بمناسبت 29 فروردین روز ارتش جمهوری اسلامی

معرفی اولین نشریه نظامی ایران

 روزنامه نظامی دولت علیه ایران

گردآوری: مریم نوریان(کارشناس سفارش و فراهم آوری مطبوعات)

میرزا حسین خان سپهسالار اول شخصی است که پایه گذار نخستین نشریه ی نظامی در ایران بوده است. او در 29 ذیقعده 1293 قمری زمانی که وزیر جنگ احمد شاه قاجار بود، فردی به نام عباس مهندس را مأمور کرد  شماره اول «روزنامه نظامی دولت علیه ایران» را چاپ کند.

• هدف از انتشار این روزنامه نفیس که با چاپ سنگی منتشر می شد آموزش علوم نظامی به قشون تحت نظر وزارت جنگ و ارتقای سطح علمی آنها بود. در سرمقاله نخستین شماره روزنامه نظامی که آن را « اعلان رسمی » نام نهاده اند. هدف از انتشار این نشریه را «القای تعلیم علوم نظامی و ارتقای عموم طبقات قشون به مدارج علمی» ذکر کرده اند تا « افراد و آحاد اداره قشون و وزارت جنگ ازعلوم نظامات جدیده و قوانین اختراعات پسندیده جنگ بی بهره نمانند» .
• این روزنامه از شماره سوم به نام «روزنامه نظامی علمیه و ادبیه» تغییر یافت. از این روزنامه نظامی 19 شماره  منتشر شده و پس از آن برای همیشه تعطیل گردیده است.
• قیمت روزنامه هرنسخه دویست و پنجاه دینار است. اشتراک سالیانه آن دوازده هزار دینار است از نظر موضوعی شامل اخبارقشونی، اخبارخارجه، تاریخ ناپلیان، تعلیمات،اختراعات و اعلان ها واخبارمتفرقه را شامل شده است . نشریه در مطبعه دارالخلافه ناصري چاپ می شد. اولین شماره نشریه با قطع 22*5/16 در ده صفحه منتشرشده است .
• مخاطبان اصلی این نشریه ابتدا اهل نظام و سپس به خارج از اهل نظام نیز بروز کرده است .  در اعلان دوم شماره نخست نشریه در این باره آمده است : «اعلان دویم: اهالی نظام تا نایبان دسته، این روزنامه حسب الحکم داده می شود و قیمت دریافت خواهد شد . ازخارج ار نظام هرکس طالب باشد به اداره روزنامه نظامی که در مدرسه مبارکه اتاماژور است اعلام فرمایند، اطاعت خواهد شد».
• روزنامه نظامی را از بعضی جهات نقطه آغاز در تاریخ مطبوعات ایران محسوب می شود : 1. بدلیل تشکیل هیات تحریریه که در آن زمان باعنوان «مجمع مخصوص » از آن یاد کرده اند . 2. اینکه در این نشریه به صراحت نوشته اند : «چون این روزنامه به زبان عمومی و لسان سربازی نوشته می شود لهذا عبارات آن خارج از بیانات و الفاظ منشیانه خواهد بود». 3. فراخوان عام برای نگارش و ارسال مقاله سرآغاز یک تحول در تاریخ روزنامه نگاری ایران است .
• زمینه نخستین رقابت مطبوعاتی و جنگ قلمی در ایران را روزنامه نظامی علمیه و ادبیه فراهم آورد. ایراد مدیر روزنامه علمی به نام و محتوای روزنامه نظامی و پاسخ روزنامه نظامی به این ایراد موجب شد که نخستین رقابت مطبوعاتی و جنگ قلمی در مطبوعات ایران پدید آید .  

•  

  با انتشار شماره 19( شنبه 28 ربیع الثانی 1294 ق)، روزنامه نظامی علمیه و ادبیه تعطیل شد . بیست ماه پس از توقف روزنامه نظامی، مریخ جانشین آن شد و سعی داشت باهمان مباحث، ادامه دهنده راه روزنامه نظامی باشد .  

•  

  موجودی گنجینه مطبوعات رضوی: نسخه چاپی شماره ۱ (‎۲۹ ذي القعده ‎۱۲۹۳) و شماره های ۹ تا ۱۲، ۱۴ و‎۱۵ (محرم - ربيع الاول ‎۱۲۹۴) و نسخه دیجیتال  شماره 1 تا 17