مراسم آتش بازی شب عید نوروز دوره قاجار در اسناد
۱۴۰۲-۱۲-۲۸
در دورۀ قاجار در همۀ جشنها، اعیاد بزرگ ملی و مذهبی، و وقایع مهم و میهمانیهای شاهانه، در میدانهای بزرگ شهرها و میدان ارگ تهران و نزدیک کاخ سلطنتی، و بیشتر در حضور شاهان و درباریان و رجال مملکت مراسم آتشبازی ترتیب میدادند.
بسیاری از اسباب آتشبازی، بهویژه فشفشه و خمپاره را در قورخانه میساختند. از شناختهترین و رایجترین اسباب آتشبازی که تا چندی پیش در مراسم بهکار میرفت، اینها را میتوان نام برد: «آتشافرازه»، نوعی تیر و فشفشه؛ «آفتاب مهتاب» یا «کاسۀ آفتاب مهتاب»، تیرتخشی که هنگام آتش گرفتن و سوختن، نورهای رنگارنگ پدید میآورد؛ «پاچه خیزک» یا «پاچه گَزَگ»، که روی زمین میخزید و بالا و پایین میجهید و در برخورد با پای افراد، از پاچۀ مردان و زیر چادر زنان بالا میخزید؛ «ترقه»، بستهای آکنده از باروت و زرنیخ؛ «چرخ آتشفشان» یا «چرخ فلک»، که میچرخید و شرارۀ آتش میبارید. در سند ذیل که به سال 1298ق دوره ناصرالدین شاه قاجار برمیگردد که صورت اسباب آتش بازی عید نوروز سلطانی به همراه هزینه های آن را نام می برد تعدادی از وسایل آتش بازی نام برده در سند: مهتاب، طرقه (ترقه)، فشنگ ، کلاه فرنگی، جعبه فرنگی، فتیله، جمازه که هزینه کلی آن 71 تومان و 1700 دینار می باشد که سند به شماره اموالی 109572 در مرکز اسناد آستان قدس رضوی ثبت شده است.
افزودن دیدگاه جدید:
فصلنامه،پژوهشنامه مطالعات آرشیوی
فصلنامه ای است علمی–تخصصی درحوزه اسناد مکتوب وشفاهی که قصد دارد پژوهش هایی را باتکیه براسناد موجود در آستان قدس و سایر مراکز آرشیوی منتشرکند.