ایران به جا نمانده است و تنها تصویر برخی شماره ها که به همت آقای سید فرید قاسمی از صاحبنظران برجسته و اساتید حوزه ارتباطات و مطبوعات گردآوری شده، در آرشیوها دست به دست می شود.

منابع: گزارش سفر میرزا صالح شیرازی. ویرایش و دیباچه همایون شهیدی. تهران: موسسه انتشاراتی راه نو. 1362، ص360 مروری بر تاریخچه ورود صنعت چاپ به مشهد: قصه سرب و کاغذ، نوشته غلامرضا آذری خاکستر روزنامه خراسان رضوی 9 مرداد 1397