سياق و سياق نویسی، روشى است از ثبت محاسبات ديوانى و تجارى كه قرون متمادى در ايران متداول بود و وسيله متعارف كار بازرگانان و منشيان و مترسلان و مستوفيان و هركسى كه مى‏خواست ارقامى را در فرد و دفترخود به ثبت رساند، از این شیوه استفاده می کرد. در این روش، از عدد نویسی برای ثبت ارقام نقدی و جنسی که درگذشته تاریخی ایران و سرزمین های پیرامون آن همچون هند و ماوراءالنهر و عثمانى مرسوم بوده و تمامی درآمدها و هزینه های جاری با این ارقام در دیوان ها ثبت و ضبط می گردید. درباره گذشته سیاق نویسی و سیر تحول آن بایست افزود که در دوران ساسانیان، حسابداران دخل و خرج مناطق مختلف ایران را با ارقامی رمز گونه می نوشتندو پس از آن نیز تا  تا سال 124 قمری ادامه داشت تا این که در این سال زیر نظر دبیران ایرانی رمز ها و واژه ها را با بهره گیری از نوشته های حسابی رقمی ( ارقام حروفی ) به عربی برگرداندند و همین برگردان پایه و مبنای خط امروزی سیاق گردید که ریشه در شمارش اعداد حروفی حسابیِ عربی دارد.
 این علم در طول زمان در مدارس تعلیم داده می شد و از مهمترین خواستگاه های آموزش آن، مکتب ها  و مدارس علوم دینی بوده است. تدریس و آموزش سیاق در مدارس قدیمه در طول تاریخ متداول بوده و سیاق دانان و برجستگان ویژه حسابداری همه از این مدارس فارغ التحصیل می شدند.كلمه «سياق» را معمولاً از ريشه عربى دانسته‏اند و آن را در لغت نامه‏ها قيد كرده‏اند. ارقام در خط سياق، رمزگونه‏اى است بر گرفته از كلمات عربى آن ارقام. يعنى نام حروفى هر يك از ارقام و اعداد به صورتى تلخيص شده درآمده و در ثبت و ضبط به كار رفته است. این دانش تا پایان دوره قاجاریه در ایران در کلیه امور محاسبات دولتی و شخصی به کار گرفته می شد. 
   
   این دانش مزایای زیادی در ثبت و ضبط درست اعداد دارد. یکی از این مزایا آن بود که هیچ گاه اشتباه محاسبه رخ نمی داد؛ زیرا همیشه در حساب سیاق اشتباه کاملاً معلوم و روشن است، دیگر از مزیت های آن جمع و جور بودن مجموع ارقام محاسباتی است که از بابت صرفه زمان و کاغذ حائز اهمیت است و بر حسابداری امروزی برتری کامل دارد شیوه تنظیم صورت حساب در سیاق بدین روش است که رقم مبلغ درآمد کل سال یا خرج شده، در قسمت بالای صورت حساب نوشته می شود. ارقام جزئی که ممکن است بیست یا سی یا پنجاه قلم یا کمتر و یا بیشتر باشد با ذکر مورد، به تفکیک در زیر رقم کل نوشته می شود، در نهایت جمع ارقام جزء با رقم کل که در بالا صورت حساب نوشته شده برابر خواهد بود.