کشیک خانه هم به معنای محل حضور کشیکچیان و پاسدارخانه معنی شده است. با شکل گیری تشکیلات اداری آستان  قدس از دوره صفویه  نخستین کشیک‌ها در حرم رضوی، برای سازمان‌دهی و ایجاد نظم در ارائه خدمات به زوار  ایجاد شد. در واقع اداره امور روزمره اماکن متبرکه نیاز به افرادی داشت که طبق مقررات خاص در ساعات مشخصی از شبانه روز در یک شیفت کاری که اصطلاحا کشیک نامیده می شد مشغول به کار باشند.  هر کشیک از یک خادمباشی ، فراشباشی، کفشبان باشی و تعدادی خادم  ، فراش ، دربان ، کفشبان و در برخی دوره ها موذن تشکیل می شد. مسئولیت اداره هر کشیک  نیز با سرکشیک بود.  موضوعی که تقریبا تا به امروز نیز به همان شکل به کار خود ادامه می دهد .
بررسی اسناد مربوط به حرم مطهر رضوی نشان می دهد در همان سال های ابتدایی دوره صفویه کشیک خانه نیز در مجموعه اماکن متبرکه شکل گرفته است . به گونه ای که  قدیمی ترین سند مربوط به کشیک خانه مربوط به سال 1027 ق یعنی بیش از 400 سال پیش  است .
مشاغل مختص به کشیک خانه شامل  سقا، فراش ، مهتر و پیشخدمت  کشیک خانه بوده است . یکی از افرادی که به عنوان پیشخدمت کشیک خانه  
     اسناد ابتدایی دوره صفویه در مورد علت و نقش کشیک خانه توضیحی ارائه نمی کند ولی بر اساس  آگاهی های اسناد دوره های بعد به خصوص دوره  قاجار  می توان به نقش و کارکرد کشیک خانه بیشتر واقف شد.  به نظر می رسد با توجه به تهیه  و خرید  ابزار و  وسایلی مانند  سفره ، قهوه، یخ ، قالی و برخی ظروف برای کشیک خانه که  در اسناد صورت هزینه های آن دیده می شود، و نیز با توجه به برخی تعهدات که بر عهده پیشخدمت کشیک خانه بوده می توان چنین برداشت کرد که این مکان جایگاهی برا ی حضور، پذیرایی و استراحت خدام در هنگام فراغت از وظیفه محوله در حرم بوده است . این تعهدات شامل تهیه و تنظیف ظروف مورد استفاده در کشیک خانه و تاکید بر خدمت رسانی به خدام از قبیل آب دادن و غیره بوده است.  تاکید بر حضور در ساعات مشخص در کشیک خانه از دیگر تعهدات پیشخدمت بوده است وی موظف بود همه روزه از یک ساعت به غروب تا ظهر روز در کشیک خانه خدمت نماید.  تهیه و تامین سوخت مانند ذغال در زمستان و روشنایی هر روزه محل کشیک خانه از جمله دیگر وظایف پیشخدمت کشیک خانه بوده است.
     در ابتدا عنوان کشیک خانه به صورت عام به کار برده می شد اما به تدریج شاهد شکل گیری کشیک خانه های اختصاصی هستیم. یعنی هرگروه از خدام و فراشان و دربانان کشیک خانه ای جدا داشته اند. قدیمی ترین خبر در مورد کشیک خانه خدام و  فراشان در حدود سال 1096ق و دوره صفوی بر می گردد. اما بر اساس اسناد موجود کشیک خانه دربانان در دوره افشاریه ایجاد شده است. در دوره قاجار هم کشیک خانه موذنان، کفشبانان و حفاظ ایجاد می شود. البته در دوره حکومت نادر شاه  افشار با توجه به کاهش تعداد کشیک ها از پنج کشیک به سه کشیک ، از کشیک خانه کشیک اول تا سوم هم یادمی شود ولی پس از مرگ نادر و بازگشت کشیک ها به پنج کشیک دیگر این عنوان ها کاربرد پیدا نمی کند.  
قدیمی ترین مطلب در مورد مکان کشیک خانه مربوط به سال1111 ق که به ساخت کشیک خانه در باغ پایین پا است ، اشاره دارد . در بخشی از سند مذکور به شماره 1/33351  چنین آمده است: «محمد اشرف به جهت اخراجات ساختن عمارت کشیک خانه واقعه در باغ پایین پای مبارک از قرار قبض به تاریخ شهر ربیع الاول سنه 1111 آن که مبلغ ده تومان تبریزی به صیغه موصوف به معرفت وکلاء نواب صاحبی عالیجاهی ( منظور متولی حرم امام رضا ) واصل العبد الاقل محمد اشرف گردید که به جهت اخراجات عمارت کشیک خانه که در باغ پایین پا ی مبارک شاخته بود به قیمت مصالح و اجره بنا و عمله داده شود » البته بعدها با ساخت صحن جدید در باغ پایین پا در دوره قاجار کشیک خانه به محل دیگری واقع در ایوان طلای صحن قدیم منتقل می گردد . البته بر اساس اسناد موجود در رواق های دارالسیاده، مسجد گوهرشاد، کشیک خانه هایی وجود داشته است اما مشخص نیست این کشیک خانه ها مربوط به کدام یک از گروه های خدام است. تنها در یک مورد در دوره قاجار به قرار داشتن کشیک خانه خدام در مدرسه علی نقی میرزا اشاره شده است.  طی دوره های مختلف بر اساس اسناد بجای مانده شاهد تعمیرات جزئی  و یا کلی در این مکان هستیم که نشان از اهمیت ان در حرم رضوی است .
برپایی مجالس روضه خوانی و تعزیه خوانی ائمه به خصوص در کشیک خانه خدام  از دیگر مطالبی است که در اسناد به ان اشاره شده  است .  در سند شماره  1/19303  مربوط به ماه صفر سال 1320در این مورد چنین آمده است: « صرف روضه خوانی کشیک خانه خدام والا مقام از بابت موقوفه انیس الدوله در وجه جناب شریعت مآب شیخ علی اکبر از قرار قبض مشارالیه که نزد جناب میرزا ابوالقاسم ضابط کل اسناد ضبط است. مبلغ سی و نه تومان رایج خزانه عامره است . »