روایت هایی خواندنی از آداب ماه محرم در قدیمی ترین روزنامه های ایران:

"چون در ایام محرم، قرار تعزیه داری است، لهذا اعلیحضرت پادشاهی از اول محرم تا دَه روز، امنا و اعیان دولت را مرخص فرمودند که در تکایا مشغول تعزیه داری جناب سید الشهداء علیه آلاف التحیه والثنا باشند..."

و این جملات اولین متنی بود که درباره محرم در اولین روزنامه رسمی ایران، یعنی "وقایع اتفاقیه" چاپ شد. از زمان چاپ و نشر مطبوعات این ابزار رسانه همیشه جایگاه مهمی را د رانتقال اندیشه های حکومتی، سیاسی، دینی و فرهنگی به جامعه مخاطب خود ایفا کرده است. محرم و صفر، ایام شهادت سید و سالار شهیدان اسلام حضرت اباعبدالله الحسین(ع) همیشه و هر ساله نقش و جایگاه پررنگی را در مطبوعات به خود اختصاص داده است که این جایگاه از اوان ظهور مطبوعات چاپی در کشور وجود داشته است. 

آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی تنها مرکزی است که دوره کامل "وقایع اتفاقیه" و حتی نسخه دست نویس 35 شماره اول این روزنامه را که در سال 1334 قمری توسط اشرف السلطنه، همسر اعتماد السلطنه، وقف کتابخانه آستان قدس رضوی شده را در اختیار دارد و به عنوان آرشیوی گرانسنگ از انعکاس نخستین اخبار محرم از 1267 قمری در نشریات قدیمی است. به گفته رییس اداره مطبوعات، علاوه بر این روزنامه، اخبار و وقایع مربوط به عزاداری محرم در برخی از مطبوعات دوره قاجار تا نشریه های در حال انتشار به چاپ رسیده است.

ابراهیم حافظی ضمن معرفی نشریات محرمی موجود در آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی، این مرکز را بزرگ ترین آرشیو مطوبعاتی شرق کشور عنوان می کند که با در اختیار داشتن مجموعه ای گسترده از نخستین و قدیمی ترین مطبوعات چاپ شده در ایران، نخستین روزنامه های رسمی ایران را که اخبار عزاداری های حسینی در سال 1267 قمری در ان ها انعکاس یافته را در خود جای داده است.

وی توضیح داد:" در آرشیو مطبوعات بیش از 20 عنوان روزنامه از دوره قاجار موجود است که شروع انتشار آن ها به محرم الحرام بر می گردد و بر اساس بررسی انجام شده معدودی از آن ها به مراسم عاشورا اشاره کرده اند".

از دیگر روزنامه های مهم دوره قاجار که اخبار و مقاله هایی را درباره قیام امام حسین (ع) به چاپ رسانده، روزنامه "حبل المتین" کلکته است که در بسیاری از سال های انتشار خود، پس از دهه محرم اتفاقات این دهه و آداب و رسوم عزاداری در شهر کلکته هندوستان را به چاپ رسانده و همچنین در برخی از شماره های خود خبرهایی از عزاداری مردم در شهرهای مختلف ایران را منتشر کرده است.

قدیمی ترین نشریات محرمی از میان اولین، قدیمی ترین وخاص ترین های نشریات محرمی، حافظی ابتدا به اولین روزنامه چاپ مشهد اشاره دارد. روزنامه ادب به عنوان اولین روزنامه چاپ مشهد، در سال 1318 قمری به چاپ رسیده و در یکی از شماره هایش نوشته است:" در این اوقات که ایام محرم الحرام و تعزیه داری جناب سیدالشهداء است عموم علما و سادات و اعیان واشراف و رعایا و برایا در تکایا به مراسم تعزیه داری، قیام و به دعاگویی دوام دولت جاوید مدت علّیه اقدام دارند....". 

به گفته وی روزنامه خورشید یکی از مهم ترین روزنامه های عصر مشروطه در مشهد محسوب می شود. این روزنامه که وقایع شهری را به بهترین شیوه منتشر می کرده و در اولین شماره اش که محرم 1325 قمری چاپ شده است، به شرح تعزیه داری در مشهد پرداخته و ضمن نکوهش زمانه امام حسین(ع) آورده است:"ایام این ماه غم افزا، یعنی دهه عاشورا، همان روزهایی است که در یک هزار و دویست و شصت و چهار سال قبل، فخر عالم انسانیت و زبده کاینات، حضرت سید الشهداء حسین بن علی بن ابیطالب... در صحرای کربلا و در مقابل لشکر کفر و استبداد، جان و مال و اهل و عیال خود را فدای آزادی ملت اسلام کرده ..."

همین روزنامه درباره عزاداری مردم مشهد نوشته است:" در مشهد مقدس که مرکز حقیقی اسلام و مجمع اهل ایمان است، از غره ماه قاطبه مردم در مساجد و تکایا و خانه ها فرش عزا گسترده و همه روزه دسته های متعدده با عَلَم های سیاه و دل های پر آه با حالتی مؤثر و سوزناک در کوچه و بازار در گردش بودند؛ خاصه دسته تبریزیان که در همه جای عالم مقدمه الجیش عزاداران این بزرگوارند. از روز اول ماه تا دوازدهم با جمعیت و ازدحام از کسبه و تجار والامقام در نهایت متانت و انتظام، سینه زنان و گریه کنان رسم عزاداری برپا می دارند. سایر دسته ها هم از طهرانی و بروجردی و هروی و غیره عموم مردم را به فیض می رساندند...".

انعکاس ادبیات عاشورایی در روزنامه ها

حافظی همچنین به چاپ ادبیات و شعر در وصف عاشورا و کربلا در روزنامه فارس اشاره دارد که در اولین شماره خود که محرم 1335 قمری در شیراز به چاپ رسید اشاره دارد. این روزنامه  در اولین شماره اش ضمن عرض تسلیت ایام، این ابیات را به چاپ رسانده است:" عرصه شطرنج حق است کربلا/پس شهیدان بلا را زد صلا   / پیلپا(گرز) و تیغ اعدا آختند/شهسواران رخ بخون تر ساختند / هم سواره هم پیاده هم وزیر/رفت و تنها ماند شا