مقالات حوزه مطبوعات
۱۳۹۵-۰۵-۲۳
مطبوعات کتابگزار: معرفی نشریات درباره کتاب؛ به مناسبت هفته کتاب
ابراهیم حافظی
چکیده
چکیده
اعلان کتاب در ایران تقریبا پیشینه ای به بلندای عمر نشر کتاب در ایران دارد واخبار و اطلاعات درباره ی کتاب در مطبوعات ایران با انتشار نخستین نشریه ادواری ایران با نام "کاغذ اخبار" در عهد محمد شاه قاجار شروع شده است. اما اولین آگهی های رسمی و در دسترس خوانندگان را در اولین شماره های "روزنامه وقایع اتفاقیه" که از سال 1267 قمری به دستور امیرکبیر منتشر شده را شاهد هستیم. اولین اعلان کتاب را در شماره 27 روزنامه به تاریخ پنج شنبه 9 شوال 1267 قمری درباره فهرست کتاب های موجود در دارالطباعه دولتی نزد حاجی عبدالمحمد، چاپ کرده است.
کلیدواژه: آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی، مطبوعات کتابگزار. دانلودpdf
کلیدواژه: آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی، مطبوعات کتابگزار. دانلودpdf
محمد رمضانی: پدر کتاب ایران و موسس نخستین مجله درباره کتاب
به کوشش و تنظیم ابراهیم حافظی
چکیده
چکیده
محمد رمضانی که به حق می توان او را "پدر کتاب ایران" نام نهاد، دوران ابتدایی و دبیرستان را در مدرسه سلطانی به پایان رساند. اولین کار او با همین مدرسه آغاز شده و به پیشنهاد مدیر مدرسه، وی کتابدار دبیرستان سلطانی می شود. پس از اتمام مدرسه، قرائت خانه ای را در سال 1339 قمری به نام " اتفاق " تاسیس می کند تا عموم مردم از کتاب های آنجا بهره ببرند. سپس وارد مدرسه سیاسی می شود و با پولی که از یکی از دوستانش قرض می کند یک کتاب فروشی راه اندازی می کند و ضمن کتابفروشی، شب ها به دفتر روزنامه های « شفق سرخ » و « کوشش » می رود و در آن جا به امر تصحیح می پردازد. در سال 1303 شمسی مجله گران سنگ « شرق » را منتشر می نماید. کتاب فروشی حاج خاور، رفته رفته رونق می گیرد و در سال 1308 شمسی رسما نام مؤسسه اش را «کلاله خاور» تاج گل مشرق می نهند و شروع به چاپ کتاب می کند. «مجموعه اقتصاد» اثر آقای رضازاده شفق، نخستین کتابی است که کلاله خاور چاپ کرده است.
حاج خاور همزمان با نشر کتاب به جمع آوری کتاب نیز می پردازد. ضمن آن، روزنامه نگاری دغدغه دیگر اوست. شیوه زندگی اش درویشانه، خوراکش ساده، پوشاک بسیار ساده و بی قید. کم می خوابد، کم می خورد، کم حرف می زند، اما زیاد کار می کند این مرد هرگز خستگی نمی داند. نه سفر، نه تفریح، نه استراحت، همکارانش هرگز او را نشسته بر صندلی نمی دیدند، تمام کارها را ایستاده پشت میز انجام می دهد، حتی ناهارش را ایستاده می خورد، آدم بسیار شجاعی است و از هیچ مخاطره ای هراس ندارد، هر وقت خیلی ذوق زده می شود، مرتب بینی اش را می مالد که نشانه نهایت شعف و شادمانی اوست. شنای صبحگاهی در آب سرد در همه فصول سال از عادات دیگر او است. مجموعه فعالیت های حاج محمد رمضانی خلاصه می شود در " تولید، توزیع و جمع آوری کتاب و نشریات ادواری" و به جرات می توان گفت که در هر یک از آن ها سرآمد همگنان زمان خود بود.
حاج خاور همزمان با نشر کتاب به جمع آوری کتاب نیز می پردازد. ضمن آن، روزنامه نگاری دغدغه دیگر اوست. شیوه زندگی اش درویشانه، خوراکش ساده، پوشاک بسیار ساده و بی قید. کم می خوابد، کم می خورد، کم حرف می زند، اما زیاد کار می کند این مرد هرگز خستگی نمی داند. نه سفر، نه تفریح، نه استراحت، همکارانش هرگز او را نشسته بر صندلی نمی دیدند، تمام کارها را ایستاده پشت میز انجام می دهد، حتی ناهارش را ایستاده می خورد، آدم بسیار شجاعی است و از هیچ مخاطره ای هراس ندارد، هر وقت خیلی ذوق زده می شود، مرتب بینی اش را می مالد که نشانه نهایت شعف و شادمانی اوست. شنای صبحگاهی در آب سرد در همه فصول سال از عادات دیگر او است. مجموعه فعالیت های حاج محمد رمضانی خلاصه می شود در " تولید، توزیع و جمع آوری کتاب و نشریات ادواری" و به جرات می توان گفت که در هر یک از آن ها سرآمد همگنان زمان خود بود.
کلیدواژه: آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی. دانلودpdf
مطبوعات ایران با نام دانش آموز
(به مناسبت روز دانش آموز)
ابراهیم حافظی(کارشناس نمایه سازی مطبوعات)
چکیده
نشریات دانش آموزی در ایران قدمت زیادی دارند قدیمی ترین نشریه در این زمینه با نام «دانش» توسط مدرسه دارالفنون در سال 1261 شمسی منتشر شد بعد از آن نیز نشریات دیگری چاپ شدند. اما نخستین نشریه با نام دانش آموز در سال 1313 منتشر شد. بیش از ده ها عنوان برگرفته از این نام طی 80 سال گذشته چاپ شده اند که بیشترین آن به سال های 1357 تا 1360 بر می گردد و البته بیشتر جنبه سیاسی داشته اند. مجلات علمی این حوزه بیشتر در دهه 40 و دهه 70 و پس از آن چاپ شده است. در میان نشریات با این نام، نشریاتی هستند که ارتباطی با حوزه دانش آموزان ندارند و تنها این نام را یدک می کشند. در ادامه بحث سعی شده بر اساس فهرست های کتابخانه های ملی ایران، آستان قدس رضوی، دانشگاه تهران و مجلس شورای اسلامی فهرستی از نشریات که با نام دانش آموز چاپ داشته اند تا حد امکان معرفی شوند. این فهرست به ترتیب سال انتشار تنظیم شده است.
کلیدواژه: نشریات، دانش آموزی، آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی. دانلود pdf
کلیدواژه: نشریات، دانش آموزی، آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی. دانلود pdf
آرشیو مطبوعات کتابخانه وزیری گنجینه ای از نفایس در دل کویر
ابراهیم حافظی
چکیده
کتابخانه وزیری یزد در سال 1334 تاسیس و در سال 1348 با بیش از 21 هزار جلد منابع چاپی وخطی ارزشمند وقف آستان قدس رضوی شده است. این کتابخانه پس از انقلاب اسلامی با عنایات خاصه حضرت رضا(ع) به توسعه چند برابری رسیده است.
وقف مطبوعات در این کتابخانه نیز قدمتی همپای کتابخانه دارد و روز به روز رشد یافته است. وجود بیش از 800 عنوان نشریه قدیمی و جدید آن را به مرکزی مهم برای استفاده محققان تبدیل کرده است به نحوی که به گفته محققان استان یزد هم اکنون از حیث کمیت و کیفیت، آرشیو مطبوعات این کتابخانه بسیار به کمک پژوهشهای آنها آمده است. تورق نشریات کتابخانه وزیری، جراید منحصر به فردی را در بین آنها به رخ می کشد، برای نمونه نشریات قبل از انقلاب اسلامی مانند "ناصر" و "ملک" که در شهر یزد منتشر شده اند و برخی شماره های آن در بسیاری از آرشیوهای مهم کشور نایاب است، در این آرشیو برای محققان قابل دسترس می باشد. از نشریات دوره قاجار که در این کتابخانه موجود است می توان به روزنامه های "حبل المتین کلکته" و "حبل المتین تهران"، "نوبهار مشهد" و "کاوه آلمان" اشاره کرد.
نشریه منحصر به فردی که بسیاری از نسخه های آن در آرشیو های کشور نیست، روزنامه "کانون شعرا" است که به مدیریت حسین مطیعی در دهه 20 منتشر شده است و 45 شماره اول آن در این کتابخانه موجود است.
از دیگر نشریات نفیس موجود در کتابخانه وزیری یزد، ...
کلید واژه: مطبوعات، آستان قدس رضوی. دانلود pdf
وقف مطبوعات در این کتابخانه نیز قدمتی همپای کتابخانه دارد و روز به روز رشد یافته است. وجود بیش از 800 عنوان نشریه قدیمی و جدید آن را به مرکزی مهم برای استفاده محققان تبدیل کرده است به نحوی که به گفته محققان استان یزد هم اکنون از حیث کمیت و کیفیت، آرشیو مطبوعات این کتابخانه بسیار به کمک پژوهشهای آنها آمده است. تورق نشریات کتابخانه وزیری، جراید منحصر به فردی را در بین آنها به رخ می کشد، برای نمونه نشریات قبل از انقلاب اسلامی مانند "ناصر" و "ملک" که در شهر یزد منتشر شده اند و برخی شماره های آن در بسیاری از آرشیوهای مهم کشور نایاب است، در این آرشیو برای محققان قابل دسترس می باشد. از نشریات دوره قاجار که در این کتابخانه موجود است می توان به روزنامه های "حبل المتین کلکته" و "حبل المتین تهران"، "نوبهار مشهد" و "کاوه آلمان" اشاره کرد.
نشریه منحصر به فردی که بسیاری از نسخه های آن در آرشیو های کشور نیست، روزنامه "کانون شعرا" است که به مدیریت حسین مطیعی در دهه 20 منتشر شده است و 45 شماره اول آن در این کتابخانه موجود است.
از دیگر نشریات نفیس موجود در کتابخانه وزیری یزد، ...
نخستین روزنامه رسمی ایران در آرشیو آستان قدس رضوی
ابراهیم حافظی
چکیده
پس از "کاغذ اخبار" و روزنامه "زاهریرادی باهرا" سومین نشریه ادواری و اولین روزنامه رسمی کشور به همت میرزا تقی خان امیرکبیر در سومین سال پادشاهی ناصرالدین شاه در تهران منتشر شد. این روزنامه که اولین شماره آن "روزنامچه اخبار دارالخلافه طهران" نام داشت در 5 ربیع الثانی 1267 قمری برابر با 18 دی 1229 شمسی به خط نستعلیق و به صورت سنگی چاپ شده است.
در اولین شماره از زبان ناصرالدین شاه می نویسد: " «از آنجا که همت حضرت اقدس شاهنشاهى مصروف تربیت اهل ایران و استحضار و آگاهى آنها از امورات داخله و وقایع خارجه است لهذا قرار شد هفته به هفته احکام همایون و اخبار داخله مملکتى و غیره را که در دول دیگر گازت مى نامند در دارالطباعه دولتى زده شود و به کل شهر هاى ایران منتشر گردد که اهالى ممالک ایران نیز در هر هفته از احکام دارالخلافه مبارکه و غیره اطلاع حاصل نمایند و از جمله محسنات این گازت یکى آن که سبب دانایى و بینایى اهالى این دولت علیه است دیگر اینکه اخبار کاذبه اراجیف که گاهى برخلاف احکام دیوانى و حقیقت حال در بعضى از شهرها و سرحدات ایران پیش از این باعث اشتباه عوام این مملکت مى شد بعد از این به واسطه روزنامچه موقوف خواهد شد و بدین سبب لازم است که کل امناى دولت ایران و حکام ولایات و صاحب منصبان معتبر و رعایاى صادق این دولت روزنامه را داشته باشند و بر حسب قرارداد فوق در یوم جمعه پنجم شهر ربیع الثانى سنه 1267 به این کار شروع شد و مباشر این روزنامه به هر کس که طالب باشد هفته به هفته خواهد رساند.»
کلیدواژه: آرشیومطبوعات آستان قدس رضوی، کاغذ اخبار، روزنامه رسمی ایران. دانلود pdf
در اولین شماره از زبان ناصرالدین شاه می نویسد: " «از آنجا که همت حضرت اقدس شاهنشاهى مصروف تربیت اهل ایران و استحضار و آگاهى آنها از امورات داخله و وقایع خارجه است لهذا قرار شد هفته به هفته احکام همایون و اخبار داخله مملکتى و غیره را که در دول دیگر گازت مى نامند در دارالطباعه دولتى زده شود و به کل شهر هاى ایران منتشر گردد که اهالى ممالک ایران نیز در هر هفته از احکام دارالخلافه مبارکه و غیره اطلاع حاصل نمایند و از جمله محسنات این گازت یکى آن که سبب دانایى و بینایى اهالى این دولت علیه است دیگر اینکه اخبار کاذبه اراجیف که گاهى برخلاف احکام دیوانى و حقیقت حال در بعضى از شهرها و سرحدات ایران پیش از این باعث اشتباه عوام این مملکت مى شد بعد از این به واسطه روزنامچه موقوف خواهد شد و بدین سبب لازم است که کل امناى دولت ایران و حکام ولایات و صاحب منصبان معتبر و رعایاى صادق این دولت روزنامه را داشته باشند و بر حسب قرارداد فوق در یوم جمعه پنجم شهر ربیع الثانى سنه 1267 به این کار شروع شد و مباشر این روزنامه به هر کس که طالب باشد هفته به هفته خواهد رساند.»
کلیدواژه: آرشیومطبوعات آستان قدس رضوی، کاغذ اخبار، روزنامه رسمی ایران. دانلود pdf
افزودن دیدگاه جدید:
فصلنامه،پژوهشنامه مطالعات آرشیوی
فصلنامه ای است علمی–تخصصی درحوزه اسناد مکتوب وشفاهی که قصد دارد پژوهش هایی را باتکیه براسناد موجود در آستان قدس و سایر مراکز آرشیوی منتشرکند.
