برپایی مراسم نوروز در حرم مطهر رضوی به روایت اسناد تاریخی

مجموعه‌ای از اسناد مکتوب آرشیو مدیریت امور اسناد آستان قدس رضوی، چگونگی برپایی مراسم عید نوروز را در حرم مطهر رضوی از دوره صفویه تا قاجار روایت می‌کند.

قدیمی‌ترین سند مربوط به برگزاری مراسم نوروز در بارگاه مطهر امام هشتم(ع) به سال 1037قمری باز می‌گردد که در آن از عید نوروز با عنوان عید سلطانی یاد شده است و تا پایان دوره قاجار، این عنوان در این اسناد ارزشمند به چشم می‌خورد. تعداد و محتوای اسناد مراسم نوروز نشان می‌دهد که در دوره‌های مختلف، برگزاری جشن‌های اولین روز بهار، به صورت یکسان انجام نشده است.

بنا بر اظهارات کارشناس تالار محققان اداره اسناد، سندهای «تهیه لباس برای دانش آموزان مکتب خانه آستان قدس رضوی در سال 1281ق» و نیز « پرداخت هزینه های روز تحویل سال در حرم رضوی در سال 1333ق» از جمله منابعی است که برگزاری مراسم نوروز در بارگاه ملکوتی حضرت رضا(ع) را در گذشته‌های دور نشان می‌دهد.

بر اساس این اسناد تاریخی، در روز اول فروردین دوره‌های صفویه، افشاریه و قاجاریه، مجلس جشنی دایر و در آن با غذا، شربت و شیرینی از حاضران پذیرایی ‌شده است.

اسناد هزینه‌های مربوط به صاحب جمعان شربت‌خانه، حویج‌خانه، خبازخانه و قصاب‌خانه در این روز به همراه لیست غذاهای تهیه شده به عنوان «شیلان» بیانگر برپایی این مراسم در آستان قدس است. نواخته شدن نقاره در عید نوروز از دیگر مراسمی است که در اسناد دوره قاجار به آن اشاره شده است. دادن لباس به دانش‌آموزان یتیم مکتب‌خانه آستان قدس و خلعت به برخی کارکنان در این روز، از دیگر مواردی است که در اسناد ذکر شده است.